Dịch Covid-19 đang làm chậm đà phục hồi việc làm, tăng bất bình đẳng, nghèo đói

Thời gian làm việc, số việc làm đều sụt giảm vì dịch Covid-19

Theo một đánh giá mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), cuộc khủng hoảng thị trường lao động do đại dịch Covid-19 tạo ra còn kéo dài. Tăng trưởng việc làm sẽ không đủ để bù đắp cho những thiệt hại ít nhất là đến năm 2023.

Báo cáo Triển vọng Việc làm và Xã hội Thế giới: Xu hướng 2021 của ILO (WESO) cho thấy dịch Covid-19 tạo ra cuộc khủng hoảng việc làm toàn cầu làm giảm đi 75 triệu việc làm vào năm 2021, khả năng tới năm 2022 con số này sẽ là 23 triệu việc làm.

Bên cạnh đó, thời gian làm việc số việc làm cũng sẽ giảm theo, tương đương với 100 triệu việc làm toàn thời gian vào năm 2021 và 26 triệu việc làm toàn thời gian năm vào 2022. Thiếu hụt việc làm và thời giờ làm việc sụt giảm bắt nguồn từ tỷ lệ thất nghiệp cao, môi trường làm việc hạn chế, không phát huy hết năng lực của người lao động.

Báo cáo đưa dự báo, sẽ có khoảng 205 triệu người thất nghiệp trên toàn cầu vào năm 2022, tăng cao so với mức 187 triệu năm 2019. Con số này tương ứng với tỷ lệ thất nghiệp 5,7%. Không tính đến thời kỳ khủng hoảng Covid-19 thì năm 2013 là lần cuối ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp ở mức này.

Những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong nửa đầu năm 2021 là châu Mỹ Latinh và Caribe, châu Âu và Trung Á. Ở cả hai khu vực này, ước tính tổn thất về thời giờ làm việc đã vượt mức 8% trong quý I và 6% quý II, trong khi mức tổn thất về thời giờ làm việc toàn cầu quý I và quý II lần lượt là 4,8%, 4,4%.

Chất lượng, thu nhập việc làm ở nền kinh tế mới nổi giảm vì dịch Covid-19

Dự báo công cuộc phục hồi việc làm toàn cầu sẽ tăng tốc trong nửa cuối năm 2021 nếu tình hình đại dịch về tổng thể không trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, tiến trình phục hồi này sẽ không đồng đều do việc tiếp cận vắc xin không bình đẳng, hầu hết các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi không đủ khả năng để triển khai các biện pháp kích thích tài khóa mạnh mẽ. Hơn nữa, chất lượng của những việc làm mới tạo ra ở những nước này cũng có khả năng kém hơn.

Việc làm và thời giờ làm việc giảm kéo theo sự sụt giảm mạnh về thu nhập từ lao động, cùng với đó là sự gia tăng tương ứng về tỷ lệ nghèo. So với năm 2019, giờ đây đã có thêm 108 triệu người lao động trên toàn thế giới được phân loại vào nhóm nghèo hoặc nghèo cùng cực (nghĩa là họ và gia đình họ sống với mức thu nhập tương đương thấp hơn 3,2 đô la Mỹ mỗi ngày).

Theo báo cáo, "những tiến bộ đạt được trong 5 năm vừa qua hướng tới xóa bỏ tình trạng có việc làm nhưng vẫn nghèo đã trở lại điểm xuất phát”, đồng thời báo cáo cho biết thêm điều này khiến việc đạt được Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc về xóa nghèo trước năm 2030 càng khó khả thi hơn.

Khủng hoảng Covid-19 cũng khiến những bất bình đẳng vốn đã có từ trước trở nên tồi tệ hơn do khủng hoảng tác động nặng nề hơn tới những người lao động dễ bị tổn thương.

Hơn 2 tỷ lao động khu vực phi chính thức có khả năng không được đảm bảo chế độ an sinh cần thiết. Điều này đã và đang gây nên những hậu quả nghiêm trọng đối với thu nhập và sinh kế của gia đình người lao động.

Cuộc khủng hoảng cũng tác động đặc biệt nghiêm trọng tới phụ nữ. Việc làm của phụ nữ đã giảm 5% năm 2020, trong khi mức giảm việc làm của nam giới là 3,9%. Tỷ lệ phụ nữ rời khỏi thị trường lao động và không còn hoạt động kinh tế còn lớn hơn nữa. Việc phải gánh vác thêm những trách nhiệm gia đình do các biện pháp phong tỏa trong khủng hoảng cũng là nguy cơ dẫn đến “tái truyền thống hóa” những vai trò giới.

Trên toàn cầu, việc làm thanh niên đã giảm 8,7% năm 2020 so với mức 3,7% ở người trưởng thành, và các nước thu nhập trung bình ghi nhận sự sụt giảm này rõ rệt nhất. Hệ quả của sự trì hoãn và gián đoạn trong việc cho phép thanh niên sớm có được những trải nghiệm về thị trường lao động có thể còn kéo dài hàng năm.

Tác động của đại dịch đến triển vọng thị trường lao động của thanh niên được mô tả chi tiết hơn trong một báo cáo khác của ILO được công bố cùng thời điểm với báo cáo WESO này. Báo cáo với tiêu đề Cập nhật về tác động của khủng hoảng Covid-19 tới thị trường lao động thanh niên cũng cho thấy khoảng cách giới trong thị trường lao động trẻ ngày càng trở nên rõ rệt hơn.

“Vấn đề hiện giờ không chỉ là phục hồi về sức khỏe sau đại dịch Covid-19, chúng ta cần phải phục hồi cả nền kinh tế - xã hội. Nếu không có giải pháp để tạo việc làm tốt và hỗ trợ những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội, khôi phục những lĩnh vực kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất, thì trong nhiều năm tới chúng ta vẫn không thể thoát được tác động mà dịch bệnh mang lại. Và tình trạng nghèo đói, bất bình đẳng sẽ vẫn tiếp tục gia tăng”, ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO nói.

×