Nông dân chuyển đổi số: Không trông trời, trông đất, trông mây mà trông vào...dữ liệu số

Nhà báo Lưu Quang Định - TBT Báo Nông thôn Ngày nay: 

Nhà báo Lưu Quang Định - TBT Báo Nông thôn Ngày nay:

Sau một buổi sáng làm việc, Diễn đàn Nông dân Việt Nam xuất sắc đã diễn ra với không khí vô cùng sôi nổi. Chúng tôi tin tưởng rằng với sự quyết tâm, nỗ lực, sáng tạo của người nông dân; sự quan tâm chỉ đạo, lãn đạo và tạo điều kiện của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các bộ, ban ngành Trung ương và địa phương, nông dân Việt Nam sẽ chuyển đổi số thành công.

Một năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến, thay mặt BTC chương trình, chúng tôi xin chân thành cảm ơn và gửi lời chúc đến các vị khách quý, các đồng chí lãnh đạo, các vị đại biểu... Chúc cho tất cả chúng ta sẽ có một năm mới dồi dào sức khoẻ, mưa thuận gió hoà và thành công, hạnh phúc!

 Ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế TƯ chia sẻ:

Trong diễn đàn sáng nay, chúng ta đã nghe 4 tham luận; các ý kiến, câu hỏi của đại diện 63 Nông dân xuất sắc Việt Nam 2021 và trả lời của các bộ, ngành, doanh nghiệp, hiệp hội với hơn 800 đại biểu dự trực tiếp và tại các đầu cầu. Điều này thể hiện sự quan tâm, chúng ta lo cho 63% dân số Việt Nam gắn liền với nông nghiệp, nông thôn.

Các ý kiến đặt ra câu hỏi gắn với đời sống, sản xuất lao đông về dữ liệu ngành nông nghiệp, những rủi ro; công tác quy hoạch, liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp… Những ý kiến trả lời rất có ý nghĩa, góp phần xây dựng nông thôn Việt Nam giàu đẹp.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp là một trong 8 lĩnh vực được ưu tiên, là khâu trụ cột để phát triển bền vững, bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả. Quan điểm chung, chúng ta đều nhận thức được, chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, tạo đột phá.

Trong quá trình chuyển đổi số, nông dân được coi là trung tâm; việc xây dựng thể chế, công nghệ được coi là động lực cho lĩnh vực này. Chúng ta cần thay đổi nhận thức, nông dân cần có ý chí khát vọng vươn lên, tận dụng cơ hội này để phát triển.

Trong thời gian tới, Nhà nước cần xây dựng thể chế, dữ liệu nền tảng, dữ liệu đất đai, dữ liệu nông nghiệp… theo hướng mở để nông dân tiếp cận. Các doanh nghiệp công nghệ dẫn dắt vào cuộc mạnh cùng các Viện, trường đào tạo hàng triệu nông dân tiếp cận công nghệ, chuyển đổi số.

Với sự vào cuộc nhiệt tình, khát vọng vươn lên của nông dân, chúng ta hướng tới xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông dân hiện đại, nông dân văn minh. 

Nhà báo Lưu Quang Định: Thực tế từ những câu hỏi của nông dân cũng như câu trả lời của lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành cho thấy chuyển đổi số thực chất không phải là một vấn đề gì đó quá to tát, cao siêu như chúng ta vẫn tưởng. Chuyển đổi số cũng không chỉ mặc định dành cho những người trẻ mà ngay cả những người nhiều tuổi ví dụ như bác Quyết ở Đồng Nai, bác đã ngoài 60 tuổi nhưng vẫn rất nhanh nhạy, linh hoạt với thời cuộc. Điều đó chứng tỏ, chuyển đổi số quan trọng nhất là nằm ở trong tư duy của chúng ta. Thay mặt BTC, tôi xin cám ơn những câu hỏi, những câu trả lời, những chia sẻ của các vị đại biểu tham gia trong diễn đàn ngày hôm nay. Vẫn còn có rất nhiều câu hỏi muốn được giải đáp, tuy nhiên do thời gian có hạn nên BTC sẽ tiếp tục gửi những câu hỏi của nông dân tới các cơ quan quản lý có liên quan để sớm có câu trả lời thỏa đáng cho các nông dân.

Câu hỏi đặt ra là chuyển đổi số có mới không, có khó không? Thứ nhất nó không hề mới, tôi khẳng định với nền tảng số như hiện nay thì bất cứ ai cũng có thể ứng dụng chuyển đổi số. Đơn cử thay vì ghi chép các dữ liệu vào sổ tay nông hộ, các bác có thể tải những thông tin này lên mạng, thông qua nhiều ứng dụng đang có sẵn, và chi phí cho việc này chỉ tốn khoảng 500.000 đồng/tháng, con số không hề lớn nhưng lợi ích mà nó mang lại sẽ rất lớn.

Vì sao cũng ta cần xây dựng cơ sở dữ liệu, tôi xin dẫn chứng như này: vào mùa thu hoạch sầu riêng ở Tiền Giang, giá giảm chỉ 40.000 đồng/kg nhưng 40 ngày sau chúng tôi phải thu mua tới 70.000 đồng/kg ngay tại vườn. Đây chính là những rủi ro về thị trường, thời vụ mà các doanh nghiệp cần nắm bắt được để tránh thiệt hại.

