Bình luận
0
Jame Anderson, quốc tịch Mỹ đã nghiên cứu, tìm hiểu kho lưu trữ của Thư viện tỉnh tìm tài liệu, sách báo, thư tịch cổ, di tích lịch sử, văn hóa và môi trường thiên nhiên liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhân vật lịch sử Nùng Trí Cao, góp phần gìn giữ, quảng bá di sản văn hóa Nùng Trí Cao đến với đông đảo độc giả trong và ngoài tỉnh.
Đền Bà Hoàng (Thành phố Cao Băng, tỉnh Cao Bằng) năm 1987 và đền Bà Hoàng tháng 9/2019.
Mùa xuân năm 1997, tôi là cán bộ quản lý của Sở Văn hóa và Thông tin Cao Bằng, phụ trách lĩnh vực di sản văn hóa nhận được giấy giới thiệu của Khoa Lịch sử Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn) đề nghị Sở Văn hóa và Thông tin Cao Bằng tạo điều kiện giúp anh sinh viên Jame Anderson vừa tốt nghiệp Khoa Lịch sử Đại học Washington lên nghiên cứu, tìm hiểu tại địa phương về nhân vật lịch sử Nùng Trí Cao.
Buổi đầu tiếp xúc với anh, tôi đọc qua giấy giới thiệu và quyển hộ chiếu được biết anh vừa mới 21 tuổi, muốn tìm hiểu một nhân vật lịch sử của dân tộc Việt Nam mà quê hương của danh nhân ấy lại là tỉnh Cao Bằng.
Trong suy nghĩ, tôi hiểu lòng say mê và nhiệt huyết đã cuốn hút anh đến Cao Bằng tìm hiểu, nghiên cứu để làm một điều gì lớn lao trong sự nghiệp của đời mình. Lần gặp đầu tiên ấy để lại trong tôi ấn tượng về anh sinh viên Hoa Kỳ say sưa tìm hiểu về lịch sử Việt Nam.
Đến Cao Bằng, việc đầu tiên anh nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu, sách báo, thư tịch cổ, di tích lịch sử, văn hóa và môi trường thiên nhiên liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhân vật lịch sử Nùng Trí Cao tại kho lưu trữ Thư viện tỉnh.
Cách tiếp cận thứ hai của anh là gặp các cụ cao niên, các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nhà khoa học, những người đã có thời gian tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp bảo vệ biên giới phía Bắc Việt Nam vào thế kỷ thứ XI của Nùng Trí Cao (nhà Lý nước Đại Việt chống quân xâm lược nhà Tống.
Anh gặp các ông: Hoàng Triều Ân, Vương Hùng, Liêu Ngọc (Quảng Hòa), Lý Thị Tiêu - cán bộ Phòng Bảo tàng tỉnh cùng một số nhân vật có báo cáo tham luận tại Hội thảo khoa học về Nùng Trí Cao do Tỉnh ủy Cao Bằng phối hợp với Viện Sử học Việt Nam tổ chức tại Hà Nội tháng 11/1992.
Để hoàn thành công trình nghiên cứu, từ năm 1997 - 2002, anh James Anderson đã lên Cao Bằng nhiều lần. Cuốn sách của anh được xuất bản bằng Tiếng Anh năm 2002 tại Singapore dày 280 trang, khổ 18 x 22 cm có tên “The Rebel Den oj Nung Chi Cao, Loyalty and Identity Along the Sino - Vietnamese Forontier”, dịch: “Sào huyệt nổi dậy của Nùng Trí Cao - Lòng trung nghĩa và bản sắc dân tộc vùng biên giới Việt - Trung”.
Trong lời nói đầu và lời cảm ơn, tác giả đã đến các nước Thái Lan, Miến Điện, Singapore; Viện Khoa học xã hội Trung Quốc ở Bắc Kinh, Viện Khoa học xã hội ở Quảng Châu, các huyện Long Châu, Tịnh Tây, Nà Po, tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc). Đặc biệt tác giả cảm ơn các giáo sư Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Phan Văn Các, Hà Văn Lâu của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội đã dành nhiều thời gian tư vấn giúp anh hoàn thành cuốn sách.
