Xung quanh vụ án buôn lậu tàu Chung Chinh

Bị cáo buộc buôn lậu tàu Chung Ching, thu lợi bất chính hơn 2,6 tỷ đồng

TAND TP Hải Phòng chuẩn bị đưa ra xét xử ông Đỗ Bá Khang, trú tại phường Hải Yến, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh về tội "Buôn lậu", theo điểm a, b khoản 4 Điều 188 Bộ luật hình sự năm 2015. Ông Khang là Giám đốc Công ty TNHH MTV Khang Vinh, địa chỉ tại phường Ninh Dương, TP Móng Cái.

Theo cáo trạng của Viện KSND TP.Hải Phòng, khoảng cuối tháng 7/2021, ông Khang biết được thông tin Công ty YI CHING YANG Co.LTD, địa chỉ tại Đài Loan (Trung Quốc), là chủ sở hữu của tàu Chung Ching bị Cục điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải Quan) bắt giữ từ tháng 2/2020 do liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật trên vùng biển Việt Nam. Tàu bị tạm giữ tại Bến Đoan, tỉnh Quảng Ninh.

Cáo trạng nêu rõ, sau khi biết Công ty YI CHING YANG Co.LTD có nhu cầu bán tàu, ông Khang đã nhờ ông Nguyễn Công Tuấn, trú huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng liên hệ với đại diện chủ tàu để trao đổi các nội dung liên quan đến việc mua tàu Chung Ching.

Ngày 25/8/2021, ông Khang đại diện Công ty Khang Vinh ký thỏa thuận mua tàu với giá trị ghi trong hợp đồng là 200.000 Đô la Mỹ (USD). Ngoài ra, công ty của ông Khang còn phải trả thêm cho đối tác 100.000 USD theo văn bản phụ lục thỏa thuận ngày 25/8/2021.

Để có tiền mua tàu, ông Khang đã huy động 2 người góp vốn là bà Nguyễn Thị Thủy và ông Tạ Thành Yên, đều trú tại phường Ka Long, TP Móng Cái, mỗi người góp 4 tỷ đồng.

Sau khi nhận bàn giao tàu Chung Ching tại cảng Bến Đoan, ông Khang tiến hành xóa quốc tịch Paula cho tàu nhưng không làm thủ tục nhập khẩu cũng như các thủ tục khác theo quy định.

Sau đó, ông Khang và bà Thủy có liên hệ tìm kiếm các cơ sở nhằm mục đích để phá dỡ tàu bán phế liệu nhưng không được. Ngày 24/9/2021, bà Thủy, ông Yên thấy việc phá dỡ tàu bị kéo dài, không đúng cam kết nên đề nghị rút vốn góp.

Đến tháng 10/2021, ông Đỗ Bá Khang kí hợp đồng mua bán tàu với Nguyễn Văn Soái, trú huyện An Dương, TP Hải Phòng, là đại diện những người góp vốn mua tàu với giá 10,5 tỷ đồng. Sau khi nhận tiền bán tàu, ông Khang đã trả lại cho bà Thủy, ông Yên mỗi người 3,1 tỷ đồng.

Tiếp đến, ông Khang tiến hành làm thủ tục tại Cảng vụ Hàng Hải Quảng Ninh, Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Hòn Gai, Trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế để xin phép lai dắt tàu Chung Ching về khu vực cảng biển Hải Phòng với lý do lên đà để đảm bảo an toàn trước khi đưa vào khai thác, sử dụng.

Ngày 1/11/2021, Công ty Khang Vinh liên hệ với đơn vị vận tải để thuê lai dắt tàu từ Quảng Ninh về Hải Phòng. Sau đó, tàu được đưa về bến bãi của gia đình ông Nguyễn Văn Soái tại khu vực sông Kinh Thầy, xã Đại Bản, huyện An Dương và bàn giao cho ông này.

Sai khi nhận tàu, ông Soái thuê người tiến hành phá dỡ 3 tầng cabin, cắt rời một số thiết bị trên tàu thì bị cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ.