Thế thì muốn có cơ sở dữ liệu này, chính nông dân sẽ là người xây dựng, họ sẽ phải cập nhật ngày trồng, ngày phun thuốc, dự kiến ngày thu hoạch… Nếu doanh nghiệp nắm được thông tin này sẽ chủ động trong việc thu mua và nông dân cũng sẽ tiện lợi khi cần truy xuất nguồn gốc.

Đối với chuyển đổi số, khi biết sử dụng điện thoại thông minh nghĩa là chúng ta đã biết chuyển đổi số, không có gì quá mới lạ và quá khó bởi có rất nhiều nền tảng số để nông dân lựa chọn. Hiệp hội nông nghiệp số cũng tôi luôn đồng hành với Hội Nông dân VN, đồng hành cùng người nông dân để giúp đỡ nông dân chuyển đổi số tốt nhất, nhanh nhất, hiệu quả nhất.

 Ông Trần Đình Luân- Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT): Có trên 80% tôm xuất khẩu nằm chủ yếu ở khu vực Bạc Liêu. Anh Tiến quan tâm về tôm rất là chính đáng. Các cơ sở nuôi tôm phải đăng ký để cấp mã số nhận diện cơ sở nuôi tôm. Đây là việc cơ bản nhất để sau này chúng ta có chuyển đổi số, có mã hóa, có truy xuất nguồn gốc, có ứng dụng công nghệ hay không.

Chúng ta có cơ hội tiếp cận với công nghệ thông tin rất nhiều. Tôi thấy có hàng chục nhóm về nuôi tôm như: Hợp tác xã nuôi tôm, phòng chống dịch bệnh nuôi tôm… Hiện chưa cần các nhà khoa học phải bổ sung đâu, chỉ cần các doanh nghiệp, các nhà nuôi tôm với nhau chia sẻ. Đây là hình thức tự đào tạo, có vấn đề gì về sức khỏe, dịch bệnh, môi trường nuôi tôm, anh chỉ cần đặt câu hỏi lên, sẽ có rất nhiều người vào chia sẻ. Đây là tiếp nhận về công nghệ bà con nên làm.

Thứ 3 về đầu tư về các hệ thống cảnh báo môi trường, bên cạnh chúng ta có rất nhiều công nghệ do người Việt sáng tạo. Có rất nhiều mô hình công nghệ để bà con áp dụng, phát triển được. Chúng ta không nên trông chờ Nhà nước đầu tư.

Ngày xưa chúng nói về VietGap, chưa làm mà chúng ta đã hỏi làm VietGap có bán giá cao hơn không? Thế sao không đặt lại câu hỏi là VietGap giúp chúng ta giảm rủi ro, truy xuất nguồn gốc, ít thiệt hại hơn? Sản phẩm của chúng ta bán được nhiều hơn, được nhiều người biết hơn?

Chúng tôi nghĩ là hoàn toàn có thể tiếp cận được công nghệ. Mà đấy là công nghệ của người Việt làm hoàn toàn có thể giám sát, theo dõi.

Đối với hộ nuôi tôm phải tổ chức liên kết lại vì chúng ta ở vùng sâu vùng xa, chứ không phải cạnh đường quốc lộ. Với các hộ sản xuất nhỏ lẻ chúng ta nên liên kết lại để tiếp cận được vật tư vừa rẻ vừa chất lượng.

Chúng ta chuyển từ vùng lúa sang nuôi tôm, hiện hệ thống thủy lợi, đường xá rất nhỏ. Bộ NN&PTNT đã nhắc rất nhiều địa phương phải đề xuất để làm hạ tầng. Nhưng bà con nuôi tôm có 1 cái khó là không thể nào có hạ tầng để làm đường vì không nhà nào chịu bỏ ra 1 tấc đất để làm mương, làm đường. Đây là cản trở lớn nhất trong đầu tư hạ tầng nuôi tôm. Nông thôn mới chúng ta hiến đất để mở đường khang trang. Nhưng nuôi tôm, ai là người hiến đất để nhà nước mở rộng hạ tầng được, rất mong bà con suy nghĩ để cùng cơ quan quản lý nhà nước làm hạ tầng.

Bây giờ không thể nói là nhà nước xuống làm hạ tầng mở rộng kênh để dẫn nước, thoát nước, làm đường vào mà Nhà nước lại mua lại cái đất đấy để làm. Như vậy thì nó không phù hợp lắm.

BTC đã nhận được rất nhiều câu hỏi từ các nông dân trên khắp cả nước gửi về. Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhiều nông dân không thể có mặt tham dự diễn đàn ngày hôm nay được. Bên cạnh các nông dân có mặt trực tiếp tại đây thì chúng tôi cũng xin được kết nối qua Zoom với anh Phan Khắc Nhật Tiến – một nông dân ở Bạc Liêu với mô hình nuôi tôm công nghệ cao.

- Xin mời nông dân Phan Khắc Nhật Tiến: Là 1 trong 63 nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2021. Hiện anh Tiến đang sở hữu trang trại có 1 không 2 nuôi tới 15 loài cá, tôm "độc, lạ" với diện tích 30ha.

