Ký ức Hà Nội: Lắng nghe nhịp đập trái tim của Thủ đô đang vươn mình

Không ai rủ rê, cũng chẳng theo một lịch trình định sẵn nào, tôi tự cho mình một cuộc “đi trốn” khỏi những guồng quay gấp gáp – để có vài ngày sống chậm giữa lòng Thủ đô.

Tôi trú chân trong một homestay bé xíu, nép mình trong con ngõ sâu phố Hàng Bạc. Căn nhà cũ kỹ nhưng khá tiện nghi, được chăm chút lại bằng đôi bàn tay biết nâng niu thời gian: tường vôi vàng ố, cầu thang gỗ sẫm màu, vài chậu thủy sinh nho nhỏ đặt trên giá sách và cả bảng nội quy được thiết kế như một bức poster nghệ thuật.

Ấn tượng đầu tiên về Hà Nội không nằm ở vẻ hoài cổ, mà ở cách quá khứ và hiện tại cùng song hành – một không gian sống vừa hiện đại, vừa giữ được hồn xưa cũ.

Sáng đầu tiên, tôi ngồi nhâm nhi ly cà phê trứng thơm ngậy ở phố Nguyễn Hữu Huân. Quán nhỏ, ban công nhìn xuống dãy nhà mái ngói cổ kính. Một nhóm bạn trẻ đang họp online sau lưng, phía bên kia là cặp du khách Hàn Quốc livestream chuyến đi bằng điện thoại.

Trong căn gác nhỏ ấy, công nghệ chen vai cùng truyền thống, mà vẫn giữ được nét thanh lịch rất riêng. Điều níu chân tôi không phải sự nhộn nhịp – mà là cách Hà Nội điềm đạm đi cùng thời đại, chậm rãi, tinh tế như một người từng trải.

Buổi chiều, tôi lại ngồi ở một quán café khác trong ngõ nhỏ trên phố Quán Thánh. Tầng trệt được cải tạo từ gian nhà kho cũ, giữ nguyên tường gạch mộc và bức tường vàng ố loang lổ dấu thời gian. Tầng hai lại đầy cửa kính, bàn làm việc, và những người trẻ đang gõ laptop trong ánh đèn vàng ấm. Hỏi nhân viên mới biết, đây là không gian “làm việc sáng tạo”, rất phổ biến mấy năm gần đây.

Tôi lặng lẽ quan sát: có cô gái đang vẽ mẫu thiết kế áo dài bằng bút chì, một cậu thanh niên đang dựng đồ họa 3D, và một người lớn tuổi hơn đang chỉnh sửa bản thảo trên màn hình máy tính bảng. Hà Nội bây giờ không chỉ là “thành phố ngàn năm văn hiến”, mà còn là thành phố của ý tưởng, của cộng đồng khởi nghiệp, của những giấc mơ được nuôi bằng mạng wifi, bàn phím, và ký ức cha ông. Là một người viết tự do, tôi thấy như đang ở đúng nơi mình thuộc về.

Tôi thong dong bước ra phố, đi bộ qua chợ Đồng Xuân, len lỏi giữa những sạp hàng tấp nập, rồi rẽ vào Ô Quan Chưởng – cánh cổng nhuốm màu phong hóa như còn vọng tiếng nghiến của bánh xe gỗ trên phố lát gạch trăm năm xưa cũ.

Đến trưa, tôi vòng về phố Bát Đàn, ghé quán phở cũ. Vẫn kiểu phục vụ quen thuộc: ai đến trước thì tìm chỗ, ăn xong tự dọn. Bên ngoài, các shipper của app giao hàng đợi sẵn – người bán liếc mắt nhìn màn hình, gật đầu, nhanh nhẹn gói hàng: “Giao đơn em nhé". Truyền thống ở đây không đứng yên phía sau – mà chuyển mình, thích nghi, sống động trong từng nhịp đổi thay.

Tiếp theo, tôi cứ thế thả mình đi bộ lang thang không mục đích qua các con phố có tên thơm mùi lịch sử: Hàng Gai, Hàng Bạc, Hàng Trống. Ở Hà Nội, lịch sử không nằm trong viện bảo tàng. Nó sống động trong từng vỉa hè, mái ngói, tiếng rao, và cả trong ánh mắt của những người ngồi lặng lẽ bên hiên nhà.

Một ông lão ngồi vá xe đạp dưới gốc bàng, cạnh biển hiệu “sửa xe tại chỗ – 30 năm kinh nghiệm”. Một bà cụ bán cốm vừa đong vừa thì thầm những câu chuyện về làng Vòng. Một nhóm học sinh cấp ba ôn bài ở ghế đá hồ Gươm… Không có cốt truyện, tôi chỉ thu góp từng mảnh kí ức nhỏ về Hà Nội cho riêng mình.

