Đại biểu Quốc hội phản ứng, lo thu hồi đất với 25% diện tích, số hộ không đồng thuận giúp “nhà đầu tư trục lợi”

Nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại chủ đầu tư trục lợi, ép 25% số hộ dân chưa đồng thuận phải giao đất trong diện Nhà nước thu hồi, không được đền bù theo giá thoả thuận. Nhiều đại biểu cũng đặt vấn đề vì sao quy định 75%, mà không phải tỷ lệ 80% số diện tích, số hộ dân đạt thoả thuận mới quyết định thu hồi phần diện tích còn lại.

"Khó khả thi" cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh

Thảo luận tại Hội trường chiều muộn hôm nay 1/12, đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ đặt nghi vấn về việc thu hồi đất theo quy định của dự thảo Nghị quyết mới.

Cụ thể, tại quy định thu hồi đất ở Điều 3, điểm b khoản 2 quy định trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, v.v. đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số người sử dụng đất thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét thông qua việc thu hồi phần đất còn lại để giao đất, cho thuê đất đối với chủ đầu tư.

Ông Tiến cho rằng, “rất khó khả thi” bởi, phải đáp ứng cả hai điều kiện là thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số người sử dụng đất.

“Vậy tại sao lại là tỷ lệ 75% mà không phải là 60%, Ban soạn thảo đã khảo sát, đánh giá xem tất cả các dự án thuộc diện thỏa thuận còn bao nhiêu dự án đạt được 2 điều kiện và còn bao nhiêu dự án đáp ứng một trong 2 điều kiện nêu trên”, ông Tiến nói.

Tương tự vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ căn cứ vì sao chúng ta phải xác định là 75% và quy định dự án như thế nào để áp dụng theo quy định này.

“Về bản chất các dự án sẽ khác nhau về quy mô, diện tích, vì vậy Ban soạn thảo cần làm rõ ý nghĩa trong điều, khoản này nhằm đảm bảo sự ổn định về mặt xã hội, an ninh, trật tự tại địa phương, nhất là sự đồng thuận của người dân tại địa phương đối với sự phát triển chung”, bà Thuỷ nói.

Đại biểu cho rằng, thực tế sau khi thu hồi đất chúng ta quan tâm không chỉ là 75% đồng thuận mà kể cả 25% tỷ lệ không đồng thuận, vì tỷ lệ cũng tiềm ẩn những vấn đề dễ gây bất ổn về mặt xã hội, về mặt an ninh, trật tự tại địa phương, tỷ lệ khiếu nại, khiếu kiện các quyết định, hành vi hành chính liên quan đến đất đai. 

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết đặt ra vấn đề quan trọng của việc tham vấn, đối thoại, sự phối hợp chặt chẽ của nhà đầu tư với chính quyền địa phương trong tất cả các quy trình trước, trong và sau khi thực hiện chính sách. 

“Việc này đánh giá tác động đối với phần không đồng thuận, có ý nghĩa quan trọng giúp hiểu rõ vấn đề về thực tiễn, nhận diện các tác động về kinh tế - xã hội sau khi đất bị thu hồi”, bà Thuỷ nêu.

Lo nhà đầu tư trục lợi, thiệt hại cho 25% số hộ không đồng thuận

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn ĐBQH TP. Hải Phòng phân tích về việc thu hồi đất phần diện tích 25% khi cưỡng chế theo giá đền bù Nhà nước sẽ nảy sinh khiếu nại.

“Nếu 75% diện tích đất thu hồi trước theo giá thị trường, còn 25% diện tích thu hồi sau theo bảng giá đất do Nhà nước công bố sẽ thấp hơn nhiều so với giá thị trường. Như vậy, sẽ có sự so sánh về lợi ích, quyền lợi giữa các hộ dân có đất bị thu hồi, không tạo sự đồng thuận và đặc biệt là dễ phát sinh khiếu kiện dẫn tới chậm tiến độ giải phóng mặt bằng”, bà Nga cho rằng.

Đại biểu Đoàn Hải Phòng cho rằng, việc để 25% số diện tích, số hộ chưa đồng thuận đã thu hồi có thể trở thành quy định để nhà đầu tư lợi dụng trục lợi sau khi đã thu hồi được 75% diện tích đất thì 25% diện tích còn lại có thể nhà đầu tư sẽ cố tình thỏa thuận chậm để được áp dụng thu hồi theo bảng giá đất của nhà nước nhằm tiết kiệm chi phí.

Cũng nêu ý kiến về vấn đề này, đại biểu Hà Sỹ Đồng, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho hay, cơ chế thu hồi đất khi dự án đạt trên 75% diện tích và 75% số người sử dụng đất đồng thuận đang được quan tâm nhất trong dự thảo Nghị quyết.

“Đây là điểm mở quan trọng nhưng cũng nhạy cảm nhất, tác động trực tiếp đến quyền tài sản của công dân được Hiến pháp bảo hộ. Nếu quy định không chặt chẽ nguy cơ có thể khiếu kiện kéo dài, mất đồng thuận, thậm chí tạo điểm nóng xã hội là hoàn toàn có thể xảy ra”, ông Đồng nói.

Đại biểu đề nghị Quốc hội cần cân nhắc kỹ hoặc nâng tỷ lệ này lên 80% đến 85% số diện tích và số hộ đồng thuận để tăng độ an toàn pháp lý và sức thuyết phục xã hội.

Ông Đồng đề nghị quy định này nên chỉ áp dụng đối với các dự án trọng điểm quốc gia, dự án hạ tầng chiến lược, dự án đã bồi thường kéo dài nhiều năm nhưng không xong, không áp dụng đại trà. 

Theo đại diện Đoàn Quảng Trị, điều quan trọng không nằm riêng ở tỷ lệ mà nằm ở cơ chế xác định giá bồi thường, cơ chế đối thoại, cơ chế tái định cư, cơ chế giám sát độc lập.

Đăng đàn giải trình trước Quốc hội về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho rằng: Cơ quan soạn thảo xác định đây là trường hợp đặc biệt, cần phải được cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng, thận trọng trên các khía cạnh về kinh tế - xã hội, an ninh trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

Theo Bộ trưởng Thắng, tại dự thảo Nghị quyết đã giao cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định thông qua việc có hay không thu hồi phần diện tích đất còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất.

Đồng thời, khoản 7 Điều 3 của dự thảo Nghị quyết đã đưa ra 2 phương án như các đại biểu nêu: Phương án 1 việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với diện tích đất còn lại áp dụng như trường hợp nhà nước thu hồi đất.

Phương án 2 là trường hợp tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ tính trên 1 đơn vị diện tích thấp hơn trung bình giá đất đã thỏa thuận thì người có đất bị thu hồi sẽ được nhận thêm số tiền còn thiếu so với mức trung bình đó.

“Nhà đầu tư có trách nhiệm chi trả số tiền chênh lệch này cho người có đất bị thu hồi và được tính vào chi phí đầu tư của dự án”, ông Thắng nêu.

Bộ trưởng Bộ NN-MT khẳng định: Các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ và ngày hôm nay, Chính phủ sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra nghiên cứu lựa chọn phương án xem xét báo cáo với Quốc hội.

×