Năm 2012, Tỉnh ủy Cao Bằng giao Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy dịch 20 cuốn sách bản photo để các cơ quan nghiên cứu tham khảo tuyên truyền. Nội dung cuốn sách gồm 7 chương: Chương 1, ông vua vĩ đại Nùng Trí Cao - vai trò của một người nổi dậy trong việc hình thành bản sắc khu vực dọc vùng biên giới Việt - Trung; chương 2, sự kế thừa của chế độ cống nạp Đế chế Trung Hoa ở phía Nam - cân bằng sự hài hòa về lễ nghi với sự ổn định vùng biên giới; chương 3, các ví dụ về khu tự trị theo thỏa thuận - Các mối quan hệ Việt - Trung trước thế kỷ XI; chương 4, giành được tính hợp pháp trong thời kỳ lao đao của Đế chế - Các cộng đồng nói tiếng Tày bản địa dọc vùng biên giới Việt - Trung qua đầu thời kỳ Song; chương 5, nỗi ám ảnh của thế lực phía Nam - Cuộc nổi dậy của Nùng Trí Cao, phản đối triều đình và kế thừa Nam Việt; chương 6, lôi kéo “Các bè phái bất trung” - Vận động các liên minh vùng biên giới trong thời gian trước chiến tranh biên giới Việt - Trung năm 1075; chương 7, niềm tự hào to lớn - Những lễ kỷ niệm dọc vùng biên giới Việt - Trung về Nùng Trí Cao.
Kể từ khi tôi nhận được cuốn sách viết về Nùng Trí Cao bằng Tiếng Anh xuất bản tại Singapore, anh James Anderson đề tặng năm 2002, chúng tôi ít có dịp trao đổi thông tin. Đến mùa thu năm 2019, trong một đợt công tác đến Hà Nội cùng với vợ (người Đài Loan), anh hỏi thăm những bạn bè cũ thời sinh viên ở Hà Nội, đến Viện Sử học Việt Nam hỏi thăm biết tôi đang làm việc tại Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường tỉnh Cao Bằng; anh ngỏ ý muốn thăm lại Cao Bằng, đặc biệt là đến với những di tích về Nùng Trí Cao mà anh có dịp khảo sát, nghiên cứu cách đây trên 20 năm.
Nhận lời mời của chúng tôi, ngày 28 - 29/9/2019, anh đến Cao Bằng để kịp tối 30/9/2019 quay trở về Mỹ. Hai ngày ở Cao Bằng, anh đề nghị tôi đưa đi thăm một số di tích tại các địa phương mà anh đã đến khảo sát, thu thập, khai thác tư liệu cách đây trên 20 năm, gồm: Đền thờ Nùng Trí Cao, xã Sóc Hà; Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó, xã Trường Hà (Hà Quảng); cụm di tích chính đền thờ Nùng Trí Cao tại Bản Ngần, xã Vĩnh Quang, đền bà Hoàng phường Sông Bằng (Thành phố); Khu di tích Nùng Trí Cao ở phố Quảng Uyên (Quảng Hòa).
Đến địa điểm di tích nào anh cũng chụp lại ảnh mới để đối chiếu với những tấm ảnh cũ mà anh đã chụp từ năm 1997. Trên đường đến các điểm di tích, anh James Anderson tâm sự: Tôi không ngờ tỉnh Cao Bằng lại quan tâm đầu tư, tu bổ, tôn tạo di tích nhiều như vậy, trong khi kinh tế tỉnh còn nhiều khó khăn hơn các tỉnh miền xuôi, chắc chắn công tác bảo tồn, gìn giữ di sản văn hóa được tỉnh quan tâm rất nhiều.
Anh James Anderson hiện là Phó Giáo sư, Tiến sĩ, giảng viên Khoa Lịch sử Trường Đại học Khoa học nghệ thuật Hoa Kỳ. Trước khi rời Cao Bằng đến Hà Nội, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường tỉnh tổ chức gặp gỡ, giao lưu, trao đổi một số công việc về bảo vệ di sản văn hóa, bảo vệ cây xanh, đặc biệt những cây cổ thụ là điều rất cần thiết trong khuôn viên di tích văn hóa, làm tăng thêm giá trị di sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang là mối quan ngại đến cuộc sống của nhân loại.
Hai tháng sau khi trở về Mỹ, anh James Anderson gửi cho tôi những dòng ký ức trong thời gian ngắn ngủi sau 20 năm mới có dịp thăm lại Cao Bằng: “Ký ức về các địa điểm văn hóa đối với người anh hùng dân tộc Nùng Trí Cao - quá khứ và hiện tại”. Anh viết: "... Tôi đã đến thăm các địa điểm di tích cách đây trên 20 năm và tôi thực sự muốn xem chúng được duy trì như thế nào trong những năm qua. Khi tôi ghé thăm những điểm này lần cuối, một vài năm đã không được sửa chữa và một lần đã bị phá hủy trong cuộc xung đột biên giới Việt - Trung năm 1979.
Tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy những thay đổi được thực hiện tại đền Kỳ Sầm bên ngoài thành phố Cao Bằng mà tôi chưa từng thấy vào năm 2001. Việc bảo tồn ngôi đền nguyên thủy và những cây xung quanh đã mang lại cho khu vực này một diện mạo rực rỡ và hấp dẫn.
Các bức tường bên ngoài được sơn màu rực rỡ và các phòng bên trong được trang trí tốt cho thấy rõ cấu trúc ngôi đền ban đầu đã được duy trì tốt như thế nào kể từ lần cuối tôi đến địa điểm này. Những cây phía trước ngôi đền được dán nhãn và chăm sóc tốt, điều này cho tôi thấy rằng các yếu tố môi trường tại địa điểm này cũng quan trọng không kém...
Tôi còn ngạc nhiên hơn nữa bởi những thay đổi trong ngôi đền A Nùng, ở ngoại ô Cao Bằng. Tôi đã không đến thăm ngôi đền này từ năm 1997 khi nó là một cấu trúc tạm thời được cư dân địa phương dựng lên và duy trì ở một số địa điểm khác nhau.
Ngôi đền vào năm 1997 bao gồm một vài tấm bạt nhựa và giàn giáo tre. Lần này chúng tôi được chào đón bởi một ngôi đền lớn và ấn tượng với khoảng sân rộng rãi. Tôi gặp một vài người phụ nữ đã trông coi và dọn dẹp ngôi đền thay mặt các vị khách trong cộng đồng, và họ chỉ cho thấy phần bên trong ngôi đền có chứa các bàn thờ cho A Nùng. Khung cảnh của ngôi đền A Nùng mới này rất ấn tượng và tôi rất vui khi thấy sự hỗ trợ cộng đồng mạnh mẽ như vậy cho ngôi đền này.
Mức độ thay đổi và cải thiện lớn nhất là bằng chứng tại đền Nùng Trí Cao, nằm ở xã Sóc Hà của huyện Hà Quảng. Khu vực xung quanh ngôi đền này từng là nơi chiến đấu trong cuộc xung đột biên giới Trung - Việt năm 1979. Khi tôi lần đầu tiên đến thăm khu vực này vào năm 1997, chỉ có tấm bia đá được chôn trong lòng đất để bảo vệ nó.
Bây giờ có một ngôi đền lớn, ấn tượng, nằm sát bên tấm bia đã từng chôn cất. Tấm bia ở đúng vị trí của nó ở phía sau của ngôi đền mới ở một vị trí được tôn vinh phía sau bàn thờ chính. Những người giữ đền đã giới thiệu với tôi về sự di chuyển tấm bia từ nơi cất dấu đến địa điểm xây dựng ngôi đền mới như hiện nay...
Nó làm tôi rất vui khi gặp lại tấm bia đá đặc biệt này, đó là một cổ vật lịch sử quan trọng đối với lịch sử địa phương của Nùng Trí Cao và con cháu của ông...".
Tháng 10/2021, Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực xuất bản - in và phát hành, trong quá trình thực hiện tủ sách: “Một dòng lịch sử - vạn câu chuyện đời” đã tham khảo các thông tin, tài liệu về nhân vật lịch sử Nùng Trí Cao rất phù hợp với tiêu chí của tủ sách mà đơn vị đang tổ chức xuất bản; đơn vị có thư đề nghị chúng tôi liên hệ, kết nối với Phó Giáo sư, Tiến sĩ Jame Anderon ở Mỹ để xuất bản cuốn sách bằng Tiếng Việt phục vụ đông đảo bạn đọc trong nước.
Tôi gửi mail sang cho Tiến sĩ Jame Anderson, ít ngày sau Tiến sĩ trả lời tôi và bày tỏ lòng ngưỡng mộ về Cao Bằng là tỉnh cuối cùng của nước Việt Nam ghi nhận ca mắc Covid-19. Việc Nhà xuất bản Hà Nội muốn dịch cuốn sách Nùng Trí Cao ra tiếng Việt, Tiến sĩ sẵn sàng tạo mọi điều kiện giúp đỡ, kể cả bản quyền tác giả. Tiến sĩ mong dịch bệnh qua đi nhanh chóng để chúng tôi sẽ gặp lại nhau tại Đài Loan như đã thỏa ước.
