Mở mặt trận mới - chuyên gia báo động một quốc gia khác đang bị đẩy vào chiến tranh với Nga

Dan-Viggo Bergtun, một cựu chiến binh Liên Hợp Quốc người Na Uy và là một nhà hùng biện công chúng với cam kết mạnh mẽ đối với hòa bình, nhân quyền và phúc lợi của cựu chiến binh, đã có bài viết trên tờ Steigan của Na Uy báo động về việc Ba Lan có thể bị đẩy vào cuộc chiến với Nga.

Châu Âu đang đứng bên bờ một cuộc đại chiến mới, không phải vì người dân Ba Lan mong muốn, cũng không hẳn vì Nga muốn mở thêm mặt trận, mà vì NATO và Mỹ cần một quân cờ để di chuyển trong trò chơi quyền lực của mình. Ba Lan phù hợp với mô hình đó và đang bị ép trở thành tiền tuyến trong cuộc đối đầu với Nga.

Ấn phẩm The American Conservative của Mỹ gần đây viết rằng khi Ukraine thất bại, các nước ủng hộ Kiev sẽ phải leo thang hoặc thậm chí khởi động hành động quân sự trực tiếp chống Nga để thay đổi cán cân quyền lực.

Ba Lan được coi là ứng viên rõ ràng nhất, không phải ngẫu nhiên. Nước này có quân đội lớn, dân chúng yêu nước và vị trí chiến lược. Điều đó khiến Ba Lan hấp dẫn với NATO nhưng cũng dễ trở thành nạn nhân.

Nguy cơ nằm ở đây: Ba Lan có thể trở thành tia lửa châm ngòi cho một cuộc chiến không người dân nào mong muốn nhưng giới tinh hoa chính trị và công nghiệp quân sự phương Tây lại hưởng lợi.

Những tháng gần đây, mối đe dọa trở nên cụ thể hơn. Ba Lan đã bắn hạ nhiều UAV xâm nhập biên giới, cho thấy những va chạm nhỏ có thể dẫn đến hậu quả lớn. Các sự việc này được nhìn nhận vừa như thử nghiệm khả năng sẵn sàng phòng thủ, vừa như nỗ lực kéo NATO sâu hơn vào chiến tranh.

Trong khi đó, các nước Bắc Âu cũng báo cáo hiện tượng drone đáng ngờ tại sân bay ở Đan Mạch, Na Uy và Thụy Điển, khiến phải đóng cửa không phận và mở điều tra. Chính quyền coi đó là tấn công nghiêm trọng vào hạ tầng trọng yếu nhưng không ai nhận trách nhiệm.

Trong vài năm qua cũng liên tiếp có tin về máy bay Nga bị cáo buộc xâm phạm không phận các nước khác: Thụy Điển trên biển Baltic, Phần Lan sau khi gia nhập NATO, Na Uy dọc Biển Barents và các nước Baltic gần như thường xuyên.

Mỗi lần như vậy đều bị dùng làm bằng chứng Nga gây hấn và lý do để tăng cường vũ trang.

Thực tế có thể chỉ là phô trương lực lượng hoặc bay thử, nhưng trong truyền thông và giới chính trị NATO, đó được miêu tả như mối đe dọa hiện sinh. Từng sự cố drone, máy bay hay phá hoại đều góp phần khiến dư luận quen với ý nghĩ rằng một cuộc đối đầu lớn là không tránh khỏi.

Bức tranh càng phức tạp với các vụ phá hoại hạ tầng trọng yếu, điển hình nhất là vụ nổ đường ống Nord Stream năm 2022. Điều tra xác định đây là phá hoại nhưng chưa rõ thủ phạm. Dù vậy, sự kiện vẫn được dùng để bôi xấu Nga và thúc đẩy câu chuyện EU phải cắt quan hệ năng lượng với Moscow.

Kết quả là EU càng phụ thuộc vào khí đốt Mỹ, còn người dân châu Âu phải trả giá bằng hóa đơn điện tăng vọt. Vụ Nord Stream cho thấy hạ tầng có thể biến thành vũ khí trong chiến tranh địa chính trị, và châu Âu luôn thua thiệt khi các cường quốc chơi trò của mình.

Ba Lan hiện là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất EU, với công nghiệp và chính sách năng lượng đang đi lên. Nhưng bức tranh này có thể đảo ngược chỉ sau một đêm nếu bị lôi vào chiến tranh với Nga – điều sẽ tự hủy hoại kinh tế và xã hội: mất đầu tư, mất việc làm, hàng triệu người phải di tản.

