Từ HTX ở Hải Dương nuôi cá rô phi lớn nhất miền Bắc, xuất khẩu 50 tấn/ngày sang Mỹ, làm gì "đánh thức" tiềm năng nuôi cá rô phi tại Việt Nam?

HTX ở Hải Dương nuôi cá rô phi lớn nhất miền Bắc, xuất khẩu khẩu 50 tấn/ngày sang Mỹ

Theo đánh giá của các chuyên gia thủy sản, bên cạnh tôm và cá tra, cá rô phi đang được xem là đối tượng nuôi đầy tiềm năng để xuất khẩu. Dự báo, thời gian tới, thị phần cá rô phi trên thế giới có thể đạt 14,5 tỷ USD, trong khi tôm chỉ đạt tối đa 25 tỷ USD. Do đó, Việt Nam cần nâng tầm cá rô phi thành sản phẩm chủ lực sau tôm và cá tra.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Tổng Thư ký Hiệp hội chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho hay, năm 2024, sản lượng cá rô phi trên toàn cầu đạt khoảng 7 triệu tấn, dự kiến sẽ đạt 7,3 triệu tấn năm 2025. Trong khi đó, năm 2024, Việt Nam, mới chỉ xuất khẩu đạt 41 triệu USD, tức chiếm khoảng 0,39% tổng giá trị thương mại toàn cầu.

Mỹ hiện là thị trường nhập khẩu cá rô phi lớn nhất thế giới, với sản lượng nhập khẩu hơn 178.000 tấn vào năm 2024. Quý I/2025, Việt Nam xuất khẩu cá rô phi và cá điêu hồng đạt gần 14 triệu USD, tăng 131% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó, Mỹ chiếm 46% và Nga chiếm 13%.

Trung Quốc cũng là quốc gia tiêu thụ và xuất khẩu cá rô phi rất lớn, ngoài ra, còn phải kể đến các thị trường đầy tiềm năng như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Đức.

Theo VASEP, năm 2024, sản lượng nuôi cá rô phi của cả nước đạt 300.000 tấn, tương đương với năm 2023. Diện tích nuôi cá rô phi đạt 30.000 ha. Mặc dù tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024, tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn.

Là đơn vị tiên phong ở miền Bắc đang nuôi và xuất khẩu cá rô phi sang Mỹ, HTX Sản xuất và Thương mại Xuyên Việt tại huyện Gia Lộc (Hải Dương) đang có diện tích trên 100ha nuôi cá nước ngọt, trong đó, 70% diện tích thả nuôi cá rô phi giòn bằng phương pháp "sông trong ao".

Ông Lê Văn Việt - Giám đốc HTX Sản xuất và Thương mại Xuyên Việt, dù Việt Nam có rất nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển nuôi cá rô phi, tuy nhiên, do cơ sở hạ tầng, quy mô nuôi còn nhỏ, lẻ, đặc biệt, chất lượng con giống còn chưa cao, phụ thuộc vào nguồn giống từ nước ngoài... tất cả những yếu tố đó khiến cá rô phi chưa tạo ra sự bứt phá.

Để có nguồn con giống rô phi chất lượng về Việt Nam, từ năm 2017, HTX Sản xuất và Thương mại Xuyên Việt đã ký hợp đồng với một đơn vị cung cấp cong giống từ Thái Lan.

Khi chủ động được giống, ông Việt cùng các cộng sự của HTX đầu tư cơ sở hạ tầng, công nghệ nuôi hiện tại có trị giá hàng chục tỷ đồng để ứng dụng vào sản xuất cá rô phi giòn. Hiện, mô hình nuôi trồng thủy sản của HTX đều theo quy trình khép kín.

Ông Việt cho hay, nhờ chủ động con giống, ứng dụng công nghệ vào nuôi trồng thủy sản, nên mỗi ngày HTX xuất khẩu khoảng 50 tấn cá rô phi giòn sang thị trường Mỹ.

Đồng thời, để tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm, ngoài xuất khẩu cá tươi sau khi phi lê, HTX Sản xuất và Thương mại Xuyên Việt cũng đã chế biến các sản phẩm từ cá rô phi, cá diêu hồng như: ruốc cá, chả cá, cá kho, nem cá... tổng doanh thu năm 2024 của HTX 420 tỷ đồng.

Cơ hội nào để cá rô phi bứt phá

Theo PGS.TS Thái Thanh Bình - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế kỹ thuật và Thuỷ sản, Mỹ là nước nhập khẩu cá rô phi nhiều nhất thế giới, trong khi Trung Quốc xuất khẩu lớn nhất thế giới. Thế nhưng, với việc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, đang khiến cá rô phi Trung Quốc “mất cửa” vào thị trường Mỹ. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội cho các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam gia tăng thị phần mặt hàng này tại Mỹ trong thời gian tới...

"Không còn cảnh nào khác, để tạo sự bứt phá, chúng ta phải kiểm soát chặt chẽ giữa các khâu từ sản xuất giống, nuôi trồng đến chế biến và tiêu thụ. Người nuôi cần ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tham gia vào chuỗi sản xuất...", PGS.TS Thái Thanh Bình cho hay.

Ông Phạm Thành Trung, Phó Tổng Giám đốc Công ty Nông Lâm Vina thì chia sẻ: "Chúng tôi đã từng tham gia nuôi cá rô phi và hiện đang là nhà cung cấp thức ăn cho các hộ, vùng nuôi cá rô phi ở Bà Rịa - Vũng Tàu. Qua thực tế sản xuất cho thấy, điều khó khăn nhất hiện nay đối với người nuôi cá rô phi là giá cả đầu ra sản phẩm chưa ổn định vì còn thiếu doanh nghiệp bao tiêu. Các cơ quan chức năng cần quan tâm hỗ trợ, tạo sự kết nối và liên kết giữa ao nuôi với nhà máy chế biến, tạo ra chuỗi cung ứng tốt, có như vậy mới phát triển xuất khẩu, nếu không nông dân chỉ nuôi và bán nhỏ lẻ".

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ Nguyễn Tấn Nhơn thì cho rằng, cần phát huy vai trò đầu tàu của các doanh nghiệp trong xây dựng chuỗi giá trị cá rô phi, từ đó phối hợp tốt với các hộ dân để xây dựng phát triển vùng nuôi và gắn kết chặt với các khâu sản xuất giống, thức ăn… nhằm tổ chức sản xuất. Qua đó, phát triển nuôi trồng và chế biến cá rô phi đảm bảo các tiêu chuẩn, chất lượng đáp ứng các yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Dưới góc độ quản lý nhà nước, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư Nhữ Văn Cẩn cho hay, trong Chiến lược phát triển thủy sản của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cá rô phi là một trong những đối tượng tiềm năng được khuyến khích phát triển.

"Việt Nam có cơ hội tăng xuất khẩu cá rô phi khi nhu cầu thị trường ngày càng tăng", ông Cẩn nói, thêm rằng, cá rô phi có thể sống tốt trong môi trường nước ngọt lẫn nước lợ tại khu vực ĐBSCL và ĐBSH.

Để cá rô phi trở thành mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực, điểm cần đặc biệt lưu ý là tránh phát triển ồ ạt, tức phải bắt đầu từ doanh nghiệp đã có thị trường để phát triển dần lên. Trong đó, các địa phương đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch, quản lý, giúp doanh nghiệp và nông dân bắt tay hình thành chuỗi liên kết.

×