- Xin mời nông dân Trịnh Kim Thư: Chị Thư là có mô hình trồng và chế biến dược liệu với quy mô lớn. Chị Thư cũng là một trong những người đầu tiên đưa sản phẩm dược liệu lên sàn thương mại điện tử. Ngoài ra, chị Thư cũng là người thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm bán hàng trên sàn thương mại điện tử cho nông dân toàn quốc.

Đặc biệt, chị Trịnh Kim Thư đã được Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội tặng danh hiệu Người Tốt Việc Tốt năm 2021. 

Ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NNPTNT) trả lời: Đối với ngành chăn nuôi đặt mục tiêu chuyển đổi số cho hệ thống chăn nuôi. Quá trình này làm cách đây 4 năm.

Nhìn về góc độ trong thời gian tới, làm sao để mã hóa cơ sở trong chăn nuôi. Trong khi chăn nuôi nhỏ lẻ còn hơn 2 triệu hộ nuôi lợn, 8 triệu hộ nuôi gia cầm, 2 triệu hộ nuôi bò.

Luật chăn nuôi quy định, cơ sở chăn nuôi phải khai báo cơ sở chăn nuôi của mình. Đối với các cơ sở lớn phải khai báo, cấp chứng nhận cơ sở để chăn nuôi. Để làm việc này phải số hóa thì mới xử lý được. Ngoài ra quản lý cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi, giống.

Đối với nông dân, việc chuyển đổi số rất tiềm năng, tuy nhiên chuyển đổi số như thế nào để HTX, nông dân, trang trại thì cần phải có sự hướng dẫn, tiếp cận hiệu quả. Để chuyển đổi số thì phải bắt đầu từ trang trại, bởi tại đây có đủ tiềm lực về tài chính, quy mô.

Ông Nguyễn Văn Long, Phó cục trưởng Cục Thú y: theo tôi, chúng ta phải số hóa, trong đó số hóa cơ sở chăn nuôi, vùng nuôi trồng thủy sản để cập nhật thường xuyên, liên tục. Bên cạnh đó để phục vụ xuất khẩu, Cục Thú y phải tìm hiểu rõ quy định của tổ chức quốc tế, nhất là tiêu chí về an toàn dịch bệnh và vệ sinh thực phẩm. Hệ thống thông tin cảnh báo dịch bệnh đều được ghi chép trên điện tử, khi có dịch bệnh sẽ phát hiện và xử lý ngay. Nếu mức độ lây lan cao thì sẽ cử cán bộ xuống ngay để khoanh vùng ổ dịch.

 Ông Nguyễn Xuân Thắng – Trưởng ban Điều hành Quỹ HTND T.Ư Hội NDVN trả lời: 

Hiện tổng nguồn vốn Quỹ HTND toàn hệ thống Hội Nông dân Việt Nam đạt 3.928 tỷ đồng. Những năm qua, Hội Nông dân Việt Nam đã đổi mới phương thức cho vay sang nhóm hộ, dự án. Từ nguồn vốn Quỹ HTND, đã góp phần hình thành nhiều mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, trong đó nhiều nông dân đã mạnh dạn áp dụng chuyển đổi số để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị nông sản. Tuy nhiên hiện nay, nguồn vốn Quỹ HTND này mới đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu vay vốn của nông dân. Để hỗ trợ nông dân, cùng với tăng trưởng Quỹ HTND, các cấp Hội còn phối hợp nhận uỷ thác với các ngân hàng: Ngân hàng NNPTNT, Ngân hàng CSXH cho nông dân vay vốn.

 Ông Chu Quang Hào– Tổng Giám đốc Công ty Bưu điện Việt Nam: Trong bối cảnh dịch Covid-19, việc đưa nông sản lên sàn TMĐT là phương thức hữu hiệu hỗ trợ nông dân kết nối tiêu thụ nông sản. Trong năm 2021 này, chúng tôi đã hỗ trợ 2,5 triệu hộ nông dân đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử Postmart.vn. Qua đó, nông sản, đặc sản của bà con nông dân sản xuất ra có cơ hội tiếp cận được đa dạng và đông đảo khách hàng là người tiêu dùng, là các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, là các doanh nghiệp bán buôn, các tập thể, tổ chức chính trị, xã hội ở các địa phương khác.

Hiện nay chúng tôi đang tập trung đẩy mạnh triển khai Quyết định 1034/QĐ-TTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc hỗ trợ đưa hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử, thúc đẩy phát triển kinh tế số nông nghiệp, nông thôn.

Đối với câu hỏi về hỗ trợ nông dân nâng cao năng lực chuyển đổi số, tôi xin trả lời, hiện hệ thống bưu điện Việt Nam đang phối hợp rất chặt chẽ với chính quyền địa phương và các Sở, ngành lập danh sách, lựa chọn những sản phẩm nông sản đặc trưng, chất lương cao của từng hộ sản xuất lên sàn TMĐT Postmart.vn.