Buổi chiều tà, tôi ghé Bảo tàng Hà Nội – tòa nhà kiến trúc hiện đại như một khối kim tự tháp ngược. Không gian trưng bày rộng mở, thông minh, dẫn tôi đi từ tầng tầng lịch sử Lý – Trần – Lê, đến những mô hình quy hoạch đô thị, ga tàu điện ngầm, những bản đồ giao thông thông minh.

Một cậu bé tiểu học đứng bên tôi, chỉ tay vào màn hình LED 3D mô phỏng ga Nhổn – Hà Nội, mắt ánh lên niềm háo hức: “Mẹ ơi, sau này con đi học bằng tàu điện nhé!” Tôi mỉm cười. Hà Nội trong đôi mắt trong veo ấy khác với Hà Nội tôi từng biết – không chỉ là những vòm cây mùa thu, những trái sấu rụng ven đường, mà còn là metro, là công nghệ, là những đại lộ mở rộng về phía Tây. Thành phố ấy đang lặng lẽ “vươn mình”, dạy cho thế hệ mới một cách mơ khác – lớn hơn, xa hơn, nhưng vẫn không quên mình là ai.

Tối hôm sau, tôi ghé khu vực Hồ Tây – nơi người ta gọi là “phố sáng tạo”. Trong quán bar mang phong cách Bauhaus, ánh đèn phản chiếu lên mặt hồ, tôi ngồi bên ly cocktail vị sen và lắng nghe nhóm bạn làm startup trò chuyện về việc đưa du lịch văn hóa Hà Nội vào không gian thực tế ảo. Một người nói: “Hà Nội có quá nhiều câu chuyện, quá nhiều lớp lang, vấn đề là làm sao kể lại những điều ấy thật mới mẻ". Tôi như nghe thấy triết lý sống của thành phố này – trầm tĩnh, uyển chuyển, nhưng luôn ấp ủ những bước đi dài.

Ngày tiếp theo, tôi tới Văn Miếu, vui vẻ ngắm nhìn mái ngói rêu phong lặng thầm dưới nắng. Tình cờ bắt gặp một buổi tọa đàm nhỏ nằm trong khuôn khổ “Không gian sáng tạo Hà Nội” – hoạt động thường kỳ của một nhóm kiến trúc sư trẻ. Họ chia sẻ về những dự án phục dựng không gian phố cổ bằng công nghệ số, cải tạo nhà tập thể cũ thành khu sinh hoạt cộng đồng, thiết kế mở rộng phố đi bộ, hay kết hợp vật liệu truyền thống với kiến trúc đương đại… khiến tôi thấy vô cùng choáng ngợp.

Tất cả ấn tượng đó dường như đang thì thầm rằng: những người trẻ Hà Nội không chỉ giữ gìn hồn phố, mà đang chung sức đồng lòng đưa những di sản đó tiến vào tương lai bằng khối óc và trái tim biết làm chủ kỷ nguyên mới.

Tối hôm đó, quyết định không đi đâu xa, tôi chỉ xuống phố Tràng Tiền, ngồi ghế đá nhìn dòng người qua lại. Một người đàn ông kéo violon. Một cô bé bán bóng bay. Một nhóm bạn trẻ livestream trước Nhà hát Lớn với chiếc micro nhỏ xíu kẹp cổ áo. Trên mái nhà cao tầng gần đó, ánh đèn LED chạy dòng chữ “Hà Nội – Thủ đô sáng tạo”. Có thứ gì đó vừa cũ vừa mới đang đan xen trong khung cảnh ấy, như một nhịp sống trôi nổi giữa hai thế giới – có thể khiến ta thấy lạc lõng nếu nhìn qua ống kính vội vàng, nhưng lại vô cùng thơ nếu ta biết dừng lại ngắm nhìn.

Tôi kết thúc chuyến đi bằng một sáng chủ nhật ở Bảo tàng Hà Nội. Nơi đây đang trưng bày chuyên đề “Hà Nội – thành phố trong tương lai gần”, với những mô hình đô thị thông minh, bản đồ quy hoạch không gian xanh, và các sáng kiến bảo tồn di sản số. Bỗng tôi nhớ tới lời một người bạn từng đi qua rất nhiều thành phố lớn trên giới chia sẻ - một thành phố tốt không phải là nơi có những tòa nhà cao nhất, mà là nơi người ta vẫn còn chỗ để hoài niệm.

