Bình luận
0
Kể từ khoa thi đầu tiên được tổ chức năm Ất Mão (1075) đời Lý Nhân Tông, qua các triều đại, quy chế thi cử ngày một được xây dựng quy củ, hoàn thiện hơn. Đến đời Lê Thánh Tông, để bảo đảm sự chặt chẽ và chất lượng tuyển chọn nhân tài, tháng 4 năm Nhâm Ngọ (1462) vua đã định ra lệ “Bảo kết hương thí”.
Đây là “bản cam kết” bắt các xã phải chịu trách nhiệm về tư cách và đạo đức của các sĩ tử là con em trong xã mình.
Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư, trước khi thi một thời gian, cụ thể vào khoảng tháng 8 của năm trước, các sĩ tử có ý định tham gia ứng thí “phải đến nhà giám hay đạo sở tại, khai tên và căn cước, đợi thi Hương; đỗ thì gửi danh sách đến viện Lễ nghi, tới trung tuần tháng giêng năm sau vào thi Hội. Cho quan bản quản và xã trưởng xã mình làm giấy bảo kết rằng người ấy thực là có đức hạnh thì mới được kê vào sổ đi thi. Người nào vào loại bất hiếu, bất mục, bất nghĩa, loạn luân, điêu toa… thì dù có học vấn, giỏi văn bài, cũng không cho vào thi”.
Quy định về lệ bảo kết được thực hiện kể từ đó cho đến tận thời Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng ở nước ta. Khoa cử thời Nguyễn thịnh nhất là vào đời vua Minh Mạng, các lề lối sơ tuyển, thi cử đều được cải cách lại, nhưng lệ bảo kết vẫn được áp dụng, trong khoa thi Hương đầu tiên của triều đại này tổ chức năm Đinh Mão (1807) đời Gia Long đã định lệ: “Trước kỳ thi, lý trưởng sở tại phải ghi tên học trò đi thi vào sổ. Những người bất hiếu, bất mục, loạn luân, điêu toa, phạm án cướp hay phản nghịch đều không được đi thi”.
Sĩ tử làm bài thi. Tranh minh họa: Phụ Nữ TP HCM.
Một điều rất thú vị là không có quy định cụ thể độ tuổi của các sĩ tử, vì vậy có những khoa thi có thí sinh tuổi ngoài 70, lại có những thí sinh tóc vẫn còn để chỏm. Sách Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, trong phần Khoa mục chí chép điều lệ thi Hương năm Mậu Ngọ (1678) đời Lê Hy Tông như sau: “Hoặc có người chưa đến 18 tuổi cũng cho đi thi để mở rộng đường lấy người tài giỏi, nhưng phải khai sổ đệ lên quan huyện, quan châu khảo xét”.
Thực ra trước đó cũng không có việc hạn định độ tuổi sĩ tử nên có những cậu bé như Nguyễn Hiền 13 tuổi đỗ Trạng nguyên, Đặng Ma La 14 tuổi cùng đỗ khoa thi năm Đinh Mùi (1247), Nguyễn Trung Ngạn 16 tuổi đỗ Hoàng giáp khoa Giáp Thìn (1304)…
Đời vua Minh Mạng nhà Nguyễn, trong khoa thi năm Ất Mùi (1835) có một thí sinh tuổi mới 13 đã đỗ tiến sĩ nhưng không được công nhận dù không có tội lỗi gì mà chỉ do lỗi của chức dịch địa phương. Tuy nhiên vua Minh Mạng cho đó hành vi đó gian dối, vì thế cậu bé thông minh kia đã bị trượt oan.
Trong sách Minh Mạng chính yếu có chép sơ lược thông tin liên quan việc này như sau: “Khoa Điện thí ấy có người đậu Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân tên Lê Chân Niên, tuổi còn ít, Hoàng đế ban sắc hỏi lại. Chân thưa thực. (Chân mới 13 tuổi, danh sách lại ghi 19 tuổi vì trước lý trưởng khai lầm, chưa kịp cải chính).
Hoàng đế dụ rằng:
- Khoa mục là bước đầu để tiến thân, nên lấy danh thành tín làm gốc. Nếu có việc giấu tuổi như thế, trước đã tự dối mình, sau này ra làm quan trông mong gì giữ được công bình, trung chính. Vì thế trẫm không thể lấy đậu. Hãy cho theo đúng tuổi mà cải chính.
Hạ lệnh cho bộ Lễ truyền dụ: Từ nay về sau, họ tên, tuổi, quê quán của những người ứng thí, phải được kê khai xác thực. Nếu người nào đã bị lý trưởng khai lầm, phải nhận quyển về, bẩm rõ với quan trên để xin cải chính. Nếu cứ bưng bít, im lặng, đến khi biết sẽ có tội”.