Song song đó, nhân viên Bưu điện sẽ tư vấn, hướng dẫn từng hộ gia đình không chỉ là cách đăng kí tài khoản, thiết lập gian hàng, đăng bán sản phẩm trên sàn, quy trình vận chuyển, thanh toán… mà còn chia sẻ những kinh nghiệm để tăng tương tác, thu hút sự chú ý khách hàng…

Bà Ngô Hoài Bắc: Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước):

Từ 2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã trình Chính phủ Nghị định 55 trong đó quy định rõ về các khoản vay dành cho các dự án nông nghiệp, nhấn mạnh các khoản vay không cần tài sản bảo đảm. Cụ thể: với mức vay từ 100 triệu đến 3 tỷ đồng có thể xem xét cho vay 70-80% dự án cho vay mà không cần tài sản bảo đảm. Ngoài ra, NHNN cũng chỉ đạo các Ngân hàng thương mại cho vay thấp với lãi suất thấp hơn lãi suất thông thường từ 0,5-1% để khuyến khích phát triển các dự án nông nghiệp nông thôn. NHNN cũng quy định mức trần lãi suất 4,5% cho các dự án nông nghiệp để ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.

Một số ngân hàng còn xây dựng riêng những dự án, chương trình cho vay dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp, điển hình là Ngân hàng NN&PTNT có rất nhiều gói ưu đãi lãi suất và các dự án ưu tiên khi đầu tư vào nông nghiệp.

Thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục rà soát, đánh giá Nghị định 55 để bổ sung và điều chỉnh chính sách cho vay sao cho thiết thực, hiệu quả. Bên cạnh đó tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng hỗ trợ dự án nông nghiệp phát triển nông thôn theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, các dự án cánh đồng lớn đem lại năng suất, hiệu quả lớn, chú trọng đầu tư cho các doanh nghiệp đầu tàu, các doanh nghiệp có quy mô lớn. Đồng thời, sẽ tiếp tục đơn giản hóa thủ tục vay vốn, đa dạng hóa các gói vay, giảm lãi suất các gói cho vay nông nghiệp.

Nguyễn Toàn Thắng, Phó Trưởng ban Ngân hàng số (Agribank): Đúng như chị Ngô Hoài Bắc đã chia sẻ, Agribank trước nay vẫn là đơn vị đồng hành với nền nông nghiệp nói chung và các dự án nông nghiệp công nghệ cao nói riêng. Ngoài những ưu đãi lãi suất thì thời gian dịch bệnh vừa qua chúng tôi cũng đã thực hiện miễn phí toàn bộ phí chuyển tiền, và sẽ tiếp tục thay đổi công nghệ, chuyển từ công nghệ truyền thống sang công nghệ mới để có thể hỗ trợ tốt hơn cho khách hàng.

Nhà báo Lưu Quang Định: 

Để tiếp theo chương trình, tôi xin mời các nông dân tiếp tục đặt câu hỏi:

- Tiếp theo xin mời nông dân Phạm Văn Lộc với dự án hệ sinh thái nông nghiệp bền vững UCA (Khu đô thị Times City Hà Nội)

Năm vừa qua, dưới tác động của dịch Covid-19, dự án của anh không những không tăng trưởng âm mà nhờ áp dụng chuyển đổi số, anh đã "lội ngược" dòng và tổng doanh thu đáng ngưỡng mộ: 50 tỷ đồng.

Anh Lộc cũng là một trong những nông dân trẻ tuổi nhất và đi đầu trong lĩnh vực chuyển đổi số. Vừa qua, anh Lộc cũng đã đoạt giải Khuyến khích Cuộc thi "Làm nông thời công nghệ 4.0".

- Xin mời nông dân Nguyễn Thị Trâm

Nông dân Nguyễn Thị Trâm ở thôn Nhất Trai, xã Minh Tân (Lương Tài, Bắc Ninh). Chị Trâm là nông dân trẻ tuổi nhất trong số những nông dân chuyển đổi số được vinh danh. Hiện, chị Trâm đang là chủ trang trại trồng rau Haiphong Farm với diện tích 5ha ở Bắc Ninh và 15ha ở Hà Giang, với doanh thu 1 năm 15 tỷ đồng.

- Xin mời nông dân Lê Văn Quyết:

Nông dân Quyết là nông dân Việt Nam xuất sắc 2021 của tỉnh Đồng Nai. Hiện nay anh đang là Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Long Thành Phát. Tuy đang tham gia chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam ở Hà Nội nhưng hàng ngày anh vẫn bấm nút xuất bán 3 vạn con gà/ngày. 

Chia sẻ tại diễn đàn, anh Hoàng Quang Đông, NDVNXS 2021 ở Hưng Yên cho biết, khi nói đến Hưng Yên, nhiều người nghĩ ngay đến nhãn lồng nhưng ít ai biết đây còn là thủ phủ của nghệ.

Củ nghệ Chí Tân (Khoái Châu) chúng tôi đạt chất lượng rất cao được các đối tác Nhật Bản, Ấn Độ, châu Âu... đến khảo sát, phân tích mẫu phẩm đều đều đánh giá cao và vượt trội so với sản phẩm nghệ ở các nước trên thế giới.

Với tiềm năng đó, Công ty TNHH Hoàng Minh Châu Hưng Yên đã sớm xây dựng và chủ động sản xuất, chế biến sản phẩm nghệ như bột nghệ, nghệ khô, tinh bột nghệ để phục vụ thị trường xuất khẩu.

Đặc biệt chúng tôi còn sản xuất được các sản phẩm Curcumin chất lượng cao và sẽ xuất khẩu mặt hàng này sang các thị trường khó tính như Nhật Bản.