Rời bảo tàng, tôi ghé qua một tiệm sách độc lập trên đường Nguyễn Công Hoan. Chủ tiệm là một chị khoảng 40 tuổi, từng là phóng viên, nay mở tiệm để bán sách, tổ chức workshop viết và giữ lại chút gì đó cho văn hóa đọc giữa thành phố đầy quảng cáo điện tử. Tôi mua cuốn “Chuyện người Hà Nội” của nhóm Hà Nội Tri thức – để được thấy những câu chuyện nhỏ mà giàu cảm xúc, tạo nên một bức tranh đẹp đẽ mang tên Hà Nội, lắng đọng mà lấp lánh theo dòng chảy mênh mang của thời gian.

Đến lúc ấy, tôi không còn cảm giác mình đang “ghé thăm” nữa. Tôi đứng giữa thành phố, như một người bạn cũ vừa gặp lại – và thấy mình đang đối thoại với Hà Nội. Giữa thời đại mà những đô thị khác vội vàng chạy theo hình thức, Hà Nội chọn cách đi chậm để từng bước đi đều in sâu bản sắc. Một thành phố hiện đại, mà không hòa tan, mới mẻ, mà không đánh mất gốc rễ.

Trước khi rời đi, tôi dạo bước bên Hồ Gươm khi trời vừa nhá nhem. Những dãy đèn bật sáng từng đợt, phản chiếu lặng lẽ trên mặt nước. Bên kia đường, một nhóm người lớn tuổi đang tập dưỡng sinh theo nhạc từ ứng dụng di động. Các sinh viên đạp xe điện lướt qua, áo đồng phục phẳng phiu. Gần đó là nhà sách 24/7 – nơi có cà phê, sách giấy, sách điện tử, và cả một góc nhỏ cho trò chơi lập trình.

Tôi giơ điện thoại chụp bức ảnh bên hồ, rồi đăng lên trang cá nhân một câu bông đùa khá quen thuộc: “Hà Nội không vội được đâu". Đúng vậy, Hà Nội không làm người ta choáng ngợp từ ánh nhìn đầu tiên, mà chinh phục người ta bằng những chi tiết nhỏ. Nếu đủ chậm, đủ dịu lòng để lắng nghe – ta sẽ thấy nơi đây đang lặng lẽ lớn lên mỗi ngày, bằng bản lĩnh của một kẻ từng trải, bằng lòng kiêu hãnh của một thành phố đã có nghìn năm văn hiến.

Khi rời Hà Nội, tôi không mang theo quà, cũng chẳng có quá nhiều ảnh check-in. Thứ đọng lại trong tôi là cảm giác gặp gỡ một người bạn vong niên với tâm thế ung dung, đĩnh đạc. “Người bạn lớn” này tiến vào kỷ nguyên vươn mình theo cách rất riêng. Không vội vã, không hào nhoáng, không phá bỏ, mà kiên trì chồng lên những lớp mới của thời gian một cách đầy trân trọng. “Người bạn” ấy như một chuyến tàu sớm xuất phát trong buổi sáng sương mờ, mang theo một điều gì đó vững chãi và đầy hy vọng.

Tôi không sinh ra ở đây, cũng không dự định sẽ sống ở đây, nhưng trong quãng thời gian dạo chơi ngắn ngủi này, tôi hiểu thế nào là sống chậm giữa một Hà Nội không đứng yên. Tôi cũng hiểu vì sao người ta luôn muốn trở lại Hà Nội. Có lẽ bởi vì chính giữa guồng quay đổi mới không ngừng, Hà Nội vẫn giữ được một điều rất riêng – một trái tim đủ tĩnh lặng để nghe được thanh âm đang vươn lên mỗi ngày.

Mời độc giả gửi bài dự thi cuộc thi viết "Ký ức Hà Nội". Tác phẩm gửi dự thi về Báo NTNN/Điện tử Dân Việt cần ghi rõ họ tên tác giả, bút danh (nếu có), năm sinh, nghề nghiệp, giới tính, quê quán, địa chỉ liên hệ, email, số điện thoại.

Mỗi tác giả có thể gửi nhiều tác phẩm nhưng phải thống nhất một bút danh. Tác phẩm dự thi gửi về email của chương trình: cuocthikyuchanoi@gmail.com hoặc qua đường Bưu điện về Ban Bạn đọc, tầng 10 Tòa nhà Báo Nông thôn Ngày nay 68 Dương Đình Nghệ, Cầu Giấy, Hà Nội.

Cơ cấu giải thưởng của Cuộc thi viết Ký ức Hà Nội lần thứ IV năm 2025 bao gồm: 01 giải nhất trị giá 20.000.000 đồng; 02 giải nhì, mỗi giải trị giá 10.000.000 đồng; 03 giải ba, mỗi giải trị giá 5.000.000 đồng; 05 giải khuyến khích, mỗi giải trị giá 2.000.000 đồng.

×