Hành trình của ĐT nữ Việt Nam tại SEA Games 33 đã chính thức khép lại, và thầy trò HLV Mai Đức Chung xứng đáng được tưởng thưởng sau những cống hiến hết mình.
Chia sẻ
HĐND TP Đà Nẵng vừa ban hành nghị quyết quy định mức thu mới lệ phí cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn TP, trong đó miễn thu lệ phí đối với các hồ sơ thực hiện qua dịch vụ công trực tuyến, chính thức áp dụng từ ngày 21/12/2025.
Chia sẻ
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa tiến hành đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc lô sản phẩm nước tắm gội trẻ em Amibebe Pro - Hộp 1 chai 400 ml do chứa Methylparaben và Propylparaben không có trong thành phần công thức sản phẩm đã được cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm.
Chia sẻ
Chung kết bóng đá nữ SEA Games 33 giữa ĐT nữ Việt Nam và ĐT nữ Philippines khép lại trong tranh cãi khi trọng tài biên Chanthavong Phutsvan căng cờ báo việt vị, từ chối bàn thắng hợp lệ của Bích Thùy. Quyết định này làm dấy lên làn sóng phản ứng dữ dội từ người hâm mộ Việt Nam.
Chia sẻ
Ngày 18/12, UBND phường Ngũ Hành Sơn (TP Đà Nẵng) cho biết, đang khẩn trương xây dựng lộ trình di dời các cơ sở sản xuất điêu khắc đá mỹ nghệ Non Nước vào các cụm công nghiệp có hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, nhằm xử lý tình trạng ô nhiễm kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
Chia sẻ
Trước tình hình vẫn còn nhiều tranh cãi về chất lượng, số lượng suất ăn bán trú tại Trường THPT Trưng Vương (TP.HCM), ban đại diện cha mẹ phụ huynh đã trực tiếp đến kiểm tra chất lượng suất ăn tại trường.
Chia sẻ
UBND TP Huế ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp với kinh phí khoảng 2,2 tỷ đồng nhằm khắc phục sự cố sập đổ đoạn tường Hoàng thành Huế do mưa lũ.
Chia sẻ
Bích Thùy và các đồng đội không kìm được nước mắt khi bước lên bục nhận giải sau trận thua đầy tranh cãi trước ĐT nữ Philippines. Dù thất bại, ĐT nữ Việt Nam vẫn để lại hình ảnh chiến đấu kiên cường và nỗ lực đến phút cuối.
Chia sẻ
Tôi bước ra ban công, tay run nhẹ. Không phải vì tin nhắn, mà vì sự trớ trêu của nó.
Chia sẻ
TP.HCM đang từng bước nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới thông qua đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp công nghệ cao, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật. Thành phố muốn tạo động lực mới cho kinh tế nông thôn, xây dựng hạ tầng nông thôn mới bền vững.
Chia sẻ
Thủ tướng Italia Giorgia Meloni tuyên bố rằng kẻ thù thực sự của EU chính là sự bất lực trong việc đưa ra quyết định.
Chia sẻ
Tính từ khi triển khai đấu giá biển số xe (năm 2023) đến nay, tổng số tiền thu được đạt khoảng 9.600 tỷ đồng. Sắp tới, sẽ diễn ra phiên đấu giá trực tuyến biển số xe thứ 9, với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, lên tới hơn 2,5 triệu biển số của ô tô và mô tô, xe gắn máy.
Chia sẻ
Dự án khu đô thị Hạ Long Xanh có tổng vốn đầu tư gần 18 tỷ USD, tương đương hơn 456.600 tỷ đồng. Đây là một trong những dự án tiêu biểu được khởi công vào ngày 19/12.
Chia sẻ
Cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Thanh Phong và cựu Phó Cục trưởng, sau là Cục trưởng Trần Việt Nga bị cáo buộc lợi dụng kẽ hở trong quy định về công bố sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, chỉ đạo cấp dưới thu tiền ngoài lệ phí để giải quyết hồ sơ “cấp phép nhanh”, qua đó hưởng lợi nhiều tỷ đồng.
