Bình luận
0
Sách Đại Nam liệt truyện (Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn, Viện sử học phiên dịch, NXB Thuận Hóa 2006), tập 1, phần truyện các bề tôi, khen ngợi Nguyễn Hữu Dật là người “sáng suốt có tài lược”, ví như Gia Cát Lượng nhà Thục thời Tam Quốc.
“Ban đầu từ làm Văn chức, ra làm Giám chiến, danh vọng đã vang dậy rồi. Đến lúc làm tướng, nhiều lần bày mưu cao, đánh đâu thắng đó, người đương thời rất nể trọng thường ví với những bậc quân sư nổi tiếng như Khổng Minh, Lưu Bá Ôn. Sau khi ông mất, dân Quảng Bình thương và nhớ, gọi là “Bồ Tát”, lập đền thờ ở xã Thạch Xá”, Liệt truyện viết.
Sách này cũng kể những câu chuyện về mưu trí của Nguyễn Hữu Dật và việc ông giỏi xem thiên văn để tận dụng thời tiết khi đánh trận.
Nguyễn Hữu Dật quê ở huyện Tống Sơn, nay là huyện Hà Trung tỉnh Thanh Hóa. Ông là con Tham tướng Chưởng cơ Nguyễn Triều Văn, được sinh ra ở Thăng Long năm 1603, sau đó cha ông đem gia đình vào nam theo chúa Nguyễn Hoàng từ năm 1609. Lúc mới lên vài tuổi, cùng đàn trẻ chơi đùa, ông đã thích bày trận, đặt cờ chia quân, tự nhận mình là đại tướng. Triều Văn mừng thầm cho rằng con mình ngày sau tất thành người tài, bèn cho đi học. Gặp được dị nhân dạy cho binh pháp, bởi thế nên ông học càng tiến bộ.
Đời chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, năm 1619, Nguyễn Hữu Dật mới có 16 tuổi, vì có văn học, được bổ Văn chức. Từ năm 1627, ông được bổ làm Giám chiến đi theo Tiết chế Tôn Thất Vệ đánh nhau với quân Trịnh.
Nguyễn Hữu Dật là một trong những tướng tài nhất của chúa Nguyễn. Hình minh họa.
Khi quân Trịnh Tráng rút về, ông cùng Đào Duy Từ coi việc đắp lũy Trường Lệ (tức Lũy Thầy nổi tiếng). Năm 1668, Nguyễn Hữu Dật cùng cha là Nguyễn Triều Văn đã đánh một trận nổi tiếng thắng quân Trịnh, nên năm sau, ông được thăng làm Cai cơ, Ký lục doanh Bố Chính. Ở tuyến đầu đối đầu với quân Trịnh, ông dùng nhiều mưu kế, khéo léo sử dụng nội ứng làm rối loạn quân đối phương.
Khi Nguyễn Hữu Tiến làm Tiết chế, Nguyễn Hữu Dật cũng làm Đốc chiến, đã từng đánh ra Bắc, chiếm 7 huyện phía Nam Nghệ An, lấy sông Lam làm ranh giới Nam - Bắc một thời gian rồi mới rút về.
Có hai câu chuyện ghi về việc Nguyễn Hữu Dật giỏi xem thiên văn và khéo léo tận dụng thời tiết để đánh trận.
Chuyện đầu tiên diễn ra mùa thu năm 1657, khi chúa Trịnh Căn cho rằng tướng Thắng Nham đóng quân ở lũy Đồng Hôn, đất ấy thấp và ẩm ướt, sợ đến mùa thu lụt, sẽ bị quân Nam đánh úp, nên muốn dời đồn đến chân núi Thổ Sơn.
Người do thám đem việc ấy về báo. Hữu Dật bảo Hữu Tiến rằng: “Tôi đã tính đến ngày 25 là ngày Quý Hợi, sao Chẩn gặp triều độ mặt trời, tất có gió dữ mưa to, lại có khí đen suốt đến phần sao Đẩu. Mây trắng che vào chấn cung, phương bắc tức có nước lụt. Ta nhân dịp này, đánh úp đồn của Thắng Nham, tất là phá được”.
Đến ngày ấy, quả nhiên mưa to gió dữ, nước sông lên to. Hữu Dật đem quân thẳng đến Đồng Hôn, theo nước lụt, đánh phá đồn ấy.
Thắng Nham lên Thổ Sơn, trốn chạy, quân chúa Nguyễn thu được khí giới rất nhiều. Hữu Tiến mừng bảo Hữu Dật rằng: “Ông tính giỏi như thần vậy”. Hữu Dật khiêm tốn nói: “Nhờ oai linh chúa thượng và sức các tướng, tôi có giỏi gì đâu”.