Bên cạnh việc, sản xuất, năm 2016 công ty còn đầu tư hàng chục triệu đồng để quảng cáo sản phẩm trên kênh mạng xã hội, sàn thương mại diện tử. Dù mới đầu làm việc này nhưng chúng tôi đã thu được thành quả rất tốt, nhiều đại lý đã kết nối, xuất bán thu về hàng chục triệu đến hàng trăm triệu đồng.

Trong 3 năm trở lại đây, chúng tôi đã hợp tác với đối tác Nhật Bản, Châu Âu.. Riêng thị trường Nhật chúng tôi xuất khẩu hàng trăm tấn mỗi năm. Tuy đến giờ, chúng tôi mới chỉ xuất khẩu các sản phẩm thô, sắp tới, công ty sẽ đầu tư xây dựng nhà máy chế biến để bán các sản phẩm mới, giá trị cao hơn.

Do ảnh hưởng của đại dịch, nhiều mặt hàng phụ trợ, đầu vào tăng cao như cước vận tải, giá xăng dầu... như tiền cước container tăng cao đến 350 triệu đồng làm cho chúng tôi rất khó khăn.

Hiện tình hình đại dịch vẫn đang diễn biến phức tạp, liên tục xuất hiện biến chủng. Giá cước, vật tư... vẫn tiếp tục tăng cao và khó lường.

Chúng tôi rất mong có được dự báo giá cước vận tải, giá xăng dầu... để doanh nghiệp của tôi và các doanh nghiệp, người dân trong cả nước có thể ứng phó kịp thời và có giải pháp, cân đối sản xuất, xuất khẩu sản phẩm thuận lợi hơn.

Trả lời NDVNXS 2021 ở Hưng Yên, ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT) cho hay: Nghệ và các sản phẩm từ nghệ đang có nhiều tiềm năng tại các thị trường xuất khẩu như Nhật Bản, Ấn Độ...

Tuy nhiên, để xuất khẩu nhiều và an toàn, hiệu quả, bà con cần lưu ý đến chất lượng và các lô hàng phải đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu. Tránh tình trạng hàng xuất đi bị trả về vì kém chất lượng, không đảm bảo tiêu chuẩn.

Về phía mình, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và phối hợp với các đại sứ quán, các cơ quan phía đối tác xuất khẩu để kết nối, phục vụ bà con xuất khẩu thuận lợi, hiệu quả.

Trong thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của đại dịch nên chuỗi logistics đứt gẫy, giá cước vận tải tăng cao và khó dự đoán. Đây là vấn đề lớn rất cần nhiều đơn vị, cơ quan như Bộ GTVT, Bộ Công thương.... vào cuộc để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn.

Sắp tới, chúng tôi sẽ tiếp tục vào cuộc quyết liệt và phối hợp với các cơ quan liên quan tháo gỡ khó khăn và có dự báo về thị trường cũng như giá cả các mặt hàng... giúp bà con cân đối sản xuất và xuất khẩu.

- Ông Trần Đình Luân, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NNPTNT) trả lời: Hiện nay nông dân có thể ứng dụng công nghệ, qua kênh thương mại, nền tảng kỹ thuật số để bán hàng được nhiều hơn. Hiện nay, trên mạng có nhiều sản phẩm làm giả, thiếu mức độ tin cậy. Nhưng tôi tin rằng nếu chúng ta làm bài bản, sản phẩm truy xuất được nguồn gốc thì nền tảng số sẽ là 1 kênh bán hàng rất hiệu quả. Hiện nay, mã số cơ sở nuôi trồng thủy sản đã được đánh mã tới từng cơ sở nuôi.

Ông Trần Đình Luân- Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản:

Tôi cũng được thăm mô hình sản xuất cá tra của anh Bon ở Cần Thơ. Chúng ta thấy sản phẩm của anh rất là tốt gắn với du lịch. Vậy phải làm sao ứng dụng công nghệ thông tin để khi người dân chưa đến cần thơ, đã biết để tìm đến sản phẩm của mình để mua. Rồi, những hình ảnh làm về du lịch của mình ở trên Cồn đó để khách và nhiều người hiểu được cảnh đẹp, mô hình, đấy chính là việc ứng dụng công nghệ như Bộ Trưởng Lê Minh Hoan từng nói là tích hợp những giá trị, những vẻ đẹp của Cồn, những sản vật của vùng sông nước đồng bằng Sông Cửu Long, các sản phẩm cá mà anh đang làm du lịch. Chúng tôi sẽ làm việc với Cần Thơ để anh phát triển thêm sản phẩm này.

Nhà báo Lưu Quang Định: Nhiều khi chúng ta cứ nghĩ chuyển đổi số rất là cao siêu nhưng thực chất chuyển đổi số rất đơn giản và đời thường. Đơn cử như hiện bà con nông dân tại các tỉnh, thành chúng ta chơi, dùng facebook, zalo... để tương tác, bán hàng nông sản cũng là chuyển đổi số.

