Dự án “Nuôi Em” bị tố thiếu minh bạch về thu – chi: Mạnh thường quân có quyền tố cáo tới cơ quan công an?

Dự án “Nuôi Em” bị tố có nhiều dấu hiệu “bất thường” về thu-chi?

Sự việc liên quan dự án Nuôi Em bùng nổ trên mạng xã hội Threads vào đêm 6/12. Theo đó, nhiều tài khoản đưa ra các bằng chứng tin nhắn cho rằng dự án “Nuôi Em” thiếu minh bạch tài chính.

Một trong số đó cho biết đã tin tưởng tham gia dự án Nuôi Em vì Đen Vâu kêu gọi ủng hộ. Sau đó, rapper Đen Vâu đã lên tiếng, làm rõ mối quan hệ giữa anh và dự án Nuôi Em.

Nam rapper khẳng định anh và ê-kíp tham gia Nuôi Em với tư cách là người ủng hộ, như các mạnh thường quân khác. Anh không phải là người sáng lập, không tham gia vào bộ máy quản lý, vận hành hay quyết định việc sử dụng ngân sách của dự án Nuôi Em.

Hàng năm, Đen Vâu và ê-kíp vẫn gửi chi phí để lo bữa ăn cho các em nhỏ vùng cao thuộc dự án. Đây là chi phí cá nhân, nằm ngoài doanh thu bài hát Nấu ăn cho em.

Đen Vâu cũng giải thích, tất cả doanh thu từ bài hát nói trên đều dành cho thiện nguyện, nhưng không phải riêng dự án Nuôi Em mà còn dành cho các chương trình khác.

Nam ca sĩ mong cộng đồng mạng chưa vội kết luận, cần bình tĩnh và chờ câu trả lời minh bạch, rõ ràng từ đội ngũ Nuôi Em.

Trong khi đó, nhiều ý kiến bày tỏ mong muốn dự án minh bạch rõ ràng thông tin và tài chính, bởi niềm tin đã được xây dựng trong nhiều năm.

Trước lùm xùm trên, tối 7/12, Hoàng Hoa Trung - chủ dự án Nuôi Em, thông báo tạm đóng băng tài khoản ngân hàng để ngắt dòng tiền thu – chi, phục vụ thống kê lại toàn bộ thu – chi qua các năm. Động thái này tiếp tục khiến dư luận càng thêm bức xúc bởi điều mọi người cần là minh bạch tài chính.

Mạnh thường quân có quyền gì sau khi đã chuyển tiền cho dự án Nuôi Em?

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, dưới góc độ pháp lý, các dự án như Nuôi Em là hoạt động thiện nguyện; việc tổ chức thực hiện dựa trên các quy định của Bộ luật Dân sự và các quy định của Chính phủ về huy động nguồn đóng góp tự nguyện, trong đó có Nghị định số 93/2021/NĐ-CP.

Nếu dự án, chương trình đã được thực hiện từ lâu, khi có văn bản pháp luật mới quy định về công khai minh bạch trong hoạt động từ thiện thì phải tuân thủ các quy định mới này.

Người kêu gọi mạnh thường quân đóng góp phải nêu rõ nội dung chương trình, tài khoản tiếp nhận, số tiền tiếp nhận, thời gian và phương án sử dụng tiền; công khai minh bạch hóa đơn chứng từ, có sổ sách ghi chép, báo với chính quyền địa phương và công khai với mạnh thường quân.

Không được phép sử dụng tài khoản cá nhân để nhận tiền; việc đóng, mở tài khoản, công khai, giải ngân phải đúng quy định, có hóa đơn chứng từ, sổ sách đầy đủ và khi cơ quan chức năng yêu cầu phải cung cấp toàn bộ thông tin dự án và thu, chi tài chính.

Theo ông Cường, bản chất của hoạt động thiện nguyện bằng hình thức kêu gọi người khác đóng góp như dự án Nuôi Em là quan hệ dân sự giữa chủ sở hữu tài sản (người đóng góp), người tiếp nhận (người được ủy quyền) và người hưởng thụ (người nhận hỗ trợ).