Chuyện thứ hai, diễn ra vào mùa thu năm sau, tức năm Mậu Tuất (1658), khi Nguyễn Hữu Tiến muốn quấy rối quân Trịnh, chia quân lần lượt ra các huyện Đông Thành, Hưng Nguyên và Nam Đàn (Nghệ An) đánh phá. Quân Trịnh phòng thủ nghiêm cẩn, nên quân chúa Nguyễn phải rút về.
Chợt có tên Phạm Phượng đến quân thứ Hữu Tiến nói: “Năm ngoái Thắng Nham giữ Đồng Hôn, bị Đốc chiến (Nguyễn Hữu Dật) đánh thua, Trịnh Căn sai Tham đốc là Vân Khả lĩnh quân thay giữ. Vân Khả là người tham bạo, có thể tìm cách đánh lấy được”.
Hữu Tiến sai người nói với Hữu Dật. Hữu Dật mừng nói: “Trước đây ta xem thiên văn thấy mây đen che vào sao Khôi, ngày 11, Mậu Thìn, là ngày lục long, tất có mưa lụt. Nhân lúc nước lên to mà đánh, tất là thắng hắn”.
Hữu Dật bèn hẹn Hữu Tiến hội quân để đánh. Đến ngày ấy, quả nhiên mưa to, Hữu Dật trước đó đã đem thuyền quân ập đến lũy Đồng Hôn, đánh gấp. Quân Trịnh kinh sợ tan vỡ, Vân Khả trốn về Yên Trường, Hữu Tiến dẫn quân chiến thắng trở về.
Ngoài ra, Nguyễn Hữu Dật còn nhiều lần sử dụng mưu kế khác mà sử quan nhà Nguyễn ghi lại, có ý so sánh với Gia Cát Lượng nhà Thục Hán. Như năm 1660, khi Nguyễn Hữu Tiến bất hòa với Nguyễn Hữu Dật, giả hẹn với Hữu Dật cùng xuất quân đánh quân Trịnh rồi âm thầm rút quân về châu Nam Bố Chính.
Đêm ấy Hữu Dật mặc áo giáp ngồi đợi, đến lúc biết Hữu Tiến lui quân, thì quân Trịnh đã đến gần ngoài quân doanh rồi. Hữu Dật bèn sai ca hát mua vui, nhưng bí mật sai chư quân dần dần rút về. Trịnh Căn nghe trong doanh trại Hữu Dật tiếng đàn sáo, nghi ngờ không dám đến gần. Hữu Dật rút được toàn quân trở về đến Hoành Sơn, mới hợp binh với Hữu Tiến.
Để ngăn quân Trịnh truy đuổi, Hữu Dật lại sai người kéo cành cây, tung bụi lên ở trong rừng và treo cờ lên ngọn cây để làm nghi binh. Quân Trịnh sợ có quân phục, bèn rút về.
Mùa đông năm 1661, Trịnh Căn lại đem quân xâm lấn vào nam, Hữu Dật làm kế vườn không nhà trống đưa dân châu Nam Bố Chính vào trong đại lũy để cố thủ, quân Trịnh cũng không thể tấn công được.
Năm 1664, Nguyễn Hữu Tiến bị ốm, xin về nghỉ, Nguyễn Hữu Dật được cử làm Chưởng doanh, Tiết chế đạo Lưu Đồn. Sau trận đánh mùa đông năm 1672, quân Trịnh phải rút quân về, hai bên Trịnh – Nguyễn lấy sông Gianh làm giới hạn Nam Bắc, kết thúc cuộc chiến.
Năm 1681, Nguyễn Hữu Dật qua đời, thọ 78 tuổi, được chúa Nguyễn phong là Tán trị Tĩnh nạn công thần, Đặc tiến Phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Tả quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự, Chiêu quận công, thụy là Cẩn Tiết.
Sau khi vua Gia Long lên ngôi, đã phong Nguyễn Hữu Dật là Thượng đẳng công thần, cho thờ phụ vào Thái Miếu, ấm thụ cho một người trong dòng dõi làm Đội trưởng được thế tập để coi việc thờ cúng, cấp cho 15 mẫu tự điền và 6 người coi mộ.