Ví dụ như vụ vải năm vừa qua tại Bắc Giang đại thắng, một phần nguyên nhân cũng từ phía người dân ở đây đã dùng mạng xã hội để tiếp thị, bán sản phẩm vải thiều rất hiệu quả… Hay như  ở những phiên chợ vùng cao như ở Lào Cai, nhiều nông dân tuy mơ hồ về khái niệm chuyển đổi số, thậm chí không biết chuyển đổi số là cái gì nhưng bản thân họ cũng như nhiều nông dân khác ở trên địa bàn đã trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển đổi từ 2 năm nay thông qua việc bán hàng livestream trên mạng.

Để tiếp theo chương trình tôi xin chuyển tới phần nông dân đối thoại tại Diễn đàn:

Đầu tiên xin mới nông dân Lý Văn Bon, Nông dân xuất sắc Cần Thơ năm 2021:

Anh Lý Văn Bon chính là nông dân Bảy Bon nổi tiếng ở Cần Thơ. Hiện nay, anh đang nuôi hơn 10 loại cá quý hiếm trên dòng sông Mê Kông như là cá hồng vỹ, cá hô, cá trà sóc, cá bảo ngọc (cá mú nước ngọt), cá tra dầu, cá tra cờ, cá heo... Bên cạnh việc nuôi, bảo tồn và nhân giống các loài cá quý hiếm thì anh Bảy Bon còn kết hợp làm du lịch cộng đồng với bà con Cồn Sơn. Khu du lịch của anh được rất nhiều yêu thích và lựa chọn làm điểm đến khi tới Cần Thơ.

Thứ hai, xin mời nông dân Nguyễn Thế Hải, nông dân chuyển đổi số ở Sa Pa, Lào Cai:

Nông dân Nguyễn Thế Hải là một gương nông dân "không lạ" trong lĩnh vực chuyển đổi số. Gần đây nhất, anh Hải chính là người đoạt giải Vàng – giải thưởng cao nhất trong cuộc thi "Làm nông thời công nghệ 4.0" do Báo Nông thôn Ngày nay phối hợp với Ban khoa giáo Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức.

Thứ ba, xin mời nông dân Hoàng Quang Đông, nông dân Việt Nam xuất sắc 2021 Hưng Yên:

Nông dân Hoàng Quang Đông ở xã Chí Tân (Khoái Châu, Hưng Yên), nông dân chuyên trồng, chế biến, xuất khẩu nghệ sang Nhật Bản. Anh cũng chính là người đưa củ nghệ Việt Nam sang Nhật Bản và Châu Âu. Tổng doanh thu của anh năm vừa qua là 15 tỷ đồng.

Tiến sỹ Tan Siang Hee - Giám đốc CropLife Châu Á chia sẻ:

Việt Nam đang có những bước tiến đầu tiên trong việc thực hiện số hóa nông nghiệp và để làm được điều này cần sự chung sức của tất cả chúng ta – những đơn vị liên quan trong ngành nông nghiệp.

Trong 18 tháng qua với tình hình đại dịch Covid-19, ngành nông nghiệp đã tự chuyển mình rất nhanh. Trong đó nổi lên sự kết nối giữa nông dân và người tiêu dùng.

Vào quý 1 năm 2021, CropLife Asia đã thực hiện một cuộc khảo sát với trên 130 nông dân trồng lúa, trái cây, cà phê và rau, chúng tôi nhận thấy rằng có 42% nông dân mong muốn chuyển sang ứng dụng nông nghiệp kỹ thuật số. Nhưng họ băn khoăn phải làm gì, làm như thế nào để có thể áp dụng những công nghệ mới. Theo khảo sát có hơn 89% người Việt Nam sử dụng điện thoại di động và 68% trong số đó là điện thoại thông minh, vì vậy đây là cơ hội to lớn để người nông dân có thể phổ cập và áp dụng các công nghệ nông nghiệp cải tiến.

Trong những năm qua, Hiệp hội CropLife và các công ty thành viên đã phối hợp với Chính phủ và các cơ quan quản lý trong nước giới thiệu và hỗ trợ nông dân ứng dụng các giải pháp khoa học trong nông nghiệp.

Tuy vậy, thách thức quan trọng đối với chúng tôi trên toàn châu Á đó là các vấn đề từ hoạt động truyền thống, từ các chủ sở hữu nhỏ, quyền đất đai, cho đến khả năng tiếp cận thị trường, khả năng cung cấp tài chính, tiếp cận công nghệ và tác động ngày càng tăng của các thách thức. Vì vậy, trừ khi chúng ta có một hệ thống minh bạch về chức năng để cho phép chúng ta nhanh chóng giới thiệu công nghệ với chính sách hợp lý từ cơ giới hóa, nông hóa và công nghệ sinh học, v.v. đây là một động lực quan trọng để đảm bảo an ninh lương thực.

Để có thể tiếp cận và chuyển đổi, giải pháp là chia thành nhiều khoảng thời gian nhỏ hơn, điều này có thể thu hút những người nông dân mới, khách hàng mới trả tiền đầu tư cho việc áp dụng công nghệ, thương mại điện tử là một ví dụ điển hình.

Chính phủ Việt Nam cũng có những chiến lược phát triển 500 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao, 200 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với sự hỗ trợ của cơ sở hạ tầng chính phủ. Đây trở thành cơ hội cho những nông dân sản xuất nhỏ tiếp nhận với công nghệ.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương:

Là một đất nước không có nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển nông nghiệp nhưng nhờ công nghệ, nhờ chuyển đổi số, Israel đã vươn lên trở thành cường quốc hàng đầu về nông nghiệp, đất nước này cũng sở hữu những công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp hiện đại nhất thế giới.

