Đại sứ Phạm Quang Vinh: Cuộc điện đàm định hướng quan hệ Việt – Mỹ trong giai đoạn mới

* Thưa Đại sứ Phạm Quang Vinh, ông nhận xét thế nào về thời điểm diễn ra cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo?

- Năm nay là kỷ niệm 10 năm đối tác toàn diện giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Lãnh đạo cấp cao nhất của hai nước điện đàm để nhìn lại thành tựu trong quan hệ những năm qua và định ra phương hướng trong thời gian tới là rất phù hợp.

Quan hệ Việt – Mỹ rất quan trọng. Cuộc điện đàm được thực hiện vào đầu năm sẽ tạo điều kiện để triển khai trong cả năm ở tất cả các cấp và các bộ ngành những gì mà hai nhà lãnh đạo nhất trí.

Hơn nữa, sau một thời gian các nước đều gặp khó khăn về dịch bệnh, đây chính là dịp để mở cửa và thúc đẩy về đối ngoại, tăng cường quan hệ với tất cả các nước.

* Trong cuộc điện đàm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden đã nhận lời thăm lẫn nhau, và Tổng Bí thư cũng cho biết sẽ chỉ đạo các bộ ngành để xem xét nội hàm quan hệ Việt – Mỹ nhằm mở rộng quan hệ hai nước. Đại sứ có cho rằng đó là thái độ rất sẵn sàng, cởi mở của Việt Nam hay không?

- Nhìn nhận lại trong 10 năm quan hệ đối tác toàn diện và từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, hai bên thường xuyên có các trao đổi cấp cao.

Nhưng năm nay là năm kỷ niệm đặc biệt. Tôi nhìn lại dịp kỷ niêm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao thì có chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư tới Mỹ năm 2015, một chuyến đi mang tính lịch sử với hai nước.

Cuộc điện đàm lúc này  là chuẩn bị cho thời gian tới, việc định hướng cho quan hệ là rất cần thiết và quan trọng.

Trong 28 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, thì 10 năm đối tác toàn diện vừa qua là giai đoạn quan hệ hai nước, trên tất cả các lĩnh vực, phát triển mạnh mẽ, sâu sắc và toàn diện nhất. Tính riêng về thương mại, 10 năm trước, kim ngạch hai chiều mới chỉ vào khoảng 35 – 36 tỉ USD, còn bây giờ đã gấp  hơn 3 lần, đạt mức 123 tỉ USD và Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất và duy nhất vượt ngưỡng 100 tỉ USD của Việt Nam.

Hợp tác về khoa học công nghệ, đầu tư, an ninh quốc phòng, hợp tác ở cấp khu vực và đa phương đều phát triển vượt bậc. Hai bên thường xuyên trao đổi các cấp, nhất là ở cấp cao và tại các hội nghị quốc tế lớn.

Hai bên nhấn mạnh đến việc phát triển quan hệ ở tất cả lĩnh vực, tăng cường hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh. Xuyên suốt thì hai bên luôn nhấn mạnh nguyên tắc chỉ đạo trong quan hệ là tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, tôn trọng thể chế chính trị của nhau.

Vì thế, các nội dung trong cuộc điện đàm, trong đó có việc chuẩn bị cho các chuyến thăm và xem xét nội hàm để mở rộng quan hệ là  dựa trên 3 điều đó.

         Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm cấp cao với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: TTXVN.

* Nhà nghiên cứu Murray Hiebert của CSIS cho rằng năm 2023 là thời điểm lý tưởng cho chuyến thăm của Tổng Bí thư tới Mỹ. Đại sứ nhận xét thế nào về bình luận này?

- Tôi chưa biết hai  bên quyết định và thu xếp cho chuyến thăm như thế nào, nhưng nếu được trông đợi, thì năm 2023 thực sự rất phù hợp cho chuyến thăm cấp cao.

Lý do thì thứ nhất, năm nay là kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác toàn diện, như tôi nói thì đây là lúc nhìn lại thành tựu và định ra phương hướng cho quan hệ hai nước.

Thứ hai, 10 năm là đối tác toàn diện đã tạo ra nền tảngcho các lĩnh vực hợp tác, thúc đẩy hơn nữa đà quan hệ giữa hai bên.

Thứ ba, 2 bên đã xác định những lĩnh vực ưu tiên và những lĩnh vực mới, để tiếp tục khai thác các tiềm năng và phát triển quan hệ thời gian tới. Hai bên có thể  tiếp tục các lĩnh vực thương mại, khoa học, công nghệ làm trụ cột và động lực cho hợp tác và phát triển, đồng thời thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác mới  như logistic, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh sạch, chuyển đổi năng lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu, an ninh, y tế… tạo nguồn lực mới cho 2 bên.

Nếu đọc kỹ tin đưa về cuộc điện đàm, hai bên đều coi trọng những thành tựu đạt được trong 10 năm đối tác toàn diện vừa qua, đánh giá sự phát triển tích cực và toàn diện đó phù hợp với nguyện vọng và lợi ích của nhân dân mỗi nước.

Vì thế năm 2023 rất phù hợp cho các chuyến thăm, tất nhiên sẽ phải thu xếp, nhưng cả hai bên đều mong muốn.

* Nếu có một chuyến thăm cấp cao diễn ra, liệu hai bên có thể trông đợi nâng cấp quan hệ từ đối tác toàn diện trở thành đối tác chiến lược, như phía Mỹ đã nhiều lần đề xuất?

 - Quan hệ 2 nước đã phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, trên tất cả các lĩnh vực, cùng với chia sẻ các nguyên tắc chỉ đạo quan hệ, nhất là: Tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, tôn trọng thể chế chính trị của nhau, vì lợi ích mỗi nước, vì hòa bình, ổn định khu vực và thế giới.

Như đã đề cập, có thể nói, 10 năm qua là giai đoạn quan hệ hai nước phát triển tích cực, toàn diện và mạnh mẽ nhất trong 28 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, tạo đà và cơ sở cho việc đưa quan hệ hai nước lên một tầm mới, vừa tiếp tục làm sâu sắc các nguyên tắc và các trụ cột hợp tác, đồng thời mở ra nhiều tiềm năng, lĩnh vực hợp tác mới, vì lợi ích của mỗi nước và đóng góp tích cực cho hòa bình, hợp tác, phát triển chung của khu vực.

Vì vậy, lúc này chính là dịp phù hợp để thúc đẩy đà quan hệ đó, phản ánh được cả tính toàn diện và tính chiến lược hiện có của quan hệ hai bên. Điều này cũng phù hợp với lợi ích của mỗi nước, phù hợp với chính sách đối ngoại, độc lập tự chủ và đa dạng hoá của Việt Nam, cũng xét tương quan trong tổng thể 30 đối tác chiến lược và toàn diện hiện có của Việt Nam.

Thực chất là như vậy, còn việc xem xét định danh cụ thể như thế nào sẽ do hai bên bàn, quyết định, cái chính là làm sao thể hiện được cả tính toàn diện và tính chiến lược của quan hệ.