Đây là mối quan hệ ba bên giữa bên tặng cho, bên nhận tặng cho và bên trung gian là người đứng ra kêu gọi, tiếp nhận và chuyển giao tiền, tài sản từ mạnh thường quân.

Người trung gian là người đại diện theo ủy quyền, có công trong việc kêu gọi và phân phối tiền từ thiện, đồng thời phải thực hiện nguyên tắc công khai minh bạch trong hoạt động thu, chi.

Ông Cường cho rằng, đối với dự án Nuôi Em, nếu mạnh thường quân nghi ngờ số tiền của mình bị chiếm dụng, sử dụng sai mục đích hoặc không tuân thủ cam kết, họ có quyền yêu cầu người quản lý giải thích, giải trình về thu, chi. Nếu không thỏa đáng, có thể đề nghị cơ quan chức năng xác minh, làm rõ.

Đây là vấn đề nhạy cảm; thông tin bước đầu chỉ là nghi ngờ, đồn đoán, chưa có chứng cứ xác đáng, và đơn vị triển khai dự án cũng chưa công khai đầy đủ thông tin, tài liệu về quá trình thu, chi.

Bởi vậy, chưa thể kết luận đúng sai; tuy nhiên, những nghi ngờ đồn đoán về hoạt động từ thiện có thể ảnh hưởng đến dự án và tác động tiêu cực đến tâm lý xã hội.

Nếu có việc chiếm dụng, lợi dụng hoạt động từ thiện để trục lợi, sự việc càng nghiêm trọng hơn và cần được cơ quan chức năng xử lý.

Trong khi đó, luật sư Hoàng Hà (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết hiện tại Việt Nam chưa có một luật chung điều chỉnh các hoạt động từ thiện, mà chủ yếu dựa vào các nghị định.

Cụ thể, nếu kêu gọi để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố hoặc hỗ trợ bệnh hiểm nghèo thì áp dụng Nghị định 93/2021/NĐ-CP. Quy trình gồm: công bố mục đích và phạm vi vận động, cách tiếp nhận (tài khoản/địa điểm), thời gian vận động; sau khi tiếp nhận phải ghi chép, lưu chứng từ, phối hợp địa phương xác định đối tượng và mức hỗ trợ; tiếp đó là phân phối đúng mục đích và công khai kết quả thu , chi, tổng kết, lưu hồ sơ.

Nếu hoạt động dưới hình thức quỹ xã hội, quỹ từ thiện thì áp dụng Nghị định 93/2019/NĐ-CP và Nghị định 136/2024/NĐ-CP. Lúc này quỹ vận hành như một tổ chức: tiếp nhận theo quy chế, hạch toán kế toán, chi theo điều lệ, báo cáo tài chính và công khai theo chế độ của quỹ.

Còn nếu là chương trình thiện nguyện dài hạn của cá nhân hoặc nhóm, không thuộc phạm vi hai nghị định trên, thì chuẩn tối thiểu là thực hiện đúng cam kết đã kêu gọi và nghĩa vụ tặng cho có điều kiện theo Điều 462 Bộ luật Dân sự.

Quay lại dự án Nuôi Em, theo luật sư Hoàng Hà, các nhà hảo tâm góp tiền có quyền yêu cầu người nhận tiền giải trình đúng cam kết. Vì mối quan hệ này thường được hiểu là tặng cho có điều kiện. mạnh thường quân tặng tiền để dự án thực hiện đúng mục tiêu đã công bố.

Nếu điều kiện không được thực hiện, nhà hảo tâm có quyền yêu cầu hoàn trả và yêu cầu bồi thường thiệt hại theo khoản 3 Điều 462 Bộ luật Dân sự 2015.

Nếu có dấu hiệu tội phạm, ví dụ gian dối ngay từ đầu hoặc nhận tiền rồi cố ý chiếm giữ, chi sai mục đích để chiếm đoạt, nhà hảo tâm có quyền tố giác tội phạm. Việc tiếp nhận thuộc trách nhiệm của công an và viện kiểm sát.

Các nhà hảo tâm khi tố giác cần dựa trên tài liệu mình có như nội dung kêu gọi, sao kê chuyển tiền, tin nhắn trao đổi, bằng chứng việc không thực hiện cam kết…

×