Ký ức Hà Nội: Khó quên món chè mang đậm hương vị tình thân

Bánh trôi tàu, lục tàu xá, chí mà phù… là những loại chè nóng khiến tôi nhung nhớ đến mùa đông Hà Nội. 

Khi gió lạnh tràn về, nếu có dịp ghé thăm Thủ đô, tôi lại giữ thói quen len lỏi qua từng con đường, góc phố, để tìm những món chè nóng hổi, ngọt lịm, thơm tho mùi gừng, như một cách để tận hưởng trọn vẹn mùa đông Hà Nội.

Trước đây, tôi thường quen thưởng thức những món chè này ở 30 Hàng Giầy, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây vốn là quán chè của bác Phạm Bằng, một trong những địa điểm rất được yêu thích của các tín đồ hảo ngọt như tôi. Tuy nhiên, từ khi bác yếu dần rồi mất, quán cũng đóng cửa, để lại nhiều tiếc nuối cho nhiều thực khách.

Tôi đặc biệt thích món bánh trôi của quán. Bánh trôi tại đây thường có hai loại đỗ xanh và vừng đen. Mỗi khi ghé sang, tôi sẽ hào phóng gọi luôn một chén bao gồm hai viên, một viên ngọt bùi nhân đỗ xanh, một viên lại thơm phức nhân vừng đen. 

Cứ thế, tôi khẽ khàng ngồi nhấm nháp mùi vị đặc trưng của chén chè ấm nóng giữa mùa đông Hà Nội, bỏ mặc những cơn gió mùa rét mướt ngoài trời.

Món chè thoạt nhìn cứ ngỡ đơn giản với các nguyên liệu dễ tìm như hạt sen, đậu xanh, trần bì, mã thầy…nhưng cách làm lại cực kỳ công phu. 

Đó cũng là lí do quán dù rất giản dị, nằm khuất trong một ngõ nhỏ, nhưng lại để lại biết bao thương nhớ trong lòng thực khách.

Khi quán ở Hàng Giày đóng cửa, tôi chuyển sang thưởng thức chè tại số 4 Hàng Cân, nơi chỉ bán bánh trôi vào mùa đông, nhưng được rất nhiều người yêu thích bởi vị thơm bùi, ngọt dịu rất đặc trưng, hiếm thấy ở các hàng chè khác. 

Điều tôi ấn tượng ở hàng chè này là nước dùng rất thanh tao, thoang thoảng mùi hương và không hề bị ngọt sắc.  

Con gái tôi lại thích mê món chí mà phù (chè vừng đen) ngọt sánh, ấm sực cả tay của quán. Đã từng thưởng thức món chè chí mà phù này nhiều lần tại Sài Gòn, nhưng lần nào ra Hà Nội, con gái tôi cũng đòi tìm cho bằng được hàng chè bán món này, để nhâm nhi cho thỏa cơn ghiền. 

Khi tôi hỏi vì sao con lại thích ăn món chè này đến thế, con bé khẽ khàng trả lời: "Do con nhớ ông bà ngoại. Ngày xưa, khi ông bà còn sống, thường nấu món chí mà phù cho con ăn".

Câu trả lời khiến tôi bần thần nhớ đến bố mẹ mình. Bố mẹ tôi vốn là người Hà Nội, dù đã chuyển vào phương Nam sinh sống, nhưng vẫn luôn nhớ về Thủ đô. 

Nỗi nhớ nhung ấy ông bà kín đáo không nhắc nửa lời nhưng lại thể hiện rất rõ trong cung cách sinh hoạt và nấu nướng. Đó cũng là lí do mà dẫu sinh ra ở miền Nam nhưng "căn tính ẩm thực" của anh chị em tôi và các cháu trong nhà vẫn là người miền Bắc.

Món chí mà phù cũng là một trong những món ăn ông bà thường nấu mỗi dịp cuối năm, để con cháu trong nhà quây quần bên nhau, trò chuyện và thưởng thức. 

Chỉ tiếc những năm sau này, vì e ngại tuổi bố mẹ đã cao, anh em tôi cũng không cho ông bà đi xa, nên chẳng có dịp nào được ngồi cùng bố mẹ thưởng thức những món ăn này giữa mùa đông Hà Nội.

Thi thoảng, chúng tôi sẽ gọi thêm món lục tàu xá, cho đủ bộ ba món ăn bắt nguồn từ ẩm thực Trung Hoa, được bán rất phổ biến trong các góc phố cổ của người Hà Nội. Lục tàu xá là tên gọi theo người Quảng Đông, Trung Quốc, hiểu theo tiếng Việt, đơn giản là đậu xanh nấu nhuyễn.

Dù tên gọi có vẻ đơn thuần nhưng cách chế biến lục tàu xá lại đòi hỏi nhiều công phu. Đậu xanh phải được nấu chín nhuyễn, cho thêm ít bột bánh đã luộc sơ nấu cùng đường cát, khuấy đều tau sao cho hỗn hợp thật sánh và mịn. 

Sau cùng, có thể cho thêm trần bì đã rửa sạch vào nấu sôi cho đến khi hỗn hợp chuyển thành màu vàng sánh, mùi thơm thoang thoảng là thành công. Món chè này ngon hay không chủ yếu là do độ tỉ mỉ, chăm chút khéo léo của người nấu trong từng công đoạn.

Để chiều lòng người chị thích ăn vặt, cô em đồng nghiệp, một trong những "thổ địa" ở Hà Nội, đã dành cả buổi chiều mùa đông, đồng hành cùng hai mẹ con tôi đi thưởng thức những món chè ngon, đặc trưng của phương Bắc. 

Ngoài hàng chè ở Hàng Cân, cô ấy còn giới thiệu cho chúng tôi những quán chè cực kỳ ngon ở Hàng Điếu, Hàng Bạc… 

Dù luôn miệng trêu mẹ con tôi "vì gầy gò nhưng suốt ngày thích ăn ngọt", nhưng cô ấy vẫn nhiệt tình cùng ngồi thưởng thức và phân tích xem ưu thế của hàng chè này thì thanh tao ra sao, hàng chè kia lại ngọt dịu thế nào.

Mãi cho đến khi ra về, cô em đồng nghiệp, nghiêm túc hỏi tôi: "Chị thấy hàng chè nào ngon nhất?". 

Tôi mỉm cười, khẽ khàng bảo: "Hàng chè nào cũng ngon em ạ. Với chị, được quay về Hà Nội, thưởng thức những món chè này giữa mùa đông lạnh lẽo đã là quá hạnh phúc. Chỉ tiếc rằng bố mẹ chị đã lỡ hẹn với mùa đông Hà Nội". 

Cô ấy gật đầu, im lặng không nói, có lẽ do tiết trời se lạnh cùng cơn mưa phùn đột ngột đến. Chỉ riêng tôi thấy môi mình ngòn ngọt vị nhớ thương. Đâu đó trong kí ức, hình ảnh bố mẹ tôi ngồi cạnh những chén chè nhỏ, khiến nước mắt tôi cứ lả chã rơi.