Để quý vị có cái nhìn toàn cảnh về chuyển đổi số của Israel, cơ hội hợp tác với Việt Nam, xin mời ông Nadav Eshcar trình bày tham luận: Cơ hội hợp tác và thúc đẩy chuyển đổi số nông nghiệp giữa Việt Nam và Israel.

 Tham luận tại diễn đàn, Đại sứ Israel tại Việt Nam cho biết:

Nông nghiệp Israel rất khác Việt Nam, cả về nguồn nước, khí hậu, đất đai.

Tôi giới thiệu với các bạn 1 bức ảnh chụp năm 1913, đất đai vô cùng khô cằn, chỉ có cát và sự nóng bỏng, không cây gì sống nổi ở vùng đất như vậy. Giữa bức hình là nhóm người đến từ châu Âu, đi cùng những con lừa để thực hiện chuyến khảo sát xem có gì có thể sống sót ở vùng đất chết này hay không. Vùng đất này không có sông nước, cũng không có mưa. Là những chuyên gia trong lĩnh vực làm nông, các bạn có thể tưởng tượng được khó khăn như thế nào khi làm nông nghiệp ở những vùng đất như thế này.

Câu trả lời là, chúng tôi không có sự lựa chọn nào khác, buộc phải sử dụng những vùng đất như thế này để canh tác. Phương châm của chúng tôi, là với vùng đất này phải làm ra nhiều thực phẩm hơn cho nhiều người hơn, nhưng cần ít tài nguyên hơn, ít nước hơn, ít hoá chất hơn…

Không có lựa chọn nên chúng tôi buộc phải tìm giải pháp cho vấn đề đó. Hình ảnh ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt ở Israel đã biến đất chết thành những cánh đồng. Không có tài nguyên nước dồi dào, chúng tôi không thể sử dụng kỹ thuật tưới tràn mà phải áp dụng tưới nhỏ giọt, cung ứng lượng nước vừa đủ cho sự sinh sôi và phát triển của cây trồng. Kỹ thuật này được sáng chế bởi người Israel từ những năm 50 của thế kỉ trước, chúng tôi không chỉ tưới nước mà còn bón phân, các chất dinh dưỡng cho cây. Công nghệ này cực kì hiệu quả và đang ngày càng được phát triển.

Ngày nay, đất nước của chúng tôi đã được phủ xanh. Israel không chỉ có công nghệ tưới nhỏ giọt, mà chúng tôi còn dùng nhiều công nghệ hiện đại khác.

Nông dân Israel cũng phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, họ không chỉ gặp khó về nguồn nước mà còn cả kiến thức về cây trồng, và nhiều vấn đề khác nữa. Các nhà khoa học của chúng tôi có nhiệm vụ giúp đỡ họ.

Với nhu cầu của mình, họ sẽ đưa ra các câu hỏi cho nhà khoa học. Sau khi có được giải pháp, giới nghiên cứu sẽ chuyển cho các công ty trong ngành nông nghiệp. Các công ty sẽ cung cấp giải pháp cho người nông dân, bà con sẽ được hưởng lợi từ việc áp dụng các thành tựu đó. Các công ty sẽ đóng góp ngược lại cho Chính phủ bằng việc trả thuế, sau đó Chính phủ sẽ tiếp tục tài trợ cho các viện nghiên cứu. Vòng tuần hoàn trong nông nghiệp như vậy đem lại lợi nhuận rất cao, vì thế có rất nhiều quỹ muốn đầu tư, nhằm tạo ra lợi nhuận và giá trị cho xã hội.

Có 1 yếu tố liên quan mật thiết với người nông dân, đó là để bà con tiếp cận với các nhà khoa học là rất khó, song chúng tôi có mô hình trung tâm khuyến nông.

Khi người nông dân gặp khó khăn, anh ta sẽ báo với chính quyền địa phương, nơi có các trung tâm khuyến nông. Sau đó, Trung tâm khuyến nông sẽ tìm giải pháp giúp đỡ nông dân giải quyết khó khăn.

VÍ dụ, với nhiều cánh đồng trồng cà chua ở vùng đất sa mạc, nếu cho 1 chút tỉ lệ nước mặn tưới cho cây, trái sẽ rất ngọt. Nhưng người nông dân làm sao biết cho bao nhiêu nước mặn là đủ? Họ có thể tự làm thí nghiệm này, nhưng chắc chắn rất khó khăn, rất lâu, chết rất nhiều cây và nhiều mùa vụ thất bát. Trung tâm khuyến nông sẽ nghiên cứu điều này, giúp họ tiết kiệm rất nhiều thời gian, tiền bạc, nhân lực…

Khi các vấn đề quá lớn, trung tâm khuyến nông không trả lời được, họ sẽ chuyển vấn đề lên Trung tâm nghiên cứu nông nghiệp Volcani của Chính phủ.

Israel trồng rất nhiều cây chà là, quá trình thu hoạch tốn rất nhiều thời gian, họ sẽ phải trèo lên cây để kiểm tra xem quả chín hay chưa, rất là vất vả.