Cũng từ đó, sử sách không có dòng nào nhắc đến cậu bé Lê Chân Niên nữa. Đáng tiếc là vua Minh Mạng quá nghiêm khắc, khắt khe, dẫn đến việc một nhân tài bị bỏ qua, không có điều kiện được phát huy tốt hơn trí lực của mình cống hiến cho xã hội.
Với 2 Huy chương Vàng Vật lý tại Kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế, em Nguyễn Thế Quân là nam sinh dành được mức khen thưởng cao nhất của tỉnh với 257 triệu đồng.
Chia sẻ
Lời nhắn gửi tới bố của ba chị em ruột quê ở Huế cùng giành HCV SEA Games 33 ngay sau khoảnh khắc chiến thắng khiến nhiều khán giả xúc động.
Chia sẻ
Mặc dù đã được kiềm chế, song tình hình tội phạm mua bán người qua biên giới tại tỉnh Lai Châu vẫn tiềm ẩn và diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt. Các đối tượng lợi dụng triệt để địa hình hiểm trở, đường mòn, lối mở và cả mạng xã hội để dụ dỗ, lừa bán nạn nhân qua biên giới.
Chia sẻ
Theo nghị định 151/2024, từ 1/1/2025 các xe vận tải lớn (xe kinh doanh vận tải khách từ 8 chỗ trở lên, xe đầu kéo, xe cứu thương, xe cứu hộ) phải lắp camera theo Quy chuẩn mới, cụ thể là QCVN 06:2024/BCA. Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV Báo điện tử Dân Việt, hiện nhiều đơn vị vận tải vẫn được các hãng camera chào mời lắp các loại thiết bị không đạt theo quy chuẩn mới, nguy cơ “tiền mất, tật mang”.
Chia sẻ
Xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc (trước thời điểm sắp xếp, sáp nhập, hợp nhất) được mệnh danh là thủ phủ nuôi rắn hổ mang của Việt Nam với sản lượng hàng năm khoảng 250 tấn rắn hổ mang thịt thương phẩm và khoảng 3-4 triệu quả trứng rắn hổ mang giống.
Chia sẻ
Tại bờ biển phát hiện tàu cá còn nguyên ngư lưới cụ, điện thoại di động… nhưng ngư dân thì mất tích. Lực lượng chức năng và người dân đang tìm kiếm ngư dân mất tích.
Chia sẻ
Hôm nay, 19/12, Tọa đàm trực tuyến: Liên kết sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải, nâng tầm gạo Việt" sẽ được tổ chức tại Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt.
Chia sẻ
Tỷ giá USD/VND hôm nay 19/12 tại thị trường chợ đen giao dịch ở mức 26.900 - 27.000 đồng/USD, đi ngang chiều mua và tăng 50 đồng chiều bán so với sáng qua.
Chia sẻ
Giá vàng hôm nay 19/12, vàng SJC và nhẫn tiếp tục tăng cao so với hôm qua. Vàng thế giới lập đỉnh mới dự báo kéo theo vàng trong nước tiếp đà tăng.
Chia sẻ
Ở khu cứu hộ động vật hoang dã thuộc Vườn quốc gia U Minh Thượng, tỉnh An Giang (thời điểm trước sáp nhập, hợp nhất, VQG U Minh Thượng nằm trên địa bàn tỉnh Kiên Giang) hiện đang cứu hộ, bảo tồn gần 200 con động vật hoang dã, động vật rừng quý hiếm, trong đó, có nhiều loài động vật hoang dã có tên trong sách Đỏ như tê tê java, rùa núi vàng, cá sấu Xiêm...
Chia sẻ
Quân đội Thái Lan phá hủy hơn 6 tòa nhà lừa đảo, bao gồm cả các sòng bạc được Mỹ trừng phạt, nhằm mục tiêu vào các mạng lưới lừa đảo xuyên quốc gia đang lừa gạt công dân Mỹ, theo The Nation.
Chia sẻ
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, luật sư Hoàng Văn Hà cho biết nhiều tranh chấp mua bán đất hiện nay bắt nguồn từ khâu đặt cọc thiếu chặt chẽ. Không ít người mua giao tiền khi chưa kiểm tra đầy đủ pháp lý, dẫn đến nguy cơ “tiền mất, đất không về tay”.
Chia sẻ
Sáng nay 19/12, trong không khí khởi công, khánh thành và thông xe kỹ thuật 234 công trình, dự án trọng điểm trên cả nước chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Tập đoàn Sun Group đồng loạt khởi công 5 công trình quy mô lớn khắp ba miền, với tổng mức đầu tư lên tới 148.653 tỷ đồng.
