Là nước xuất khẩu đồ nội thất lớn thứ hai toàn cầu, Việt Nam cam kết đảm bảo nguồn gốc gỗ hợp pháp

Doanh nghiệp ngành gỗ chủ động chứng minh nguồn gốc gỗ hợp pháp

Trong hai ngày 11–12/9/2025 tại TP.Hồ Chí Minh, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tổ chức Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam”.

Đây là sự kiện quan trọng nhằm củng cố các nỗ lực chung về truy xuất nguồn gốc và hợp pháp gỗ, rà soát tiến độ triển khai Hiệp định VPA/FLEGT, đồng thời thúc đẩy bình đẳng giới trong ngành lâm nghiệp.

Báo cáo của Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm tại Diễn đàn cho thấy, những năm qua, giá trị sản xuất lâm nghiệp tăng bình quân 4,7%/năm; kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam liên tục tăng nhanh, chạm mốc 17,3 tỷ USD vào năm 2024, đóng góp 30% giá trị xuất khẩu ngành nông nghiệp, xuất siêu tới 14,6 tỷ USD.

Sản phẩm lâm sản Việt Nam có mặt tại gần 150 quốc gia, góp phần quan trọng vào thành tựu xuất khẩu của ngành nông nghiệp và của cả nước, góp phần tại việc làm, tăng thu nhập cho hơn 500.000 lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp chế biến gỗ; hàng triệu hộ gia đình tham gia vào hoạt động trồng rừng, cung ứng nguyên liệu gỗ cho tiêu dùng trong nước và chế biến xuất khẩu.

Mỗi năm, sản lượng khai thác gỗ của Việt Nam đạt khoảng 31 triệu mét khối, trong đó từ gỗ rừng trồng là 23,2 triệu mét khối, đáp ứng khoảng 75% nhu cầu chế biến, thương mại. Cả nước có 6.200 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ; 300 làng nghề làm mộc; 16.000 cơ sở chế biến gỗ quy mô hộ gia đình. Việt Nam đang dần trở thành trung tâm sản xuất đồ nội thất toàn cầu, đứng thứ 6 thế giới về tổng sản lượng đồ nội thất, sau Trung Quốc, Mỹ, Italy, Đức và Ấn Độ; đồng thời là nước xuất khẩu đồ nội thất lớn thứ 2 (sau Trung Quốc)

Trước những đòi hỏi khắt khe của các thị trường xuất khẩu về minh bạch nguồn gốc xuất xứ, Việt Nam đang đẩy mạnh các nỗ lực nhằm giải quyết thách thức toàn cầu về khai thác và thương mại gỗ bất hợp pháp – một trong những nguyên nhân gây mất rừng, ảnh hưởng đến kinh tế và sinh kế cộng đồng. Thông qua việc thực hiện các cam kết quốc gia và quốc tế, Việt Nam từng bước củng cố chuỗi cung ứng gỗ và bảo đảm tính hợp pháp của sản phẩm gỗ, với khoảng 85% diện tích có kiểm soát và chứng nhận nguồn gốc.

Theo ông Nguyễn Hoài Bảo, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh (HAWA), các quy định của thị trường toàn cầu ngày càng chặt chẽ hơn về gỗ hợp pháp và bền vững, đặt ra cả cơ hội và thách thức cho ngành gỗ và đồ nội thất Việt Nam. Các đạo luật nghiêm ngặt như Đạo luật Lacey (Mỹ) và Quy định về phá rừng của EU (EUDR) khiến việc tuân thủ trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các nhà sản xuất muốn tiếp cận các thị trường lớn như Mỹ, EU...

"Các nhà xuất khẩu Việt Nam cần thiết phải xây dựng hệ thống đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc và thực hiện trách nhiệm giải trình. Các sản phẩm gỗ có chứng nhận như FSC, PEFC, có xác minh tính hợp pháp (VNTLAS, FLEGT) thường được yêu cầu xuất khẩu sang các thị trường lớn như EU và Mỹ, góp phần nâng cao uy tín thương hiệu và niềm tin của người tiêu dùng, có giá bán cao hơn và thu hút người mua có ý thức bảo vệ môi trường", ông Bảo nói.

Nói về sự chủ động của doanh nghiệp trong việc truy xuất nguồn gốc gỗ để đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu, ông Phạm Duy Doanh, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thương mại dịch vụ Mộc Phát cho biết, để chủ động thực thi các quy định của thị trường nhập khẩu,, doanh nghiệp chủ động nắm rõ các yêu cầu cần có để từ đó thực hiện các giải pháp xác định nguồn gốc lô gỗ, lưu trữ hồ sơ đầy đủ để khi khách hàng có yêu cầu là cung cấp đủ thông tin.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hoài Bảo cho biết, nhằm đáp ứng yêu cầu quốc tế về nguồn gốc gỗ hợp pháp, tuân thủ VPA/FLEGT, VNTLAS và nâng cao uy tín ngành gỗ Việt, ngày 11/11/2020, HAWA cùng các hiệp hội: VIFOREST, BIFA, DOWA, FPA Bình Định ký kết “Cam kết phát triển bền vững & trách nhiệm của ngành gỗ Việt Nam”; các doanh nghiệp của HAWA cũng chủ động xây dựng nguồn cung gỗ hợp pháp với nông dân và lâm trường, đánh giá chứng chỉ FSC (như mô hình liên kết Scansia Pacific - Thừa Thiên Huế, Woodsland – Tuyên Quang, Tavico – Đồng Nai). Các doanh nghiệp khi trở thành hội viên phải cam kết sử dụng gỗ hợp pháp trong chuỗi cung ứng.