Năm Gia Long thứ 9 (1810) lại cho thờ vào miếu Khai quốc công thần, truy phong ông là Đặc tiến Tráng vũ tướng quân, Hữu quân Đô thống phủ Chưởng phủ sự Thái phó, đổi thụy là Nghị Vũ, tước Tĩnh quốc công, vẫn thờ phụ vào Thái Miếu. Đến năm Gia Long thứ 16 (1835), vua lại cho ông được thờ vào Vũ Miếu.
Nguyễn Hữu Dật có các con trai là Nguyễn Hữu Hào, Nguyễn Hữu Dũng và Nguyễn Hữu Cảnh, đều là danh tướng của chúa Nguyễn, trong đó Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh là người có công rất lớn trong việc mở mang bờ cõi.
Toả sáng ở U22 Việt Nam, Phạm Lý Đức 1m82 trở lại “giải cứu” HAGL?; U23 Việt Nam sắp hội quân trở lại; Ronaldo sở hữu biệt thự đắt nhất Bồ Đào Nha; HLV Klopp sẵn sàng cân nhắc dẫn dắt Real; HLV Arteta muốn gắn bó lâu dài với Arsenal.
Chia sẻ
Sau thành công của "Nụ hôn bạc tỷ" dịp Tết 2025, Thu Trang xác nhận không tham gia đường đua phim Tết 2026 để tập trung toàn lực cho dự án điện ảnh "Ai thương ai mến". Nữ đạo diễn cho biết đây là lựa chọn chiến lược nhằm đảm bảo chất lượng cho dự án được xem là lớn nhất sự nghiệp của cô.
Chia sẻ
Những ngày gần đây, giá sầu riêng ngịch vụ (quả sầu riêng trồng nghịch vụ) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp mới (chủ yếu trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trước đây) giảm mạnh khiến nhà vườn trồng sầu riêng “đứng ngồi không yên”.
Chia sẻ
Sau quyết định của EU về việc cấp cho Kiev một khoản vay được bảo đảm bằng ngân sách của Liên minh, thay vì tài sản của Nga, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán tuyên bố rằng nếu Nga kiện về việc tịch thu các khoản tiền bị đóng băng của mình, EU sẽ phải hoàn trả gấp đôi số đó.
Chia sẻ
Trên những triền núi ở xã Vân Canh, tỉnh Gia Lai (địa phận huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định trước đây), đồng bào dân tộc Chăm H’roi và Bahnar vẫn gieo trồng lúa nương, trong đó có giống lúa Đá Đỏ. Với họ, đây không chỉ là vụ mùa mà quan trọng hơn là cách gìn giữ ký ức của cha ông, hương vị thiêng quý của núi rừng.
Chia sẻ
Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, Hưng Yên thống nhất quan điểm triển khai dự án phục dựng, tái hiện, hồi sinh Phố Hiến không nhằm lợi nhuận kinh tế trước mắt mà hướng tới mục tiêu lâu dài, bền vững, kết nối giá trị văn hóa của quá khứ - hiện tại - tương lai.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú từng tham gia "Biệt động Sài Gòn", từng là chủ hãng phim, từng được nhiều Nghệ sĩ Nhân dân tài danh cộng tác.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, bắt đầu từ cuối năm nay, 3 con giáp sẽ trải qua một thời kỳ thịnh vượng hiếm có trong cả thập kỷ, không còn phải chịu cảnh nghèo đói.
Chia sẻ
Đại gia Trần Đăng Khoa, hay được gọi là Khoa “khàn” bất ngờ tái suất với vai trò Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh. Trước đó, vị đại gia này là người đứng sau hàng loạt dự án bất động sản lớn đình đám.
Chia sẻ
Truyền thông Hàn Quốc không tiếc lời ca ngợi chiến tích của U22 Việt Nam và HLV Kim Sang-sik trước U22 Thái Lan ở chung kết SEA Games 33.
Chia sẻ
KS Nguyễn Thị Nguyệt và cộng sự, Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM vừa thực hiện thành công đề tài nghiên cứu sản xuất hàng loạt lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô. Lan Kiếm là một trong những loài lan được ưa chuộng trên thị trường bởi sự đa dạng về chủng loại, màu sắc hoa phong phú và có mùi thơm…
Chia sẻ
Thông qua buổi thảo luận sẽ giúp người dân Khánh Hòa có thêm nguồn lực để sớm phục hồi sản xuất, giảm thiểu rủi ro và ổn định sinh kế sau mưa lũ.
Chia sẻ
Bình luận bị cho là kém duyên của tỷ phú Elon Musk về hình thể nữ diễn viên Sydney Sweeney đã thổi bùng làn sóng phản đối mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Người dân xung quanh hoảng loạn khi chứng kiến cảnh con vật trồi lên mặt nước với thi thể đứa trẻ bị kẹp chặt trong hàm.
