Cấp phép sản xuất vàng miếng: Chuyên gia nêu loạt vấn đề "nóng", "tiết lộ" động thái đặc biệt trong tháng 12

Ngày 26/8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP bám sát các chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025 về xóa bỏ cơ chế độc quyền Nhà nước một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng có hiệu lực từ ngày 10/10/2025.

Việc chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền thương hiệu vàng miếng, mở rộng đối tượng sản xuất vàng miếng, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ giúp nguồn cung vàng trên thị trường đa dạng hơn.

Để triển khai thi hành Nghị định 232, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 34/2025/TT-NHNN ngày 09/10/2025, có hiệu lực từ ngày 10/10/2015 và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để quản lý thị trường vàng theo cơ chế mới. Thông tư 34 đã hướng dẫn cụ thể hồ sơ, trình tự thủ tục cấp phép sản xuất vàng miếng, xuất khẩu, nhập khẩu vàng.

Thông tin "nóng" từ Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này đã nhận được hồ sơ xin cấp phép sản xuất vàng miếng của một số đơn vị và đang xem xét thực hiện cấp phép theo đúng quy định tại Nghị định 232.

Kiên định chấm dứt hoàn toàn quan hệ vay - mượn bằng vàng

Tại tọa đàm với chủ đề “Sàn giao dịch vàng: Minh bạch thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô", TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng thẳng thắn cho rằng, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là xác định rõ phạm vi vàng cần quản lý.

Cụ thể, theo ông Lực, vàng miếng, vàng thỏi - vốn mang tính đầu tư, dự trữ và liên quan trực tiếp đến ổn định tài chính phải tiếp tục được quản lý chặt.

Trong khi đó, vàng trang sức hay vàng thủ công mỹ nghệ mang tính tiêu dùng và hàm lượng giá trị gia công cao, do đó cần cân nhắc mức độ quản lý phù hợp, tránh áp đặt cơ chế như đối với vàng miếng, gây tốn kém và không cần thiết.

Việt Nam cũng cần nhìn nhận lại mức độ “vàng hoá” của nền kinh tế, xác định mức độ tích trữ vàng trong dân, công khai minh bạch dữ liệu và kiên định chấm dứt hoàn toàn quan hệ vay - mượn bằng vàng để giảm rủi ro hệ thống.

Về chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế, yếu tố cấp bách là tăng cung hợp pháp. Điều này gồm giảm chi phí chế tác, chuẩn hóa quy cách vàng miếng, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong nhập khẩu và sản xuất để nguồn cung không còn khan hiếm.

Ông Lực lý giải, khi việc tiếp cận vàng trở nên quá khó, tâm lý tò mò và đổ xô mua càng tăng, đẩy thị trường vào bất ổn. Do đó, cần minh bạch hoá thị trường và song song tạo ra các kênh đầu tư hấp dẫn khác để người dân chuyển hướng dòng tiền sang sản xuất - kinh doanh thay vì đầu cơ vàng.

Bên cạnh đó, công tác chống buôn lậu vàng phải được đẩy mạnh, đồng thời triển khai đầy đủ Nghị định 232 để tăng cung vàng miếng một cách hợp pháp và minh bạch.

Cũng theo ông Lực, vàng luôn luôn là một mặt hàng kinh doanh có điều kiện, liên quan đến ngoại hối, dự trữ ngoại hối.

"Về việc thành lập sàn vàng nhà nước phải tính toán kỹ về dung lượng. Dù chúng ta vừa chạy, vừa xếp hàng, vừa làm, vừa thử nghiệm nhưng những phương án căn cơ vẫn phải có", ông Lực nói.

Trong các phương án được đưa ra, ông Lực ưu tiên phương án cho phép vàng như một vật chất, một sản phẩm được giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa.

"Về vàng tài khoản, chứng chỉ vàng, hiện nay khi chúng ta xây dựng một sàn giao dịch vàng, thì chứng chỉ vàng cũng là một điều cần lưu ý cân nhắc. Việc sử dụng chứng chỉ vàng sẽ bớt đi được việc người dân tích cóp tích trữ", ông Lực nói.

Về giá vàng, Ngân hàng Nhà nước phải tính toán xem giá vàng như nào cho hợp lý. Cũng theo ông Lực, vấn đề cần quan tâm là việc buôn lậu vàng. Bởi buôn lậu vàng rất nguy hiểm, có thể tạo áp lực lên tỷ giá, đây là vấn đề vô cùng phức tạp.