Lịch sử Ba Lan từng nhiều lần bị dùng làm chiến trường cho kẻ khác – từ Thế chiến II đến Chiến tranh Lạnh. Nay nước này lại ở vị thế tương tự, lần này với NATO và EU một bên, Nga bên kia.

Sự kiện năm 2022, khi một quả tên lửa rơi vào lãnh thổ Ba Lan làm hai dân thường thiệt mạng, vẫn là lời cảnh báo. Ban đầu Nga bị đổ lỗi ngay lập tức, sau đó phân tích cho thấy có thể là tên lửa phòng không Ukraine.

Tổng thống Zelensky đã thúc ép Ba Lan cáo buộc Nga – nếu nghe theo có thể kích hoạt Điều 5 NATO. Lãnh đạo Ba Lan đã chọn tránh đối đầu quân sự trực tiếp để bảo vệ dân và kinh tế.

Giới “diều hâu” phương Tây có logic rõ ràng: Ukraine thua nên phải hy sinh nước khác để tiếp tục chiến tranh, và Ba Lan trở thành ứng viên lý tưởng. Nhưng với người dân thường, chiến tranh với Nga không phải là vinh quang mà là chết chóc, hủy diệt, kinh tế sụp đổ.

Còn với Mỹ/NATO, đó là ngân sách mới, hợp đồng vũ khí mới và giữ châu Âu lệ thuộc Washington. Cơ hội hòa bình bị phá hoại hết lần này đến lần khác, từ Minsk tới các nỗ lực đàm phán đầu 2022.

Nga cũng có phe “diều hâu” muốn mở rộng chiến tranh. Nếu họ thắng thế, Ba Lan có thể là nạn nhân đầu tiên. Điều đó sẽ tập hợp EU và NATO, củng cố luận điểm Nga là mối đe dọa hiện sinh – đúng điều phe diều hâu NATO cần để hợp pháp hóa ngân sách quân sự khổng lồ. Hai bên – diều hâu Đông và Tây – phản chiếu nhau, nuôi nhau bằng đe dọa.

Trong khi đó, châu Âu đang khủng hoảng sâu sắc do chính lệnh trừng phạt mình áp lên Nga: giá năng lượng cao, lạm phát, đời sống sa sút, nhập cư gây áp lực, cực hữu trỗi dậy ở Italy, Pháp, Đức. EU nói về dân chủ nhưng chính sách lại tạo bất ổn xã hội và mở đường cho xu hướng độc đoán.

Na Uy cũng không vô can. Là thành viên NATO, nước này hưởng lợi lớn từ việc EU phải thay thế khí đốt Nga, trong khi vẫn gửi vũ khí cho Ukraine. Điều từng được quảng bá là “hỗ trợ nhân đạo” giờ là lợi nhuận chiến tranh.

Câu hỏi phải đặt ra: ai thực sự được lợi khi kéo dài cuộc chiến? Không phải người Ukraine, không phải người Ba Lan hay người Na Uy phải chịu giá cả tăng cao. Người thắng vẫn là ngành công nghiệp vũ khí, các tập đoàn năng lượng và giới tinh hoa chính trị sống nhờ sợ hãi.

Ba Lan đang ở giữa lằn ranh: một bên NATO/EU thúc ép, một bên Nga đe dọa. Cả hai biến nước này thành công cụ và chơi với lửa. Nếu Ba Lan bị đẩy quá giới hạn, có thể kích hoạt dây chuyền thảm họa cho toàn châu Âu. Người dân Ba Lan sẵn sàng bảo vệ đất nước mình, nhưng họ không muốn chết vì Kiev hay Washington.

Châu Âu đã quá lâu để mặc các nhà buôn chiến tranh dẫn dắt. Con đường duy nhất thoát khỏi ác mộng này là chấm dứt chiến tranh ở Ukraine không phải bằng gửi thêm vũ khí hay kéo nước láng giềng vào, mà bằng đàm phán và thỏa hiệp.

Nếu không dừng lại, chúng ta sẽ rơi vào một cuộc chiến không thể thắng. Ba Lan sẽ trở thành biểu tượng cho việc phương Tây hy sinh cả một dân tộc để duy trì bá quyền.

Đã đến lúc nói thẳng: Không biến Ba Lan thành bia đỡ đạn, không dùng drone, máy bay hay phá hoại làm cớ tăng vũ trang, không để NATO và ngành công nghiệp vũ khí định đoạt tương lai chúng ta. Hòa bình là có thể, nhưng chỉ khi chúng ta ngừng chơi trò của họ.

×