Giải pháp để Việt Nam chuyển đổi xanh hướng tới phát triển bền vững

Theo GS.TS Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP HCM đánh giá, chuyển đổi số và chuyển xanh sự kết hợp tối ưu trong bối cảnh thế giới đối mặt với nhiều vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu.

Các hoạt động chuyển đổi xanh bao gồm chuyển dịch năng lượng, chuyển đổi công nghiệp xanh, nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn. Đăc biệt, việc chuyển đổi công nghiệp xanh có thể giúp ngành quy hoạch theo hướng đồng bộ, hiện đại, thu hút FDI; tham gia chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu, giải quyết việc làm, phát triển kinh tế; phát triển đô thị; thúc đẩy liên kết ngành và liên kết vùng; mở rộng quan hệ ngoại giao.

PGS.TS Nguyễn Văn Phước nhận định, kinh tế tuần hoàn đã được nhiều doanh nghiệp triển khai. Các doanh nghiệp đã đưa ra nhiều chiến lược sản xuất, tận dụng từ nguồn năng lượng tự nhiên đến tái sử dụng chất thải. Ông cho rằng doanh nghiệp là nhóm đóng vai trò tiên phong trong quá trình chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính, đóng vai trò then chốt để triển khai thành công cam kết đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, do đó cần có cơ chế hỗ trợ để thúc đẩy.

TS Jenny Elmaco, Điều phối viên của Horizon Europe tại khu vực Asean (Euraxess Asean) chia sẻ về cơ hội dành cho các nhà khoa học Việt đến châu Âu, cùng dự án phục vụ chuyển đổi xanh. Bà giới thiệu về Euraxess Asean, hỗ trợ các nhà nghiên cứu thông qua cơ hội học tập, gia nhập cộng đồng nhà khoa học. Các nhà khoa học muốn tìm kiếm thông tin, có thể truy cập vào cơ sở dữ liệu lưu trữ của Horizon Europe (chân trời châu Âu) – chương trình cho các nhà nghiên cứu đến châu Âu, một chương trình của liên minh châu Âu, tạo điều kiện cho đổi mới sáng tạo, phạm vi vượt ra khỏi châu Âu.

Một trong những trụ cột của chương trình là khoa học xuất sắc, nhằm củng cố mở rộng sự xuất sắc của các cơ sở khoa học. Nơi hội tụ các hội đồng nghiên cứu giỏi nhất, nơi quy tụ những nhà khoa học nổi tiếng, với nhiều doanh nghiệp lớn tham gia. Đơn cử Quỹ Marie Curie Action, bà cho hay Việt Nam có khoảng 15-18 dự án tham gia quỹ này. "Các doanh nghiệp cũng có thể cử nhân viên sang châu Âu để học tập, đào tạo, sau đó trở về Việt Nam cống hiến", bà cho hay.

Theo bà Đỗ Thị Ngọc Diệp, Quản lý Chương trình công trình xanh tại Việt Nam, Campuchia, Lào, Mông Cổ và Thái Lan, Tổ chức tài chính quốc tế (IFC), thông tin IFC đã hỗ trợ cho nhiều dự án, trong đó cho vay 76 tỷ USD đối với công trình xanh. Tại Việt Nam, năm vừa qua IFC đã cho vay được 300 triệu USD, góp phần giúp Việt Nam mở rộng thị trường công trình xanh đa dạng công trình hơn từ nhà kho nhà xưởng, trường học, bệnh viện hay các công trình thương mại, thậm chí nhà ở cho người thu nhập thấp đều có thể được đánh giá xanh và cho vay ưu đãi.

Bà Ngọc Diệp nhấn mạnh các doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang được hỗ trợ lớn, có nhiều cơ hội nên doanh nghiệp nào dám đi đầu chuyển đổi xanh sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. Bà cũng gợi ý để khơi thông công trình xanh, doanh nghiệp cần chứng minh được mức hiệu quả tốt hơn so với các cơ sở tại địa phương; phải được xác nhận xanh của bên thứ ba độc lập; cùng báo cáo chi tiết về tính hiệu quả với môi trường. Bên cạnh đó cần thực hiện các quy trình chuẩn xanh để được IFC đầu tư.

Ở phiên tọa đàm thứ hai về các giải pháp dành cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, nhận định mỗi đơn vị cần có một mô hình chuyển đổi số riêng để phù hợp với đặc điểm của mình.

Sau ba năm chuyển đổi số, thiết lập mặt bằng tăng trưởng mới 15-20%, tỷ lệ tăng trưởng 8 tháng đầu năm 2023 cũng đạt 20%, ông cho hay. Ông chia sẻ kinh nghiệm thông qua lộ trình chuyển đổi số bằng cách số hóa một số quy trình hiện có, số hóa riêng lẻ. Thứ hai là chuyển đổi số ở vòng lặp cao hơn, kết nối các quy trình, đồng bộ từng phần. Cuối cùng là nâng cao, tối ưu nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh và trải nghiệm khách hàng; tăng gia tốc của bánh đà tăng trưởng.

Theo ông Nguyễn Thành Công, Trưởng phòng Tiếp thị và triển khai của VNPT-IT, Tập đoàn VNPT, đi từ lý do vì sao doanh nghiệp cần chuyển đổi số. Ông nhấn mạnh tới nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ 99%, cũng là nhóm doanh nghiệp dễ dàng bị tổn thương nhất. Ông cho hay doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, sự xuất hiện của thế hệ khách hàng mới... "Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp tăng doanh thu, giảm chi phí, tạo ra các mô hình kinh doanh mới", ông nói.

Ông Công cho biết, VNPT cung cấp hơn 100 sản phẩm dịch vụ chuyển đổi số cho các doanh nghiệp SME theo 4 trụ cột chính của hoạt động kinh doanh, điều hành quản trị một doanh nghiệp. Đơn vị đã và đang đồng hành với doanh nghiệp xây dựng lộ trình chuyển đổi số, lập các kế hoạch chương trình hành động và cung cấp các sản phẩm dịch vụ, phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp.

Là diễn giả cuối cùng chia sẻ tại diễn đàn, ông Bùi Trung Thành, Giám đốc Tư vấn và Triển khai Chuyển đổi số miền Bắc – Base nêu thực trạng 70% ngân sách chuyển đổi số đang bị lãng phí. Doanh nghiệp đối mặt với rất nhiều khó khăn, 92% doanh nghiệp có nhu cầu chuyển đổi số, tuy nhiên 90% chưa hiểu về chuyển đổi số và 78% không biết bắt đầu từ đâu.

Theo ông Bùi Trung Thành, câu chuyện chuyển đổi số không chỉ bắt đầu từ công nghệ mà còn bắt đầu từ con người và tư duy, với những quyết liệt từ ban lãnh đạo, sự đẩy mạnh truyền thông nội bộ và việc lựa chọn đúng thành viên cho đội ngũ tiên phong, tinh thần chủ động biến không thành có trước rồi mới tối ưu sau. "Mỗi doanh nghiệp cần sẵn sàng chuyển đổi trước khi gắn liền câu chuyện số hoá".

Qua đó, các diễn giả, đại biểu và khách mời đã cùng nhau chia sẻ, thảo luận tập trung tìm kiếm giải pháp, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp và nhà khoa học. Thông qua sự kiện lần này, các doanh nghiệp, các đơn vị tham gia có thêm cơ hội để nắm bắt thông tin, tìm kiếm cơ hội và thành công hơn nữa trong tương lai.