Đô thị hóa "nuốt chửng" mảng xanh, chuyên gia chỉ ra nông nghiệp đô thị là hướng đi cho các thành phố lớn

Ngày 18/11, tại TP.HCM, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, Công ty CP Phân bón Bình Điền và Công ty CP Bình Điền Mekong tổ chức hội thảo “Nông nghiệp đô thị – Giải pháp phát triển không gian xanh”.

Đô thị lớn thiếu không gian xanh

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi – Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh, tốc độ đô thị hóa nhanh khiến các thành phố lớn phải đối mặt với áp lực lớn về môi trường, hạ tầng và chất lượng sống. Không gian xanh bị thu hẹp, ô nhiễm không khí tăng cao, tác động biến đổi khí hậu ngày một rõ rệt.

TS. Vũ Thị Quyền - Trưởng ngành Công nghệ Sinh học (Đại học Văn Lang), đưa ra dẫn chứng, quá trình đô thị hóa nhanh chóng đang tạo áp lực lớn lên môi trường. Đặc biệt là tình trạng bê tông hóa và gia tăng phát thải khí nhà kính, gây ra hiệu ứng đảo nhiệt.

Nghiên cứu chỉ rõ, chỉ tiêu cây xanh công cộng tại TP.HCM hiện chỉ đạt 0,49m2/người (năm 2019), thấp hơn rất nhiều so với tiêu chuẩn quy hoạch. Sau hơn 15 năm chỉnh trang, diện tích cây xanh tại các khu vực trung tâm thậm chí đã giảm hơn 40%.

Lý giải sâu sắc hơn về tầm quan trọng chiến lược, TS. Trần Đình Lý - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM cho rằng, một đô thị chỉ thật sự đáng sống khi nó biết "thở" bằng những mảng xanh và biết "nuôi dưỡng" bằng hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại. Nông nghiệp đô thị trong thập kỷ mới đã vượt ra khỏi mô hình trồng rau nhỏ lẻ, trở thành giải pháp môi trường, cảnh quan, giáo dục, văn hóa và sức khỏe cộng đồng.

Các đô thị tiên phong trên thế giới đã nâng nông nghiệp đô thị lên tầm chiến lược: Singapore với mục tiêu tự chủ 30% thực phẩm nhờ nông nghiệp trên mái nhà; Seoul phát triển hệ sinh thái "urban farming community" gắn với văn hóa – giáo dục, hay Milan (Ý) đã luật hóa nông nghiệp đô thị bằng "Food Policy".

Nông nghiệp đô thị tạo mảng xanh cho thành phố

Trong bối cảnh đất đai đô thị đắt đỏ và diện tích hạn chế, TS. Nguyễn Đăng Nghĩa - Chuyên gia nông nghiệp, phân tích lợi thế cốt lõi của nông nghiệp đô thị. Mô hình này sản xuất và cung ứng tại chỗ, giảm thiểu chi phí đóng gói, vận chuyển và bảo quản kho lạnh. Thống kê quốc tế chỉ ra, nông nghiệp đô thị đã giúp giảm ít nhất 45,56% chi phí tiêu dùng rau và trái cây cho người dân thành thị, mang lại lợi ích rõ rệt cho người có thu nhập thấp.

Minh chứng rõ nhất là câu chuyện thành công của HTX Nông nghiệp Tuấn Ngọc. Ông Lâm Ngọc Tuấn - Giám đốc HTX chia sẻ với phóng viên Dân Việt, nhờ ứng dụng mô hình thủy canh hồi lưu kết hợp tĩnh trong nhà màng kín, cùng thiết bị cảm biến IoT tự động theo dõi các chỉ số quan trọng (nhiệt độ, độ ẩm, pH...).

Nhờ vậy, HTX đã tiết kiệm được 40–50% nước; 30% chi phí nhân công. Quan trọng nhất, năng suất tăng 25% so với canh tác truyền thống.

Không chỉ giải quyết vấn đề sản xuất, HTX còn xây dựng thành công chuỗi cung ứng khép kín từ nông trại đến bàn ăn, ký kết hợp đồng ổn định với các chuỗi siêu thị và cửa hàng tiện lợi tại khu chung cư cao cấp. Kết quả là 100% sản lượng rau tiêu thụ ổn định, không tồn đọng, đảm bảo thu nhập bình quân thành viên đạt 15–18 triệu đồng/tháng.

Để nhân rộng những mô hình tiên tiến như HTX Tuấn Ngọc, cần một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện. Ông Phạm Ngọc Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần Bình Điền MeKong, khẳng định vai trò tiên phong của doanh nghiệp trong việc cung cấp hệ sinh thái vật tư chuyên biệt cho nông nghiệp đô thị.

Đó là các dòng sản phẩm NPK cao cấp, phân bón hữu cơ, sản phẩm sinh học được thiết kế gọn nhẹ, tiện lợi, an toàn cho môi trường đô thị. Công ty cam kết không chỉ cung cấp sản phẩm, mà còn hoàn thiện gói giải pháp toàn diện từ giá thể, dinh dưỡng đến ứng dụng công nghệ cao (AI) trong canh tác.

Tuy nhiên, bên cạnh công nghệ và vật tư, yếu tố con người lại là "điểm nghẽn" lớn nhất. TS. Trần Đình Lý chỉ rõ, không gian xanh và nông nghiệp đô thị chỉ thành công khi được vận hành bởi đội ngũ nhân lực chất lượng cao – lực lượng "nhân lực xanh"; bao gồm kỹ sư cây xanh đô thị, chuyên gia kiến trúc cảnh quan, quản lý mảng xanh, chuyên gia GIS, AI và Marketing xanh...

×