Còn nhiều băn khoăn về áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát, rượu bia, có cần xem xét lại?

Băn khoăn về áp thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu bia

Trình bày về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội VAFIE cho biết, tại kỳ họp thứ 8, tháng 11/2024, Quốc hội khóa XV đã thảo luận về Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Tại các phiên thảo luận nhóm và phiên họp tại hội trường ngày 27/11/2024 nhiều Đại biểu Quốc hội đã có ý kiến về các nội dung của Dự luật.

Theo đó, Cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiếp thu các ý kiến, có báo cáo giải trình các vấn đề được các Đại biểu Quốc hội nêu và hoàn chỉnh Dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp sắp tới.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề được quan tâm nhất là đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) 10% đối với nước giải khát có đường.

Trước đó, trong các phiên họp Quốc hội, nhiều đại biểu bày tỏ quan điểm khác nhau về đề xuất này. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng, chưa áp dụng thuế ngay, trong khi một số khác cho rằng việc chỉ đánh thuế đối với đồ uống có đường là chưa toàn diện, vì còn nhiều sản phẩm khác cũng chứa đường và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Có một số đại biểu cũng đề xuất cần có lộ trình hợp lý để doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh công thức sản phẩm, tránh ảnh hưởng đột ngột đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, trong báo cáo giải trình sau đó, Bộ Tài chính tiếp tục bảo vệ quan điểm cũ, khẳng định cần áp Thuế TTĐB 10% đối với nước giải khát có đường nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tăng thu ngân sách.

Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, bên cạnh những ý kiến được cơ quan soạn thảo tiếp thu nghiêm túc và chỉnh sửa Dự thảo Luật, vẫn còn những vấn đề cần được thảo luận làm rõ để nâng cao chất lượng Dự thảo Luật. Đặc biệt là về lộ trình và mức tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điều hòa nhiệt độ, rượu bia và nước giải khát có đường.

Tại kỳ họp thứ 8, các Đại biểu Quốc hội đã nêu nhiều vấn đề như: Trong bối cảnh hiện nay, nên hay chưa nên áp Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường? Về thuế suất, cần áp thuế ngay 10% hay cần có lộ trình phù hợp? Đã công bằng chưa nếu chỉ áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường mà không áp thuế với các loại đồ uống có đường khác.

Một số Đại biểu Quốc hội cũng đã đề nghị nghiên cứu, làm rõ cơ sở khoa học chứng minh việc sử dụng nước giải khát có hàm lượng đường 5g/100ml sẽ gây ra tình trạng béo phì; Làm rõ tác động chính sách đối với người tiêu dùng, hoạt động của doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách…

Cần xem xét lại việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt

Góp ý về dự thảo, TS. Nguyễn Minh Thảo, chuyên gia kinh tế cho rằng, để chủ trương đúng đắn đó của Đảng và Nhà nước trở thành hiện thực thì một trong những nhân tố quan trọng là cùng với tháo gỡ những điểm nghẽn đối với tăng trưởng kinh tế.

Qua đó, chính sách tài khoá, bao gồm chính sách thuế nội địa và thuế quan phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước với doanh nghiệp, vừa tăng thu ngân sách hợp lý, vừa tạo điều kiện tích lũy vốn để mở rộng sản xuất, đầu tư trang thiết bị, công nghệ mới, chi phí đào tạo, bồi dưỡng nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi sang kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, thực hiện sản xuất xanh, kinh doanh xanh.

"Việc tăng Thuế tiêu thụ đặc biệt thời điểm hiện tại đối với một số mặt hàng sẽ tăng thêm gánh nặng cho doanh nghiệp, buộc doanh nghiệp phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh, gián tiếp ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước cũng như cân đối ngân sách của các địa phương", TS. Nguyễn Minh Thảo cho hay.

TS. Nguyễn Minh Thảo góp ý: "Đề xuất bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt chưa thực sự thuyết phục, thiếu những cơ sở khoa học và thực tiễn chứng minh mối quan hệ biện chứng giữa việc áp dụng chính sách thuế này và việc kiểm soát tỷ lệ thừa cân, béo phì, các bệnh không lây nhiễm".

"Nếu tiêu thụ nhiều các thực phẩm có chứa đường là nguyên nhân chính gây ra bệnh thừa cân, béo phì thì cần xem xét lại việc áp dụng thuế TTĐB chỉ đối với một nhóm thực phẩm có chứa đường có giải quyết được căn bệnh này không hay lại gây ra hiểu nhầm là chỉ cần uống bớt nước giải khát chứa đường là có thể phòng được căn bệnh này", TS. Nguyễn Minh Thảo nêu ra vấn đề.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư Vấn Thuế Việt Nam, Trọng tài viên VIAC, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục thuế cho rằng, cần xem xét kỹ lưỡng số liệu nghiên cứu của các chuyên gia về quan hệ tăng thuế TTĐB ở khâu sản xuất tác động giảm doanh thu thương mại, dịch vụ dẫn đến giảm thuế GTGT, TNDN, TNCN , xác định hiệu quả của việc tăng thuế TTĐB đến tổng thu ngân sách Nhà nước liên quan đến sản phẩm chịu thuế .

"Tác động việc tăng thuế TTĐB làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, công ăn việc làm , thu nhập của người lao động trong bối cảnh doanh nghiệp đang cố gắng khôi phục phát triển sản xuất kinh doanh hậu đại dịch covid, bị ảnh hưởng bới biến động chính sách phát triển kinh tế, thuế quan của nước Mỹ thời Donald Trump... diễn biến khí hậu khắc nghiệt", bà Cúc gợi ý.

Theo bà Cúc, khái niệm về nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam chưa rõ ràng, gây khó khăn trong thực hiện. Để điều chỉnh hành vi người tiêu dùng, biện pháp tăng thuế TTĐB, nhằm tăng giá bán , giảm số lượng sử dụng, đảm bảo sức khỏe cộng đồng, nhất là thanh thiếu niên chỉ là một yêu tố tác động hành vi, nên cần có các biện pháp đồng bộ để định hướng thay đổi hành vi, tiêu dùng nhằm tăng cường sức khỏe, nâng cao thể lực cộng đồng.

Do vậy, lần này nên cân nhắc kỹ càng thấu đáo có bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB? Trường hợp nếu phải đưa vào diện chịu thuế thì nghiên cứu một lộ trình áp thuế phù hợp?

×