Chia sẻ
Loại cây được nhắc tới chính là cây dổi xanh (gỗ dổi). Vài năm gần đây, cây dổi được trồng rất nhiều trên khắp cả nước. Cây dổi trồng truyền thống ở tỉnh Hòa Bình là giống cây dổi thực sinh (cây trồng từ hạt) cho hạt quý, còn cho gỗ quý.
Chia sẻ
Sau 14 ngày tranh tài sôi nổi, môn bóng đá nữ SEA Games 33 đã khép lại bằng tấm HCV cho ĐT nữ Philippines.
Chia sẻ
Giữa cái nắng gắt xen những cơn mưa bất chợt, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang vẫn miệt mài trên những công trường. Họ đang chạy đua với thời gian để dựng lại mái ấm cho người dân Gia Lai, sau đợt bão lũ lịch sử cuối tháng 11 vừa qua.
Chia sẻ
Cảnh sát xác định tài xế Hyundai Santa Fe dương tính với ma túy Morphin. Người này có 2 tiền sự, là đối tượng được quản lý sau cai nghiện ma túy tại nơi cư trú.
Chia sẻ
Nhiều người đàn ông thường phóng đại kích cỡ "cậu nhỏ" và nghĩ rằng "cậu nhỏ" của mình quá nhỏ, mong muốn làm lớn, kéo dài... Tuy nhiên có nhiều hiểu lầm về điều này.
Chia sẻ
Chiều 17/12, tại Hà Nội, Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương tổ chức Lễ Tổng kết và trao giải Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ I, năm 2025 trong Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương.
Chia sẻ
Bích Thùy, Huỳnh Như, Hoàng Thị Loan đều bày tỏ sự tiếc nuối sau khi thất bại trong trận Chung kết bóng đá nữ SEA Games 33, tuy vậy cho biết bản thân sẽ không dừng lại trước thử thách.
Chia sẻ
Ga Ngọc Hồi đã được Bộ Xây dựng và TP.Hà Nội thống nhất lựa chọn làm Tổ hợp đường sắt bao gồm ga đường sắt đầu mối của Hà Nội và nhà ga kết nối đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào trung tâm thành phố.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng phường An Khánh, TP.HCM đã xác định và mời làm việc với nhóm người dùng hung khí rượt đuổi, đánh người ở gần cầu Ba Son.
Chia sẻ
Đây là năm thứ hai anh Lê Phước Lập, xã Phước Lý, tỉnh Tây Ninh (địa phận huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An trước đây) trồng nho trong chậu bán độc lạ bán chợ tết. Những chùm nho trĩu quả rủ xuống, xanh mướt hoặc tím sẫm, kết hợp với thân cây được uốn dáng gọn gàng, tạo nên sản phẩm vừa là cây cảnh vừa có thể thưởng thức trái tươi.
Chia sẻ
Theo kế hoạch, sáng 19/12, TP Hà Nội sẽ đồng loạt khởi công 7 “siêu dự án” hạ tầng, đô thị có ý nghĩa chiến lược quan trọng của Thủ đô, trong đó có dự án có tổng vốn sơ bộ 855.000 tỷ đồng, kỳ vọng tái thiết đô thị hai bờ sông và tạo “kỳ tích sông Hồng”.
Chia sẻ
Cục CSGT xác định bước đầu tài xế xe cứu thương chạy nhanh, không chú ý quan sát và không giảm tốc khi vào trạm dừng nghỉ, trong khi xe đầu kéo dừng đỗ sai quy định, dẫn đến vụ tai nạn trên cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây làm 3 người tử vong.
Chia sẻ
Đêm Bắc Kinh thất thủ năm 1644, Sùng Trinh đế cầm súng chờ binh cứu viện nhưng đội quân Cẩm y vệ 150.000 người lại biến mất không một dấu vết.
Chia sẻ
Nhạc sĩ Tô Hiếu cảnh báo việc nhiều tài khoản mạng xã hội dựng chuyện kêu gọi quyên góp cho Thanh Tùng – con trai cố nghệ sĩ Thương Tín.
Chia sẻ
“Em bé US-HIFU” đầu tiên tại Việt Nam chào đời là dấu mốc mới của y tế nước nhà trong điều trị khối u không xâm lấn và hỗ trợ sinh sản.
Chia sẻ
Nguyễn Bích Thuỳ - ĐT bóng đá nữ Việt Nam từ người ghi bàn thắng quyết định đưa Việt Nam dự World Cup 2023 đến người bị “cướp” bàn thắng đầy oan ức tại SEA Games 33.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đinh Ngọc Hải
