Cô đầu đói

Cụ lão nông vuốt chòm râu đã phơ phất mây bông, cười khà khà:

- Chỉ có các chú là không biết cái hay của ca trù, còn tớ đây ca trù đã nếm mùi, karaoke cũng không lạ. Đừng tưởng chúng mày làm trò khỉ gió ở quán hát mà giấu được tao!

Bà cụ hàng nước, anh em CLB Gốc Đa vẫn gọi là giám đốc điều hành căng tin của CLB, lên tiếng:

- Thôi đi các cậu, cả cụ nữa, nỡm! Hết chuyện hay rồi sao mà tự dưng mang chuyện "cô đầu con hát" ra "hội nghị".

- Ơ hay cái bà này, vừa liên hoan ca trù toàn quốc 2011 xong đấy. Mà nói cho bà hay, đã gần nghìn ngày nay ca trù là di sản văn hóa thế giới, chuyện to như cái đình mà bà không biết hay sao? Nhà quê!

- Đây chẳng quan tâm.

- Thế ngày xưa bà có biết hát ca trù không?

- Lạ gì. Ngày xưa gọi là hát cô đầu, các ông nhà giàu, các ông có học, ông chánh, ông lý có cuộc vui đều cho đón cô đầu về hát. Hội làng rải chiếu ở đình hát cho các quan viên nghe, còn hát ở nhà các cụ thì nằm trên sập gụ mà nghe, vừa hút dọc tẩu, uống rượu, khuya cô đầu còn ngủ lại thân mật… với các cụ, dân làng không được vào chỗ chơi sang của các cụ.

- Như chơi golf bây giờ phải mấy "vé" một buổi, toàn các quan chức đại gia, làng mình có muốn vào vác gậy cũng khó.

- Nói tóm lại là trò du hý của nhà giàu.

- Chơi golf khác, cô đầu khác, bên văn hóa, bên thể thao, đừng ví von dại dột.

- Sao cái món văn hóa các cụ dân ta ít biết lại được UNESCO tôn vinh nhỉ?

- Người ta tôn vinh một thể loại văn hóa phi vật thể, tôn vinh lối hát độc đáo của dân tộc mình, tôn vinh các làn điệu, tôn vinh… cô đầu con hát, kép đàn, ai thèm để ý đến bọn khán giả phong kiến thực dân. Các cậu phải tự hào vì nước ta đã có tới 14 di sản văn hóa tầm cỡ hoàn vũ - cụ lão nông tiếp lời.

- Nhưng sao báo họ nói ca trù vắng cả người hát lẫn người nghe. Các ca nương kép đàn "đói" lắm, chả hơn gì các anh tuồng, chèo ở các đoàn trên tỉnh, lại không có cụ chánh, cụ lý nào bao như ngày xưa hở cụ?

- Ngày xưa ca dao có câu "Cô đầu cô đít cô đuôi/ Ông tổng đi vắng ai nuôi cô đầu". Ông tổng cỡ bác chủ tịch xã, phường bây giờ. Đến ngành văn hóa trung ương còn chưa có kinh phí ca trù nói gì phường xã, làm gì cô đầu chả đói!

Lý Lão Làng