Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà băn khoăn về số lượng chức danh lãnh đạo cấp xã rất lớn

Chiều 16/10, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 50, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Công tác chuẩn bị bầu cử tính bằng giờ, bằng ngày

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, công tác chuẩn bị cho cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 16 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 đang được tiến hành rất khẩn trương. Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 46, và dự kiến ngày 15/11 tới, một hội nghị toàn quốc sẽ được tổ chức để triển khai các nội dung liên quan, với bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong việc hướng dẫn cơ cấu thành phần, phân bổ số lượng và giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND các cấp phải bám vào hướng dẫn, quy định của Đảng, nhất là các quy định gần đây phục vụ cho mô hình chính quyền hai cấp và Chỉ thị 45 về Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc.

"Trong bối cảnh chúng ta vừa chạy vừa xếp hàng, vừa xong việc sắp xếp chính quyền hai cấp thì nay đã phải chuẩn bị cho bầu cử. Bây giờ, công tác chuẩn bị cho bầu cử Quốc hội khóa 16 và Hội đồng nhân dân các cấp phải tính bằng giờ, bằng ngày. Từ nay đến ngày 15/3/2026, thời gian của chúng ta không còn nhiều", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông cho biết Hội đồng bầu cử quốc gia đã họp hai phiên, đồng thời Ủy ban Công tác đại biểu đang tích cực đôn đốc các cơ quan ban hành hướng dẫn kịp thời, khắc phục những hạn chế, bất cập để giúp các địa phương chuẩn bị tốt nhất cho cuộc bầu cử.

Bày tỏ sự tán thành với tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nêu lên những định hướng trọng tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự cho HĐND các cấp. Ông đặc biệt yêu cầu cơ cấu phải linh hoạt và hiệu quả, tránh áp đặt cứng nhắc.

"Quy định "cứng" nhưng làm sao vẫn thấy "mềm". "Mềm" nhưng làm sao ta thấy "cứng". Ở đây chính là sự linh hoạt", ông nói.

Sự linh hoạt này, theo ông Mẫn, phải đi đôi với việc cân đối hợp lý giữa số lượng đại biểu chuyên trách và kiêm nhiệm để vừa tinh gọn bộ máy, vừa đảm bảo khả năng giám sát chuyên sâu của HĐND.

Một trong những yêu cầu cốt lõi là phải đảm bảo số dư trong danh sách ứng cử viên để có sự cạnh tranh và lựa chọn dân chủ, dứt khoát tránh tình trạng "bầu tròn" mà theo ông "chọn ra là người ta đã biết ai sẽ trúng".

Song song đó, việc đảm bảo cơ cấu người ngoài Đảng, người trẻ, phụ nữ và dân tộc thiểu số phải gắn liền với thực lực và năng lực thực tế, đặt chất lượng lên hàng đầu.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình để người đại biểu thực sự là đại diện cho nhân dân.

Ngoài ra, cần tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo sự chuyển tiếp ổn định tại các địa phương sắp xếp đơn vị hành chính, đồng thời ưu tiên các ứng cử viên có năng lực đặc thù, am hiểu sâu sắc địa bàn.

Ông cũng đề nghị đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc lựa chọn, cơ cấu cán bộ, đồng thời cho biết tháng 11 này, hệ thống liên thông giữa Quốc hội với HĐND cấp tỉnh và xã sẽ được triển khai.

Thống nhất tuổi đại biểu trẻ là dưới 40

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định sẽ rà soát, hoàn thiện tờ trình và dự thảo Nghị quyết.

Bà cho biết sẽ thống nhất áp dụng tuổi của đại biểu trẻ là dưới 40 tuổi theo đúng tinh thần Kết luận 153 của Bộ Chính trị. Bộ trưởng chia sẻ, dù còn những băn khoăn vì việc áp dụng quy định của Đảng cho HĐND đôi khi có những khó khăn, nhưng đây là tinh thần chỉ đạo chung đã được thống nhất.

Về điều khoản chuyển tiếp sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho rằng việc hình thành tổ chức bộ máy và nhân sự hoàn toàn mới là điều kiện thuận lợi để triển khai Đại hội Đảng và công tác bầu cử.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng bày tỏ lo ngại về số lượng chức danh lãnh đạo cấp xã hiện còn rất lớn, thống kê sơ bộ khoảng 30,5 chức danh.

"Thực lòng tôi cũng đang băn khoăn về số lượng chức danh lãnh đạo ở cấp xã. Theo thống kê sơ bộ, có khoảng 30,5 chức danh lãnh đạo, một con số rất lớn. Chính vì vậy, chúng tôi đang tính toán trên cơ sở chủ trương của Bộ Chính trị. Nhưng khi về cấp ủy chính quyền địa phương, có lẽ nên để cho họ có sự linh hoạt, phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm để phù hợp với đặc điểm của từng nơi. Điều này dẫn đến nội dung về số lượng cấp phó các ban của Hội đồng nhân dân cấp xã", bà Trà nói.

Nữ Bộ trưởng khẳng định sẽ cùng với Ủy ban Công tác đại biểu rà soát lại lần nữa để đảm bảo tính linh hoạt nhưng vẫn đáp ứng đầy đủ yêu cầu theo tinh thần chỉ đạo. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện các hướng dẫn về nghiệp vụ để phục vụ cho cuộc bầu cử.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chuẩn bị nghiêm túc của Chính phủ và các cơ quan liên quan.

Trên cơ sở các ý kiến, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết.

Một số nội dung khác cũng được thống nhất để tiếp tục hoàn thiện, như quy định số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp xã tối đa là 2 người, xem xét nâng tỷ lệ đại biểu tái cử lên 50% đối với các đơn vị đặc thù, và thống nhất số dư ứng cử tối đa trong các lần hiệp thương là 20%.

×