Bắc Kinh nổi giận cảnh báo "gắt" Mỹ, EU khi Trung Quốc bị vạ lây vì "đòn đánh hội đồng" nhắm vào Nga

Đòn trừng phạt "hội đồng" của Mỹ, EU vào Nga khiến Trung Quốc nổi giận

Ngày 23/10, Trung Quốc lên tiếng chỉ trích gay gắt Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này công bố gói trừng phạt thứ 19 nhằm vào Nga, nhấn mạnh rằng “đối thoại và đàm phán là con đường khả thi duy nhất” để chấm dứt chiến tranh Nga–Ukraine.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn tuyên bố tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh hôm 23/10 rằng Trung Quốc “kiên quyết phản đối” quyết định này và đã “đưa ra cảnh báo nghiêm khắc với phía EU”.

Trước đó cùng ngày, EU thông báo mở rộng các biện pháp trừng phạt, nhắm vào “ngân hàng Nga, sàn giao dịch tiền điện tử, cũng như một số thực thể tại Ấn Độ và Trung Quốc”.

Ông Quách nói: “Chúng tôi đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Trung Quốc không phải là bên khởi tạo cuộc khủng hoảng hiện nay, cũng không phải là bên tham chiến. Trung Quốc luôn thúc đẩy đối thoại hòa bình, chưa bao giờ cung cấp vũ khí sát thương cho bất kỳ bên nào trong xung đột, đồng thời kiểm soát nghiêm ngặt việc xuất khẩu các sản phẩm lưỡng dụng”, ông nói thêm, kêu gọi EU “ngừng tạo ra vấn đề về Trung Quốc và ngừng làm tổn hại lợi ích của Trung Quốc".

“Cách tiếp cận này không có lợi cho sự phát triển lành mạnh và ổn định của quan hệ Trung Quốc–EU”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh thêm.

Một ngày trước đó, Washington cũng áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga – Rosneft và Lukoil, cáo buộc Moscow “thiếu nghiêm túc” trong các nỗ lực hòa bình nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Phản ứng về động thái này, ông Quách Gia Khôn cảnh báo: “Cưỡng ép và gây áp lực lên người khác sẽ không giải quyết được bất kỳ vấn đề nào".

Theo thống kê, sau hơn ba năm giao tranh, hàng triệu người đã thiệt mạng, bị thương hoặc phải rời bỏ nhà cửa ở Ukraine, trong khi các đòn trừng phạt ngày càng mở rộng khiến kinh tế toàn cầu chao đảo.

Trung Quốc – Ấn Độ có thể bị vạ lây như thế nào?

Theo Bloomberg, các biện pháp của Mỹ đang khiến ngành dầu mỏ Trung Quốc rúng động, khi cả các nhà máy lọc dầu quốc doanh và tư nhân đều chịu sức ép lớn trong việc duy trì nguồn cung mà không vi phạm lệnh cấm vận.

Hiện khoảng 20% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc – tương đương 2 triệu thùng mỗi ngày trong 9 tháng đầu năm 2025 – đến từ Nga, biến Moscow thành một trong những nguồn cung dầu hàng đầu của Bắc Kinh.

Chính quyền Trump đã đưa Rosneft PJSC và Lukoil PJSC vào danh sách đen, yêu cầu mọi giao dịch liên quan phải chấm dứt trước ngày 21/11. Đây là bước đi mới nhất trong chuỗi biện pháp của Mỹ, EU và Anh nhằm siết chặt người mua dầu Nga, cắt nguồn tài chính cho chiến dịch quân sự của Moscow.

Đối với Trung Quốc và Ấn Độ – hai khách hàng lớn nhất của dầu Nga – rủi ro nằm ở việc giao dịch với các công ty bị trừng phạt. Những doanh nghiệp này có thể bị cấm tiếp cận hệ thống ngân hàng phương Tây, giao dịch bằng USD hoặc bị loại khỏi mạng lưới vận tải, bảo hiểm và thương mại quốc tế.

Theo các thương nhân, điều đáng lo hơn là vai trò của các công ty phương Tây trong các dự án dầu khí lớn ở Trung Đông và châu Phi. Nếu Bắc Kinh và New Delhi tiếp tục hợp tác với các công ty Nga bị cấm, họ có thể bị gạt ra khỏi nhiều dự án toàn cầu.

Ngược lại, nếu tuân thủ lệnh trừng phạt, họ sẽ mất nguồn dầu giá rẻ vốn giúp duy trì chi phí năng lượng thấp cho sản xuất và tiêu dùng.

Các nước ngoài Trung Quốc và Ấn Độ cũng đang chịu tác động khi Lukoil bị liên đới, do hãng này tham gia dự án Basrah ở Iraq và liên danh đường ống Caspian ở Trung Á.

Tuần trước, Anh cũng bổ sung Rosneft, Lukoil và công ty hóa dầu Trung Quốc Shandong Yulong Petrochemical vào danh sách trừng phạt vì nhập khẩu dầu Nga, khiến giới thương nhân hoang mang. Từ đó, nhiều công ty phương Tây tỏ ra e ngại khi giao dịch với Shandong Yulong – một nhà máy lọc dầu tư nhân lớn.

Ngoài ra, một số cảng lớn của Trung Quốc như Nhật Chiếu (Rizhao) và Đông Gia Khẩu (Dongjiakou) – các điểm trung chuyển chủ chốt cho dầu Nga và Iran – cũng bị đưa vào danh sách trừng phạt mới của Mỹ.

Hợp đồng dầu Nga – Trung có bị ảnh hưởng?

Trung tâm của thương mại dầu giữa hai nước là hợp đồng dài hạn giữa Rosneft và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), cung cấp dầu ESPO qua đường ống tới các nhà máy lọc ở khu vực Đại Khánh, miền Bắc Trung Quốc.

Các nhà máy này phụ thuộc chủ yếu vào nguồn dầu Nga, nên dễ bị tổn thương nếu dòng chảy bị gián đoạn. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng hợp đồng này có thể tránh được ảnh hưởng, do mang tính chất chính phủ–chính phủ.

CNPC chưa bình luận, trong khi các cuộc gọi đến trụ sở tập đoàn không được trả lời.

Cả Rosneft và Lukoil cũng xuất khẩu dầu ESPO từ cảng Kozmino ở vùng Viễn Đông Nga tới các nhà máy lọc dầu tư nhân tại tỉnh Sơn Đông và dọc bờ biển Trung Quốc. Theo hãng dữ liệu Kpler, hai công ty này cung cấp khoảng 1/4 tổng lượng dầu Nga xuất sang Trung Quốc năm ngoái.

×