Người nông dân chúng tôi cũng liên hệ với trung tâm khuyến nông để tìm cách giải quyết vấn đề này. Nhưng khuyến nông không giải quyết được và họ liên hệ với cấp Chính phủ. Và cuối cùng họ đã phát minh ra 1 thiết bị chỉ nhỏ như bàn tay tôi. Thiết bị này phát ra tia hồng ngoại, và người nông dân chỉ cần đứng dưới gốc cây, chĩa thiết bị vào chùm quả. Khi bấm nút, họ sẽ biết quả anh ta chĩa vào chín hay chưa, giúp nông dân tiết kiệm rất nhiều thời gian, tiền bạc, không bị đau đớn khi phải trèo liên kiểm tra những chùm quả này.

Giữa 2 nước Việt Nam và Israel có rất nhiều mối quan hệ hợp tác, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Chúng tôi rất vui lòng chia sẻ, hợp tác phát triển các phát minh trong nông nghiệp, cũng như mô hình hợp tác giữa các nhà trong ngành nông nghiệp của Israel – mô hình rất thiết thực, gần gũi với ngành nông nghiệp Việt Nam. 

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến:

Làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư khiến việc tiêu thụ nông sản của nhiều địa phương. Nhưng thực tế, ở Bắc Giang, khi địa phương này đang là điểm nóng của dịch Covid-19, việc tiêu thụ vải thiều vẫn diễn ra thuận lợi, đó là nhờ địa phương đã tích cực chuyển đổi số, đưa vải lên các sàn thương mại điện tử. Để có cái nhìn rõ hơn về những việc Bắc Giang đang làm, sau đây xin mời ông Phan Thế Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang tham luận với chủ đề:  "Xúc tiến thương mại tiêu thụ vải thiều và các sản phẩm nông sản chủ lực, đặc trưng của tỉnh Bắc Giang gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp".

Ông Phan Thế Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang nhận định:

Theo đó, sản lượng vải thiều của tỉnh Bắc Giang mỗi năm đạt khoảng 120 – 200 nghìn tấn, lớn nhất toàn quốc; quy mô tổng đàn lợn gần 1,0 triệu con/năm, quy mô tổng đàn gà gần 17 triệu con/năm thuộc Top 5 tỉnh lớn nhất toàn quốc; sản lượng cam các loại khoảng 48.000 tấn; Bưởi các loại gần 37.000 tấn; vùng trồng rau chế biến, rau an toàn trên 11 nghìn ha, sản lượng trên 230 nghìn tấn đủ năng lực cung cấp cho các nhà máy chế biến nông sản, các siêu thị trong và ngoài tỉnh và phục vụ xuất khẩu.

Chia sẻ kinh nghiệm của Bắc Giang trong tiêu thụ vải thiều và các nông sản khác năm 2021, ông Tuấn cho biết, nhờ ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý sản xuất, xúc tiến thương mại, tiêu thụ vải thiều của tỉnh đạt được kết quả ấn tượng. Tổng sản lượng vải thiều tiêu thụ đạt 215.852 tấn (cao nhất từ trước đến nay); thị trường được mở rộng và có dư địa lớn để phát triển. Đặc biệt, hàng nghìn tấn vải được đưa tới tay khách hàng trong và ngoài nước qua hoạt động thương mại điện tử (tiêu thụ trên các sàn thương mại điện tử đạt trên 8.000 tấn). Tổng doanh thu từ vải thiều và các dịch vụ phụ trợ ước đạt 6.821 tỷ đồng.

Ngay từ đầu vụ, tỉnh tổ chức rà soát, kiểm tra, đánh giá, giám sát tất cả các mã số vùng trồng hiện có; đề nghị cấp mã số vùng trồng mới và số hoá vùng trồng tập trung, mã số cơ sở đóng gói, cơ sở xông hơi khử trùng đã được cấp để chuẩn bị các điều kiện cho việc xuất khẩu vải thiều. Đến nay toàn tỉnh đã cấp 149 mã số vùng trồng vải thiều xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc; 30 mã số vùng trồng phục vụ thị trường Nhật Bản; 18 mã số vùng trồng phục vụ thị trường Mỹ, Úc với trên 17.000 ha.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tỉnh đã chủ động xây dựng 03 kịch bản, phương án tiêu thụ vải thiều phù hợp với cấp độ, diễn biến của dịch Covid-19, phù hợp với từng thị trường, từng kênh phân phối, tiêu thụ. Tỉnh đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các Bộ, ngành Trung ương ứng dụng công nghệ số hóa để tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến xúc tiến tiêu thụ vải thiều, quy mô quốc tế với 30 điểm cầu trong nước và quốc tế (22 điểm cầu trong nước và 08 điểm cầu quốc tế: Trung Quốc 04 điểm cầu, Nhật Bản 02 điểm cầu và 01 điểm cầu tại Singapore và Úc; được phát trực tiếp trên Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Bắc Giang; các trang fanpage, các đường link của cơ quan truyền thông).

Năm 2021, tỉnh Bắc Giang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trực tuyến trên nền tảng online. Tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương, Vụ Bưu chính - Bộ Thông tin và Truyền thông rất "tốc độ" triển khai hỗ trợ tiêu thụ vải thiều và các sản phẩm nông sản trên các sàn thương mại điện tử. Khuyến khích các doanh nghiệp,