Xét xử đại án đăng kiểm: "Không thể nói tiền nhận hối lộ là tiền khắc phục hậu quả"

Cựu Cục trưởng khai việc nộp lại tiền đã nhận hối lộ

Chiều 23/7, HĐXX của TAND TP.HCM bước vào phần xét hỏi với nhóm bị cáo nguyên là lãnh đạo tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, trong đại án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm đăng kiểm, chi cục Đăng kiểm tại TP.HCM và các địa phương khác.

Là người đầu tiên bước lên bục xét hỏi, bị cáo Trần Kỳ Hình khai bản thân từng là Cục trưởng Cục đăng kiểm Việt Nam từ tháng 1/2014 đến hết tháng 7/2021. Trước HĐXX, bị cáo Hình thừa nhận việc bị VKS truy tố tội Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là chính xác. 

"Trong thời gian làm Cục trưởng, bị cáo đã nhận số tiền hơn 7,1 tỷ là đúng không?", HĐXX hỏi. Ông Hình trả lời bị cáo nhận hối lộ là đúng, nhưng bị cáo chỉ nhận số tiền như đã khai với cơ quan điều tra là 2,85 tỷ đồng và 12.000 USD. Ông Hình cho biết, mình không nhận trách nhiệm về phần trách nhiệm chung của Cục Đăng kiểm mà chỉ nhận trách nhiệm về hành vi nhận hối lộ riêng.

"Số tiền các bị cáo tại các trung tâm đã đưa cho bị cáo thì bị cáo thấy có đúng không?", ông Hình đáp "đúng". Số tiền này ông Hình đã nhận nhiều lần chứ không phải nhận 1 lần. 

Bị cáo Hình khai đã vận động gia đình khắc phục toàn bộ số tiền đã nhận là 2,85 tỷ đồng và 12.000 USD. Bị cáo này cho biết, đã thành khẩn khai báo trong quá trình điều tra, chủ động khắc phục hậu quả, có nhiều bằng khen giấy khen… Ngoài ra, bị cáo bị bệnh đại tràng và hen xuyễn sau khi bị bắt, nên xin HĐXX coi đó là tình tiết giảm nhẹ. 

Dùng tiền nhận hối lộ nhằm chạy tội

Tiếp phần xét hỏi, bị cáo Đặng Việt Hà bước lên bục trả lời từng là Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam từ 8/2021 cho đến khi vụ án bị phát hiện, thay thế cho bị cáo Trần Kỳ Hình. Ông Hà đồng tình cáo trạng của VKS truy tố. 

Tuy nhiên, ông Hà phân trần việc phải chịu trách nhiệm nhận chung về số tiền hơn 40 tỷ đồng tại Cục Đăng kiểm Việt Nam là không đúng. Bị cáo Hà không thừa nhận việc chỉ đạo các bị cáo về các hành vi nhận hối lộ cũng không đưa ra mức hưởng lợi cụ thể trong vụ án này. Ông Hà chỉ thừa nhận việc nhận hối lộ số tiền hơn 8 tỷ đồng.

Trong vụ án này, ông Hà vừa là bị cáo cũng vừa là bị hại. Cáo trạng thể hiện, khoảng cuối năm 2022, khi biết các Trung tâm đăng kiểm ở phía Nam bị điều tra, hàng loạt người liên tục bị khởi tố, Cục trưởng Đặng Việt Hà lo sợ hành vi của mình bị phát hiện nên nhờ Lại Thái Phong (Phó chánh văn phòng Cục Đăng kiểm Việt Nam, một trong những cấp dưới thân thiết) tìm người để tìm hiểu thông tin điều tra. 

Thông qua các mối quan hệ, Phong được biết Nguyễn Văn Chung có quen với công an nhiều tỉnh thành, có thể hỏi được thông tin điều tra, nên đã giới thiệu. Ông Hà sau đó nói Phong "nhờ Chung tìm hiểu xem công an điều tra vụ án đến đâu rồi", đồng thời chỉ đạo Trần Anh Quân (Quyền trưởng phòng kiểm định xe cơ giới - VAR) đổi hơn 2,3 tỷ đồng lấy 100.000 USD đưa cho mình tại phòng làm việc. 

Tiếp đó, ông Hà gọi Phong lên phòng làm việc, bảo đưa số USD trên cho Chung để "nhờ đi ngoại giao, nắm thông tin điều tra sai phạm của Hà và Cục Đăng kiểm Việt Nam" rồi báo lại. Cơ quan công tố xác định, Chung không thực hiện theo đề nghị của ông Hà mà chỉ "tìm hiểu thông tin qua báo chí", không cung cấp được thông tin như hứa hẹn và chiếm đoạt số tiền đã nhận. 

