Sáng 13/5, TAND TP.Hà Nội tiếp tục phiên xét xử vụ án “Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Gây ô nhiễm môi trường” và “Buôn lậu” liên quan mỏ đất hiếm Yến Phú của Công ty Thái Dương.

Trong vụ án, bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Công ty Đất hiếm Việt Nam, bị truy tố về hai tội danh “Buôn lậu” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.

Bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Công ty Đất hiếm Việt Nam, trình bày tại tòa. Ảnh: Nguyễn Hưng.

Cáo trạng thể hiện, ông Tuấn giúp sức cho Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương, che giấu doanh thu từ việc bán đất hiếm, để ngoài sổ sách hơn 20 tỷ đồng nên gây thiệt hại hơn 7 tỷ đồng tiền thuế. Bị cáo Tuấn còn chỉ đạo nhân viên lấy hóa đơn từ 15 doanh nghiệp hóa chất để “kê khống đầu vào”, gây thiệt hại hơn 4 tỷ đồng.

Trong hành vi buôn lậu, Lưu Anh Tuấn chịu cáo buộc xuất khẩu trái phép hơn 473 tấn oxit đất hiếm trị giá hơn 379 tỷ đồng.

Tại tòa, Lưu Anh Tuấn cho rằng cáo trạng truy tố mình như trên có “uẩn khúc”. Bị cáo trình bày,  sản phẩm của Công ty Đất hiếm Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Nhật Bản, phục vụ cho các ngành điện tử, hàng không, xe điện và: "Từ năm 1976 đến nay, Việt Nam chưa bao giờ xuất hiện sản phẩm đất hiếm xuất khẩu sang Nhật Bản. Công ty bị cáo, là duy nhất xuất khẩu sang Nhật cho đến thời điểm này”.

Bị cáo Tuấn thêm rằng, công ty mình đang thực hiện đề tài cấp Nhà nước về chế biến sâu đất hiếm nên có mua 3.500 tấn đất hiếm từ Công ty Thái Dương để phục vụ 3 đề tài đang thực hiện.

Sau quá trình chế biến sâu tại nhà máy rộng 2,2ha ở Phủ Lý (Hà Nam), công ty thu được ôxit đất hiếm với hàm lượng 97%. Sản phẩm này một phần phục vụ nghiên cứu, phần còn lại xuất khẩu sang Nhật Bản, thông qua hình thức xuất khẩu chính ngạch và khai báo hải quan điện tử.

Vụ án có 27 bị cáo, gồm cựu Thứ trưởng Bộ TNMT Nguyễn Linh Ngọc.

Chủ tọa Trần Nam Hà đặt câu hỏi: “Theo bị cáo việc mua bán hàng hóa không xuất đầy đủ hóa đơn bị truy tố về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, bị cáo thấy thế nào?”.

Trả lời, ông Tuấn thừa nhận sai phạm ở khía cạnh kế toán, nhưng mong HĐXX xem xét bởi doanh nghiệp của ông mua đất hiếm để sản xuất phục vụ đề tài khoa học cấp Nhà nước về chế biến sâu; bản thân ông không được hưởng lợi gì.

Vị này dẫn Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về việc miễn trừ trách nhiệm kinh tế trong quá trình thực hiện khoa học và đổi mới sáng tạo, thêm rằng trong đề tài khoa học, Nhà nước chỉ hỗ trợ 10 tỷ đồng trong khi Công ty Đất hiếm Việt Nam phải bỏ ra 80 tỷ đồng.

Về cáo buộc buôn lậu, bị cáo Tuấn khẳng định toàn bộ hoạt động xuất khẩu đều đúng quy trình hải quan điện tử, phù hợp quy định pháp luật. Ông dẫn chứng công văn của Tổng cục Hải quan gửi cơ quan điều tra, trong đó nêu rõ công ty ông không vi phạm, khai đúng mã hàng, mô tả hàng hóa và xuất đúng chủng loại.

Công văn này còn nêu "trong trường hợp xuất khẩu 100% nguyên liệu trong nước thì vẫn được miễn thuế” nên bị cáo Tuấn cho rằng mã số hải quan mà công ty ông áp dụng phù hợp với Nghị định cho phép xuất khẩu các nguyên liệu đặc biệt, tinh khiết, đất hiếm cho các nước. Doanh nghiệp cũng chưa bao giờ phải làm việc trực tiếp với hải quan do quy trình xuất khẩu điện tử đơn giản.

Bị cáo Tuấn đặc biệt nhấn mạnh sự "không rõ ràng" và "mập mờ, phi logic” trong Thông tư của Bộ Công Thương liên quan đến vấn đề xuất khẩu đất hiếm đặc biệt về mãmã hàng hóa và hàm lượng đất hiếm được phép xuất khẩu.

Vị này ví dụ: “Có chỗ nói chỉ được xuất khẩu hàng hóa nguyên liệu trong nước với hàm lượng 99% nhưng Thông tư 23 lại cho xuất khẩu chất có hàm lượng đất hiếm 56%. Thế là 56% được phép xuất khẩu, còn đến 99% lại không được xuất khẩu, rồi trên 99% lại được xuất khẩu sao?”.

Dù cho rằng cáo trạng truy tố mình chưa chính xác nhưng bất ngờ, bị cáo Lưu Anh Tuấn lại nhận tội với lý do: “Không nhận sẽ mất đi một tình tiết giảm nhẹ nên tốt nhất là nhận”.

Chủ tọa Trần Nam Hà lập tức nhắc nhở: "Bị cáo nói thế là sai. Nếu bị cáo cho rằng mình không vi phạm, không có tội, bị cáo phải thể hiện quan điểm của mình chứ không phải nhận cho xong hay nói như ở các nước tư bản là thỏa thuận nhận tội để được giảm nhẹ".

×