Quan điểm của tôi là không cổ súy người dân đầu tư vàng, tích trữ vàng. Vì thế, tôi mong các phương tiện truyền thông không đưa nhiều hình ảnh người dân xếp hàng mua vàng; tuyên truyền, phản ánh đúng thực tế, không làm quá lên làm gợi lên tò mò của người dân.

Sàn giao dịch vàng cần đi theo lộ trình thận trọng

Ông Nguyễn Thế Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng, trong thời gian qua, lực lượng quản lý thị trường và cộng đồng doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh vàng cho thấy, chỉ khoảng 30-40% doanh nghiệp thực sự chú trọng đầu tư bài bản về máy móc, thiết bị và quy trình kiểm soát đầu vào.

Phần lớn còn lại chưa tuân thủ đầy đủ yêu cầu pháp lý, dẫn tới tình trạng thị trường thiếu minh bạch, dễ phát sinh vi phạm.

"Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn nguyên liệu đầu vào, điều kiện bảo quản, hệ thống tiêu chuẩn và cơ sở pháp lý phục vụ sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, thực tế đang tồn tại khoảng trống trong kiểm tra, giám sát, khiến thị trường vàng vận hành thiếu trật tự", ông Hùng nói.

Từ góc nhìn của doanh nghiệp và của Hiệp hội, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam thấy rằng, việc xây dựng cơ chế quản lý thị trường vàng một cách rõ ràng, minh bạch là vấn đề cấp thiết. Động thái này không phải chỉ để xử lý sai phạm mà còn nhằm đảm bảo an toàn quốc gia về tiền tệ.

Cũng theo ông Hùng, Việt Nam đủ điều kiện công nghệ và hạ tầng để xây dựng một mô hình sàn giao dịch vàng hiện đại, miễn là đi theo lộ trình thận trọng. Mục tiêu của sàn không chỉ là giao dịch, mà phải đạt ba giá trị cốt lõi: Hiện đại hóa hoạt động mua bán vàng, phục vụ quản lý nhà nước bằng dữ liệu minh bạch, tạo nền tảng để phát triển các sản phẩm tài chính liên quan đến vàng trong tương lai.

Trong giai đoạn đầu nên cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu có chứng nhận chất lượng quốc tế để sản xuất trong nước, kèm theo quy định chặt chẽ: Doanh nghiệp được cấp phép phải có cơ sở vật chất, công nghệ, năng lực tài chính và trách nhiệm báo cáo định kỳ; nghiêm cấm các trường hợp mua bán chéo, lách quy định, tránh biến thị trường nguyên liệu thành nơi đầu cơ.

"Việt Nam đủ điều kiện công nghệ và hạ tầng để xây dựng một mô hình sàn giao dịch vàng hiện đại, miễn là đi theo lộ trình thận trọng", ông Hùng cho biết.

Lợi ích lớn nhất của sàn giao dịch vàng là mọi giao dịch đều được ghi nhận, báo cáo liên tục, cho phép nhà quản lý điều hành thị trường dựa trên dữ liệu thực, thay vì suy đoán. Điều này sẽ giảm đáng kể tình trạng đầu cơ, thao túng và bong bóng giá.

"Một số ngân hàng thương mại và doanh nghiệp chưa đáp ứng đủ điều kiện về cơ sở vật chất và công nghệ nhưng vẫn mong muốn tham gia nhập khẩu hoặc sản xuất. Nếu không siết điều kiện, thị trường sẽ tái diễn hỗn loạn. Do đó, về lộ trình dài hạn, giai đoạn 1 có thể vận hành sàn giao dịch vàng phục vụ sản xuất và phân phối; giai đoạn 2 phát triển hệ thống phân phối rộng cho doanh nghiệp có nhu cầu thực; giai đoạn 3 từng bước mở rộng sang các sản phẩm tài chính phái sinh liên quan đến vàng, nhưng chỉ khi hành lang pháp lý và hệ thống dữ liệu đã hoàn thiện", ông Hùng nêu thực tế.

Theo ông Hùng, Hiệp hội sẵn sàng kết nối doanh nghiệp - cơ quan quản lý - chuyên gia quốc tế, bởi hiện nay nhiều tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong mười thị trường vàng tiềm năng nhất thế giới, lượng giao dịch hàng năm rất lớn.

Trong tháng 12 tới, ông Hùng hé mở sẽ có đoàn chuyên gia Singapore sang Việt Nam để trao đổi mô hình quản lý - giao dịch vàng hiện đại, mở cơ hội tham khảo kinh nghiệm quốc tế và tiến tới xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện Việt Nam.

×