Chuyển đổi số để dễ dàng truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp

Được biết, vào tháng 10/2018, Việt Nam và EU ký Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực thi Luật Lâm nghiệp, Quản trị Rừng và Thương mại Lâm sản (VPA/FLEGT). Mục tiêu của VPA/FLEGT là cải thiện quản trị rừng và khung pháp lý quy định các mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam nói chung và dành cho xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường EU.

Do vậy, Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam” với chủ đề: “Thực trạng Hệ thống Bảo đảm gỗ hợp pháp tại Việt Nam”, phản ánh sự sẵn sàng ngày càng cao của Việt Nam đối với việc cấp phép FLEGT, đồng thời đáp ứng yêu cầu mới từ quốc tế, đặc biệt là Quy định chống mất rừng và suy thoái rừng (EUDR) của Liên minh Châu Âu. Truy xuất nguồn gốc cho từng sản phẩm gỗ – từ bàn ghế đến giấy – là chìa khóa để ngăn chặn suy thoái rừng, bảo vệ môi trường và khẳng định uy tín của Việt Nam – một trong những trung tâm chế biến gỗ lớn của thế giới.

Đánh giá cao sự hỗ trợ của nhân dân và Chính phủ Đức thông qua Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) trong thực hiện Hiệp định VPA/FLEGT – một minh chứng rõ nét cho sự hợp tác đa bên và quyết tâm chung hướng tới ngành gỗ hợp pháp, minh bạch, bền vững và có trách nhiệm, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm Trần Quang Bảo cho biết, trong những năm qua, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã rất quan tâm, triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển nguồn nguyên liệu gỗ trong nước đáp ứng về chất lượng và yêu cầu về tính hợp pháp, cụ thể như: đẩy mạnh quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng; ký hiệp định VPA/FLEGT với liên minh châu Âu, Thỏa thuận 301 với Hoa Kỳ; xây dựng các quy định về hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp, truy xuất nguồn gốc nguyên liệu...

"Nhằm đạt mục tiêu hướng tới kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 23-25 tỷ USD, thị trường trong nước đạt khoảng 5 tỷ USD vào năm 2030, nguồn nguyên liệu gỗ trong nước đáp ứng trên 80% nhu cầu chế biến xuất khẩu và tiêu dùng trong nước còn có những rào cản, thách thức. Trong đó, có thách thức từ yêu cầu thị trường nhập khẩu sản phẩm gỗ chính của Việt Nam ngày càng khắt khe hơn đối với các yêu cầu tính hợp pháp về nguyên liệu gỗ. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để ngành lâm nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng", ông Bảo nhấn mạnh.

Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết, thời gian qua thực hiện sắp xếp tổ chức, sáp nhập đơn vị hành chính, thực hiện chính quyền 2 cấp, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã tham mưu hoàn thiện nhiều văn bản quy phạm pháp luật theo chuỗi như bảo vệ, phát triển rừng, khai thác gỗ và lâm sản sản, hệ thống gỗ hợp pháp, chế biến, xuất khẩu nhằm tiếp tục thực hiện các cam kết, hiệp định mà Việt Nam đã tham gia, khẳng định trách nhiệm của Việt Nam trong phát triển bền vững.

Nói về những thách thức của Việt Nam trong việc thực hiện hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp của Việt Nam, ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho rằng, thách thức lớn nhất trong vấn đề truy xuất nguồn gốc gỗ của Việt Nam hiện nay là chưa có công cụ chuyển đổi số mạnh mẽ. Đối với nguồn gỗ nguyên liệu nhập khẩu, dù chúng ta đã có bộ lọc, có danh sách quốc gia và những vùng địa lý cung cấp gỗ nguyên liệu tích cực và không tích cực, tuy nhiên, chúng ta khó kiểm soát hết tất cả hồ sơ của cơ quan xuất khẩu của nước bạn.

"Để khắc phục vấn đề này, tiến tới cần ký kết các hợp tác, thỏa thuận với các quốc gia, vùng lãnh thổ khi xuất khẩu gỗ nguyên liệu phải đảm bảo nguồn gốc", ông Thiện nói.

Cũng theo ông Thiện, việc thực thi VPA/FLEGT là cơ sở quan trọng khi Quy định chống mất rừng và suy thoái rừng (EUDR) của Liên minh Châu Âu chính thức có hiệu lực, bởi cho đến này Việt Nam đã có hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp VNTLAS. Thực thi EUDA còn là cơ hội để đảm bảo giữ vững, nâng cao độ che phủ rừng của Việt Nam.

Ông Jens Schmid-Kreye – Bí thư Thứ nhất, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam nhấn mạnh: “Trong bối cảnh Việt Nam và Đức kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao, Diễn đàn này phản ánh quan hệ đối tác bền chặt của chúng ta trong phát triển bền vững. Nước Đức tự hào đồng hành cùng Việt Nam trong tăng cường gỗ đảm bảo hợp pháp và lâm nghiệp bền vững thông qua hợp tác kỹ thuật chung về khung pháp lý, tăng cường năng lực và và chuyển giao chi thức, và phát triển các công cụ số có tính ứng dụng.

×