Chia sẻ
Nguyễn Thị Kiều Chinh cùng đồng phạm bị cáo buộc mua số lượng lớn bình khí N₂O, sau đó dùng mạng xã hội và dịch vụ giao hàng công nghệ để phân phối lẻ cho người dùng.
Chia sẻ
Hơn 3 thập kỷ gắn bó với chuyên ngành nhi khoa, TTND.TS.BS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương vừa chính thức được phong hàm Giáo sư.
Chia sẻ
Chiều 18/12, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2026. Đồng chí Phạm Gia Túc, Ủy viên Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng chủ trì Hội nghị.
Chia sẻ
Liên minh châu Âu có nguy cơ gây ra thiệt hại không thể khắc phục bằng cách phớt lờ lập trường mang tính xây dựng của Bỉ về việc tịch thu các tài sản bị đóng băng của Nga, cựu cố vấn Bộ Ngoại giao Phần Lan Joel Linnainmäki cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Iltalehti.
Chia sẻ
Hôm nay (19/12), trên cả nước đồng loạt diễn ra Lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật 234 dự án, công trình với tổng mức đầu tư 3,4 triệu tỷ đồng, chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Đây là dấu mốc lớn đối với nền kinh tế Việt Nam.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Trà My vỡ òa trước chiến thắng của U22 Việt Nam, Thủy Tiên bất ngờ lên tiếng về tin ly hôn Công Vinh… là tin tức đáng chú ý của tin showbiz 24h.
Chia sẻ
Trong chuyển dịch nông nghiệp từ sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị liên kết, Chi hội Nông dân tỷ phú TP.HCM nổi lên như mô hình tiêu biểu, đóng vai trò hạt nhân kết nối nông dân, thúc đẩy sản xuất bền vững và hiện đại hóa.
Chia sẻ
Cây cảnh này tượng trưng cho việc thu hút tài lộc và của cải, giữ gìn và bảo vệ tiền bạc, cũng như vận may, cuộc sống suôn sẻ, càng già càng có giá.
Chia sẻ
Thay vì chưa đủ pháp lý, chưa xây dựng đã phải tổ chức những buổi mở bán nhà hình thành trong tương lai thì nhiều chủ đầu tư hiện nay dù đủ pháp lý, dự án đã xây dựng nhưng vẫn chưa tổ chức bán hàng.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 19/12, trên thị trường giao ngay tiếp tục lao dốc, tuy nhiên mức giảm thu hẹp hơn so với các phiên liền trước.
Chia sẻ
Hội nghị tập huấn ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong tổ chức triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 tại xã Văn Lang, tỉnh Thái Nguyên đã thu hút được 190 đại biểu tham dự.
Chia sẻ
Sau chiến thắng kịch tính của U22 Việt Nam 3-2 trước chủ nhà U22 Thái Lan trong trận chung kết bóng đá nam SEA Games 33, qua đó giành HCV danh giá của Đại hội, HLV Kim Sang-sik đã bày tỏ niềm vui, sự tự hào và đánh giá cao tinh thần chiến đấu của các học trò.
Chia sẻ
Ngày 19/12/2025 đánh dấu “ngày hội hạ tầng” chưa từng có khi 234 công trình trên 34 tỉnh, thành đồng loạt khởi công, khánh thành và thông xe chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XIV. Sự kiện không chỉ mang ý nghĩa chính trị, mà còn phát đi tín hiệu rõ ràng: hạ tầng đã trở thành động cơ tăng trưởng chiến lược cho mục tiêu tăng trưởng hai con số.
Chia sẻ
Tiếng còi kết thúc trận đấu vang lên, HLV Kim Sang-sik lao vào sân ăn mừng chiến thắng cùng các cầu thủ, trên khán đài các CĐV như nổ tung.
Chia sẻ
Tỷ lệ ủng hộ ông Zelensky và đảng Người Tôi Tớ của Nhân dân đang giảm nhanh chóng. Các nhà xã hội học Ukraine nhận thấy rằng người dân không hài lòng với hướng đi của đất nước và ngày càng trở nên cực đoan hơn.
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu môn bắn súng của Việt Nam tại SEA Games 33 hôm nay 19/12. Xạ thủ Phạm Quang Huy được kỳ vọng sẽ thành công ở nội dung này, khi anh đang rất khát khao giành HCV.
Chia sẻ
Sau phản ánh của Báo Dân Việt, UBND xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) đã vào cuộc xử lý tình trạng lấn chiếm vỉa hè và tập kết đất phong hóa dọc QL8.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Thái Dũng