Chia sẻ
Sau gần một thập kỷ kín tiếng, ông Trần Đăng Khoa, còn được biết đến với biệt danh "Khoa khàn" bất ngờ xuất hiện tại lễ khởi công trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Động thái này nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới địa ốc, làm dấy lên nhiều đồn đoán về sự trở lại của một tên tuổi từng gắn với các dự án hạ tầng lớn.
Chia sẻ
“Đi đêm lắm có ngày gặp ma”. Với một đại tham quan như Hòa Thân, lại thường gần gũi hoàng đế thì những tình huống hung hiểm xảy đến là không tránh khỏi.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik cảm ơn HLV Troussier? HLV Arteta hé lộ về khả năng gắn bó với Arsenal; ĐT nữ Việt Nam nhận thưởng nóng 500 triệu đồng; Liverpool phải bán Harvey Elliott để mở đường cho Antoine Semenyo; Ánh Viên tốt nghiệp thạc sĩ
Chia sẻ
Những ngôi nhà sàn cổ, mái lợp gỗ pơ mu trăm năm tuổi ở Ngọc Chiến không chỉ là di sản văn hóa người Thái, mà còn điểm nhấn du lịch độc đáo ở vùng cao Sơn La.
Chia sẻ
Hơn 600 hộ dân đang sinh sống tại 3 khu chung cư thuộc tài sản công Lâm đặc sản Hòa Cường, Thuận Phước và Hòa Minh ở TP. Đà Nẵng sẽ được di dời, tái định cư trong quý 1/2026 do các công trình đã xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.
Chia sẻ
Theo CENTCOM, lực lượng Mỹ đã đánh trúng hơn 70 mục tiêu được cho là của khủng bố bằng hơn 100 quả bom
Chia sẻ
Chiều 19/12, tại trụ sở Agribank Ô Môn Cần Thơ, Agribank Chi nhánh Cần Thơ tổ chức trao thưởng Chương trình Tiết kiệm dự thưởng “Vững bền tài chính – Phát lộc an khang”.
Chia sẻ
Năm 2025, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã tạo chuyển biến rõ nét, từng bước cải thiện đời sống người dân vùng cao trên địa bàn xã Vĩnh Thông (tỉnh Thái Nguyên).
Chia sẻ
Trong hành trình tìm kiếm những hậu vệ trái chất lượng cho tương lai, bóng đá Việt Nam không thể bỏ qua cái tên Tyler Crawford, cầu thủ mang dòng máu Việt đang thi đấu và phát triển sự nghiệp tại Canada.
Chia sẻ
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách Dự án đầu tư xây dựng hoàn thiện Trường Đại học Tây Bắc (theo từng thời kỳ) liên quan đến các vi phạm được nêu.
Chia sẻ
Ngày 20/12, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lâm Đồng cho biết, đơn vị vừa phát hiện, bắt giữ 13 người nhập cảnh trái phép từ Campuchia về Việt Nam.
Chia sẻ
Sau khi thả cần câu xuống hồ nước ở phường Tân Khánh, TP.HCM, thanh niên kéo cần thì tá hỏa phát hiện thi thể nam giới, nên báo công an.
Chia sẻ
Trong chuyến thăm các hộ dân bị thiệt hại nặng do sạt lở đất tại xã Hùng Sơn (TP Đà Nẵng), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị khẩn trương xây dựng phương án di dời và bố trí khu tái định cư nhằm ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân ở vùng có nguy cơ sạt lở cao.
Chia sẻ
Không hề quá lời khi nói đây là ca khúc Việt có sức ảnh hưởng đại chúng lớn nhất năm nay.
Chia sẻ
Ngày 20/12, tại phường Hoài Nhơn Đông (tỉnh Gia Lai), Lữ đoàn 96 (Cục Tác chiến điện tử, Bộ Tổng Tham mưu) tổ chức lễ trao Bằng Tổ quốc ghi công và Quyết định truy thăng quân hàm từ Thiếu úy lên Trung úy đối với liệt sĩ Đinh Nguyễn Quang Huy.
Chia sẻ
Xã Sín Chải, tỉnh Điện Biên là xã mới được sáp nhập từ ba xã Lao Xả Phìn, Tả Sìn Thàng và Sín Chải. Đây là địa bàn vùng cao, địa hình chia cắt mạnh, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thiếu nước sản xuất, đời sống của đồng bào các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Tiên Long
