Bình luận
0
Ngôi làng cổ Kim Đôi còn có tên gọi là Dủi Quan (nghĩa là người dân nơi đây từng sống bằng nghề dủi tôm cá ngoài đồng và sông, đồng thời có lắm người làm quan).
Nằm bên bờ Nam sông Cầu, cách trung tâm thành phố Bắc Ninh chừng dăm cây số, làng Kim Đôi hàng thế kỷ được mệnh danh là một trong những "lò tiến sĩ"của nước ta.
Đền thờ các tiến sĩ làng Kim Đôi, nay là phường Kim Chân, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.
Trải từ triều Lê sơ, Lê - Trịnh đến nhà Nguyễn, làng Kim Đôi có 26 tiến sĩ, chủ yếu tập trung vào hai dòng họ Phạm - Nguyễn hội tụ sinh sống và lập đền thờ, văn chỉ ở xóm Ngoài.
Tuy nhập cư muộn hơn so với họ Nguyễn nơi đây nhưng họ Phạm cũng đã góp vào kỳ tích của làng khoa bảng hàng đầu cả nước với số lượng 7 Tiến sĩ và tên tuổi của họ đã lưu danh thiên cổ vào bảng vàng, bia đá Văn Miếu - Quốc tử giám Thăng Long và Huế.
Căn cứ vào gia phả, bia đá, sắc phong và đối chiếu trên một số sử liệu, xin giới thiệu 7 Tiến sĩ họ Phạm để thấy rõ truyền thống khoa bảng Kim Đôi:
1: Phạm Thiệu, hiệu Quế Nham, đỗ đệ nhị giáp Tiến sĩ khoa Quý Sửu, hiệu Mạc Cảnh Lịch (1527 - 1592) làm tới chức Thượng thư Bộ Lễ, tước Châu Khê Hầu. Từng đi sứ Trung quốc.
2: Phạm Đình Châu (1646 - ?), đỗ Tiến sĩ khoa Ất Sửu (1685) lúc 39 tuổi, làm quan Giám sát Ngự sử.
3: Phạm Nguyễn Đạt (1729-1791), còn có tên Phạm Tiến, hiệu Lập Trai, tự Khoa Chương, Đoan Lạng. Ông là con trai của Hương cống Phạm Chuẩn. Đỗ Tiến sĩ khoa Đinh Sửu niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 18 (1757) lúc 29 tuổi. Làm quan Hàn Lâm thị độc quyền Tham chánh Sơn Tây, được cử làm Giám thị khoa thi Hội rồi được thăng Đông Các Đại học sĩ.
Mùa xuân Giáp Thìn (1784) được cử đi sứ Trung Quốc gặp vua Càn Long nhà Thanh ở hành cung Nhiệt Hà. Khi về được thăng Thừa chánh sứ, tước Kim Vân Bá. Năm Chiêu Thống Đinh Mùi (1787) được tiến hàng Tả thị lang bộ Binh nhưng vẫn làm Thừa Chánh sứ Sơn Tây. Năm 1788 ông cùng em Phạm Đình Dư và Phạm Đình Phan chống lại Tây Sơn. Khi Nhà Lê mất, ông không ra làm quan và mất tại quê nhà.
4: Phạm Đình Phan, còn có tên là Phạm Hòa Phát, hay Phiên Tạo Sĩ. Đỗ Tạo sĩ (tức Tiến sĩ ngành võ) khoa Quý Mùi 1763 thời Lê Hiển Tông được cử trấn thủ Thái Nguyên. Đời Lê mạt ông cùng em là Tiến sĩ Phạm Đình Dư và cháu họ là Thông giúp vua Mẫn Đế (Chiêu Thống) thu phục Thăng Long.
Đến khi vua Mẫn Đế chạy sang Nhà Thanh cầu viện thì Phạm Đình Phan chạy lên Lạng Giang (Bắc Giang) tổ chức nghĩa binh chống lại quân Tây Sơn, nhưng đánh không lại đã uống thuốc độc bảo toàn khí tiết với Nhà Lê.
5: Phạm Đình Dư (em ruột của Tiến sĩ Phạm Đình Phan) đỗ Tiến sĩ khoa Ất Mùi niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 36 (1775) lúc 34 tuổi. Ban đầu làm Hàn lâm thị thư, năm Bính Ngọ (1786) được thăng Đốc trấn Lạng Sơn, năm Đinh Mùi (1787) thăng Tham tri chính sự, Thiêm đô ngự sử, tước Quỳnh Hà Bá.
Khi Nguyễn Hữu Chỉnh nổi loạn, vua Lê Chiêu Thống chạy sang Trung Quốc, Phạm Đình Dư từ quan. Khi vua Lê Chiêu Thống về nước, Phạm Đình Dư được tiến chức Đồng Bình Chương sự, Thượng thư Bộ Lại, Tri Quốc Tử Giám, tước Quỳnh Hà Hầu. Nhà Lê mất, ông về quê ẩn dật rồi tạ thế.
6: Phạm Bá Thiều (1793 - 1856), còn gọi là Phạm Thuật Trai, tự Thuật Phủ, húy Phó, sau húy Bá Thiều, thụy Ôn Tĩnh. Ông đỗ Cử nhân năm Mậu Tý (1828), đỗ Tiến sĩ khoa Nhâm Thìn (1832). Ông từng trải qua nhiều trọng trách: Hàn lâm Viện Biên tu, Tri phủ Tư Nghĩa, Án sát Ninh Bình, Án sát Nghệ An, Viên ngoại lang Bộ Hộ, Đốc học ở Sơn Tây, Tư nghiệp rồi Tế Tửu Quốc Tử Giám ở Huế và làm quan đến chức Trung nghị đại phu, Thái bộc tự khanh sung Toản tu Quốc Sử Quán.