Cáo trạng xác định, tàu Chung Ching có giá trị 12 tỷ đồng. Sau khi mua, nhận bàn giao từ đối tác nước ngoài, ông Khang không tiến hành bất cứ thủ tục nào với cơ quan chức năng để nhập khẩu tàu biển theo quy định của pháp luật mà bán lại cho Nguyễn Văn Soái và một số cá nhân với giá 10,4 tỷ đồng, thu lợi bất chính hơn 2,6 tỷ đồng.

Hành vi của ông Khang bị cáo buộc có đủ căn cứ để xử lý tội "Buôn lậu", theo khoản a, b khoản 4 Điều 188 Bộ luật hình sự năm 2015.

Gia đình ông Đỗ Bá Khang kêu oan

Sau khi cáo trạng được ban hành, ông Đỗ Bá Thả (SN 1953, trú huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng) – là bố của ông Đỗ Bá Khang đã có đơn kêu oan gửi cơ quan chức năng Trung ương và địa phương.

Trong đơn, ông Thả cho rằng, vụ án có nhiều điểm cần phải làm rõ, ví dụ như vai trò của ông Nguyễn Công Tuấn và ông Nguyễn Văn Soái…

Trong khi đó, trao đổi với PV Dân Việt, luật sư Lê Hồng Huấn (Đoàn luật sư TP Hà Nội) – cho biết, cần làm rõ vai trò 2 người trên. 

Luật sư Huấn nêu quan điểm, quy định của Bộ Luật dân sự, Luật thương mại tại Việt Nam và trong thực tế trong các quan hệ giao dịch thương mại hay dân sự thường trải qua 3 giai đoạn là, thương lượng, ký kết và thực hiện giao dịch.

Nhưng đối với ông Soái, Cơ quan An ninh điều tra – Công an TP Hải Phòng và Viện KSND TP Hải Phòng có chung nhận định là ông Soái không biết tàu Chung Ching chưa làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam trước khi ký mua bán với Công ty Khang Vinh và ông Khang phải hoàn thiện tất cả các thủ tục pháp lý cho ông Soái. Từ đó cơ quan tố tụng cho rằng không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với ông Nguyễn Văn Soái.

Tuy nhiên, theo luật sư Huấn, ngay tại Điều 6 của "Thỏa thuận mua bán" giữa công ty của ông Khang và ông Soái ký ngày 15/10/2021, đã nêu rõ ông Khang có những giấy tờ pháp lý nào về tàu Chung Chinh.

Hay tại Điều 13  của thỏa thuận mua bán trên cũng nêu, bên mua cam kết tiếp tục hoàn thiện các thủ tục pháp lý của tàu theo đúng mục đích sử dụng và theo đúng quy định Pháp luật Việt Nam hiện hành.

Từ phân tích trên, luật sư Huấn cho rằng, cả hai cơ quan tố tụng chỉ dựa vào lời khai của ông Soái để kết luận là có dấu hiệu chưa khách quan. Từ đó gây bất lợi cho bị can Khang.

Đối với ông Tuấn, luật sư Huấn cho biết, theo lời khai của ông Khang, trước khi giao dịch mua bán tàu, ông Tuấn là người tham gia thương lượng, đàm phán và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan vì là người biết tiếng Trung Quốc. 

Tuy nhiên, kết luận điều tra và cáo trạng chỉ xác định ông Tuấn là người chạy giấy tờ, chưa đủ căn cứ xử lý hình sự. Cơ quan An ninh điều tra tiếp tục thu thập tài liệu chứng cứ xử lý sau.

Về việc này, luật sư Huấn nêu quan điểm, tại khoản 2 Điều 170 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định, cơ quan điều tra chỉ được tách vụ án trong trường hợp cần thiết khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm và nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án. "Vì thế, trong vụ này, việc tách ông Tuấn ra khỏi vụ án có thể không xác định được vai trò, trách nhiệm của bị cáo Khang và những người khác (nếu có)" - luật sư Huấn cho hay.