Hiện đại hoá Cái Mép - Thị Vải thành cảng trung chuyển quốc tế lớn

Nghị quyết 24 mở cánh cửa đột phá cho Cái Mép - Thị Vải

Theo Quyết định 1579/2021 của Thủ tướng Chính phủ, Cái Mép - Thị Vải (CM-TV) đã được phê duyệt là 1 trong 2 cảng đặc biệt của hệ thống cảng biển Việt Nam. Với việc trở thành nhóm cảng biển đặc biệt, các dự án kết cấu hạ tầng hàng hải sẽ được ưu tiên đầu tư, gồm đầu tư nâng cấp tuyến luồng CM-TV phục vụ tàu đến 200.000 tấn (18.000 TEU), đáp ứng thông quan lượng hàng hóa từ 1.140 - 1.423 triệu tấn; trong đó hàng container từ 38 - 47 triệu TEU.

Dù được quy hoạch với vai trò, vị thế quan trọng song CM-TV chưa có cơ chế đặc biệt để phát triển nhằm đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư, khách hàng. Nghị quyết 24 ngày 7/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã mở ra nhiều cơ hội mới cho CM-TV.

Đó là đã đề cập đến việc thực hiện thí điểm những mô hình, cơ chế, chính sách mới vượt trội, cạnh tranh quốc tế cao, tạo đột phá nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế vùng. Đồng thời, khẳng định phát triển Bà Rịa - Vũng Tàu thành Trung tâm kinh tế biển quốc gia, nằm trong tiểu vùng ven biển của vùng Đông Nam bộ, phát triển mạnh cảng biển, logistics, khai thác dầu khí, hóa dầu và du lịch… Hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Nghị quyết 24 đã đề ra các giải pháp như đầu tư hoàn thiện hệ thống đường ven biển qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM. Đẩy nhanh, hoàn thành các tuyến đường sắt đô thị TP.HCM, tuyến đường sắt đô thị kết nối TP.HCM với các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành; nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt vận tải hàng hoá Biên Hoà - Vũng Tàu kết nối với cảng biển CM-TV. Cải tạo cơ bản đạt cấp kỹ thuật các tuyến luồng đường thuỷ nội địa, hình thành các cụm cảng phục vụ nhu cầu thu gom, giải toả hàng hoá cho các cảng biển lớn trong vùng; tiếp tục phát triển, hiện đại hoá cảng cửa ngõ quốc tế CM-TV thành cảng quốc tế trung chuyển lớn, có tầm cỡ khu vực châu Á và quốc tế.   

Ông Nguyễn Văn Thọ - Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, với vấn đề hạ tầng giao thông kết nối, hiện tỉnh đang tập trung thực hiện cao tốc Biên Hòa -  Vũng Tàu, dự kiến khởi công tháng 4/2023 (53km thuộc tỉnh), hoàn thành vào cuối năm 2025.

Tuyến đường kết nối 5 tỉnh, thành gồm TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu,  Bình Dương, Đồng Nai, Long An. Trong đó, đoạn qua địa bàn tỉnh dài 18 km kết nối cảng Cái Mép đến phía Đông sân bay Long Thành cũng  dự kiến hoàn thành vào năm 2025.

Tuyến đường kết nối vùng tiếp theo là tuyến liên cảng, kết nối cụm cảng CM-TV với cao  tốc Bến Lức - Long Thành. Hiện tỉnh đang tập trung thủ tục đầu tư, chuẩn bị khởi công cầu Phước An, cố gắng nỗ lực hoàn thành vào năm 2025. Những dự án giao thông kết nối chính là lực đẩy để CM-TV phát huy tiềm năng, thế mạnh để trở thành cảng trung chuyển quốc tế.

Quy hoạch lại tuyến bến

Đánh giá từ các chuyên gia cảng biển cho thấy, Nghị quyết 24 có tầm ảnh hưởng rất lớn đối với riêng Bà Rịa - Vũng Tàu, đặc biệt là vấn đề phát triển cảng biển, logistics… Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội đó phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố nội lực của địa phương cũng như của Trung ương.

Bởi qua hơn 10 năm phát triển, cụm cảng CM-TV đã trở thành 1 trong 21 cảng nước sâu trên thế giới có thể tiếp nhận được tàu lớn nhất thế giới, năng xuất bốc xếp, chất lượng dịch vụ luôn dẫn đầu khu vực và thế giới.

Theo ông Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng Giám đốc Cảng Quốc tế Cái Mép (CMIT), đến thời điểm này khó có cảng container nào đạt được thành tích như CM-TV. Đó là, hàng hóa từ CM-TV chỉ mất 16 ngày để đến Bờ Tây nước Mỹ và 21 ngày  đến châu Âu. 

Ông  Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) cũng cho biết, đến năm 2030 lượng hàng hoá về CM-TV sẽ đứng đầu khu vực phía Nam. Hàng hóa đi từ CM-TV rất thuận lợi, có thể tiếp nhận được các tàu lớn không cần trung chuyển qua Singapore hay Hong Kong, từ đây có thể đi trực tiếp đi châu Âu hay Mỹ.         

"Do đó việc đầu tư mạnh mẽ cho khu vực này không chỉ phát triển cho Bà Rịa - Vũng Tàu mà cho cả vùng trọng điểm phía Nam trong tương lai", ông Tuấn nói.

Theo các chuyên gia, để phát triển hệ thống cảng nước sâu CM-TV nhanh chóng trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới kết nối hàng hải toàn cầu, vươn tầm xứng đáng trở thành một trong những cụm cảng trọng điểm quốc gia xứng tầm thế giới. Trước mắt, Chính phủ, Bộ GTVT cần xem xét, quy hoạch lại tuyến bến cho một số cảng như Gemalink, Cái Mép Hạ, cảng trung tâm logistics.

Theo ông Đỗ Công Khanh, Chủ tịch HĐQT cảng Gemalink, khi các cơ chế, chính sách thuận lợi được áp dụng thì chắc chắn sẽ thuyết phục được các hãng tàu đưa thêm tàu và hàng trung chuyển quốc tế về CM-TV và giúp cho CM-TV nhanh chóng trở thành trung tâm trung chuyển quốc tế của khu vực.

Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án thành lập Trung tâm kiểm tra chuyên ngành tập trung và địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung để giải phóng hàng hóa nhanh chóng ra khỏi cảng xếp dỡ, trung chuyển, nhằm tăng khả năng tiếp nhận hàng hóa xuất nhập khẩu.