Đến đầu năm 2023, ông Hà bị bắt với cáo buộc Nhận hối lộ. Cuối tháng 8/2023, cựu Cục trưởng đã có đơn tố cáo gửi Nhà tạm giữ Công an quận 12, TP.HCM về việc bị Nguyễn Văn Chung lừa 100.000 USD.

Trước câu hỏi của HĐXX về việc lấy ở đâu ra số tiền trên, ông Hà nói số tiền này do Trần Anh Quân (Quyền trưởng phòng kiểm định xe cơ giới - VAR) hối lộ mà có. 

"Bị cáo đã nộp khắc phục được bao nhiêu tiền rồi?" "Ngoài số tiền 5 tỷ đồng, bị cáo đã khắc phục thêm 8,55 tỷ đồng", Cựu Cục trưởng Hà đáp.

Tuy nhiên, HĐXX xác định số tiền 5 tỷ đồng (bao gồm cả 100.000 USD để đưa cho Chung) là tiền phạm tội mà có. Bị cáo Hà dùng tiền đó để chạy tội và nộp lại, nên tiền đó sẽ phải sung công quỹ, do đó không thể coi là tiền khắc phục. 

Theo ông Hà, tính tới nay, gia đình ông đã nộp tổng cộng 3 lần khắc phục hậu quả khoảng 5,85 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, đây là vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế có quy mô đặc biệt lớn, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý Nhà nước đối với hoạt động đăng kiểm phương tiện xe cơ giới và phương tiện thủy nội địa.

Hành vi phạm tội "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ", "Môi giới hối lộ", "Tham ô tài sản", "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", "Giả mạo trong công tác", "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức", "Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức", "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật", "Xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác", diễn ra tại các trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới, các chi cục đăng kiểm phương tiện thủy nội địa, đến Phòng kiểm định xe cơ giới, Phòng tàu sông và cao nhất là Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Trong đó, bị cáo Trần Kỳ Hình, Đặng Việt Hà (cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam), nhiều bị cáo là trưởng phòng, giám đốc, phó giám đốc các trung tâm là những người có trình độ nghiệp vụ, trình độ chuyên môn cao, có hiểu biết, kinh nghiệm trong lĩnh vực công tác được phân công đảm nhiệm.

Các bị cáo được giao thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát điều kiện đảm bảo an toàn đối với phương tiện cơ giới và phương tiện thủ nội địa, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, tính mạng của người dân, ảnh hưởng đến môi trường sống của con người.

Bị cáo Trần Kỳ Hình phát hiện có sai phạm, tiêu cực xảy ra tại các phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, các Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm, nhưng không chấn chỉnh, xử lý mà còn nhận tiền hối lộ của doanh nghiệp, các đơn vị đăng kiểm bỏ qua các sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động Trung tâm Đăng kiểm, nhận tiền của lãnh đạo các phòng về việc các đăng kiểm sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện, nhận tiền hồi lộ trong quá trình thẩm định hồ sơ thiết kế với tổng số tiền hơn 7,1 tỷ đồng.

Ngoài ra, Trần Kỳ Hình lợi dụng chức vụ quyền hạn, vị trí công tác, làm trái quy định, đã duyệt cấp thông báo năng lực cho 63 hồ sơ cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện cấp theo quy định, tạo điều kiện cho các cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng hoạt động bình thường của các Chi cục Đăng kiểm và uy tín của Cục Đăng kiểm Việt Nam, làm giảm hiệu lực công tác quản lý Nhà nước liên quan hoạt động đăng kiểm thủy nội địa.

Khi Trần Kỳ Hình nghỉ hưu, Đặng Việt Hà được bổ nhiệm làm Cục trưởng, không những không chấn chỉnh, xử lý đối với các hành vi tiêu cực, sai phạm xảy ra trong Cục Đăng kiểm và các Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm, mà còn tiếp tục chỉ đạo cấp dưới là các lãnh đạo phòng, trung tâm đăng kiểm phải nâng mức hưởng lợi của cá nhân Hà đối với số tiền tiêu cực, hối lộ mà cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các Trung tâm Đăng kiểm nhận được cho Hà phải là cao nhất.

Bị cáo Đặng Việt Hà chỉ đạo các Trung tâm Đăng kiểm khối V phải tính tiền nộp cho Hà căn cứ vào số lượng phương tiện vào đăng kiểm tại mỗi trung tâm. Từ chủ trương, yêu cầu, chỉ đạo của Hà, lãnh đạo phòng VAR, Giám đốc các Trung tâm Đăng kiểm khối V đã triển khai. Do đó, Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm hình sự chung về số tiền nhận hối lộ của Phòng kiểm định xe cơ giới giai đoạn từ ngày 1/8/2021 đến 30/9/2022 hơn 31,1 tỷ đồng.