Sau khi về hưu, ông mở trường dạy học. Học trò của ông có nhiều người thành đạt như: Quan Trụ Giám Hữu Niên - Bảng nhãn Vũ Duy Thanh; Thám hoa Mai Anh Tuấn; Hoàng giáp Bùi Thức Kiên, Hoàng Đình Tá, Nguyễn Khắc Cần và các Tiến sĩ: Phạm Phú Thứ, Đặng Trần Chuyên, Nguyễn Quý Tân.
7: Phạm Quĩ (1805-?), còn có tên là Phạm Văn Lĩnh, là em con chú của Tiến sĩ Phạm Bá Thiều. Đỗ Tiến sĩ khoa Kỷ Sửu 1829 khi 25 tuổi. Ông là người trong sạch, cứng rắn, từng giữ các chức: Hàn lâm viện Biên tu, Tri phủ Diên Khánh (nay là Nha Trang), Án sát tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Bình Định, Thị lang Bộ Binh, Hữu tham tri Bộ Lễ, thăng Thượng thư Bộ Binh kiêm Đô đốc sát biên, Hữu Đô Ngự sử, Tổng đốc Bình Phú (gồm hai tỉnh Bình Định, Phú Yên).
Ông từng quyết liệt chống thực dân Pháp ở Sài Gòn - Gia Định. Ông mất khi đang làm quan. Trên đường đưa linh cữu của ông về quê nhà đi qua các tỉnh, các quan địa phương đều lập đàn tế ông. Khi về đến Kim Đôi, vua lệnh cho một số quan về tế lễ ông. Vua Thiệu Trị (1841 - 1846) rất thương tiếc, phong cho ông vào hàng Nhất phẩm triều đình.
Qua đây có thể thấy họ Phạm Kim Đôi đã đạt kỷ lục hiếm có: Trong 7 Tiến sĩ thì có 3 vị đại thần là Thượng thư nắm giữ các bộ quan trọng trong triều đình (Phạm Thiệu - Thượng thư Bộ Lễ, Phạm Đình Dư - Thượng thư Bộ Lại, Phạm Quĩ -Thượng thư Bộ Binh) và 2 vị là sứ thần (Phạm Thiệu, Phạm Nguyễn Đạt), 2 vị làm Ngự sử (Phạm Đình Châu, Phạm Đình Dư), 1 vị là Tế tửu tức Hiệu trưởng Quốc Tử Giám (Phạm Bá Thiều).
Với nhiều cống hiến cho đất nước trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, văn hóa ở các triều đại, 7 Tiến sĩ họ Phạm Kim Đôi đã tôn vinh thêm truyền thống văn hiến Kinh Bắc và mãi là niềm tự hào cho dân tộc Việt...
Sau chiến thắng kịch tính của U22 Việt Nam 3-2 trước chủ nhà U22 Thái Lan trong trận chung kết bóng đá nam SEA Games 33, qua đó giành HCV danh giá của Đại hội, HLV Kim Sang-sik đã bày tỏ niềm vui, sự tự hào và đánh giá cao tinh thần chiến đấu của các học trò.
Chia sẻ
Ngày 19/12/2025 đánh dấu “ngày hội hạ tầng” chưa từng có khi 234 công trình trên 34 tỉnh, thành đồng loạt khởi công, khánh thành và thông xe chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XIV. Sự kiện không chỉ mang ý nghĩa chính trị, mà còn phát đi tín hiệu rõ ràng: hạ tầng đã trở thành động cơ tăng trưởng chiến lược cho mục tiêu tăng trưởng hai con số.
Chia sẻ
Tiếng còi kết thúc trận đấu vang lên, HLV Kim Sang-sik lao vào sân ăn mừng chiến thắng cùng các cầu thủ, trên khán đài các CĐV như nổ tung.
Chia sẻ
Tỷ lệ ủng hộ ông Zelensky và đảng Người Tôi Tớ của Nhân dân đang giảm nhanh chóng. Các nhà xã hội học Ukraine nhận thấy rằng người dân không hài lòng với hướng đi của đất nước và ngày càng trở nên cực đoan hơn.
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu môn bắn súng của Việt Nam tại SEA Games 33 hôm nay 19/12. Xạ thủ Phạm Quang Huy được kỳ vọng sẽ thành công ở nội dung này, khi anh đang rất khát khao giành HCV.
Chia sẻ
Sau phản ánh của Báo Dân Việt, UBND xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) đã vào cuộc xử lý tình trạng lấn chiếm vỉa hè và tập kết đất phong hóa dọc QL8.
Chia sẻ
Đến hẹn lại lên, thứ 6 hằng tuần là ngày chợ phiên tại xã Bao La, tỉnh Phú Thọ mới (địa phận huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình trước đây). Phiên chợ xã Bao La vùng du lịch Mai Châu nhộn nhịp khi sương mù còn đặc quánh núi rừng.
Chia sẻ
Màn lội ngược dòng không tưởng của U22 Việt Nam trước U22 Thái Lan tại SEA Games 33 đã khiến cho nhiều người không thể giấu được cảm xúc. Cộng đồng quốc tế đã gửi lời chúc mừng tới U22 Việt Nam.
Chia sẻ
Trong lúc tập Karate, bệnh nhân bị va chạm mạnh vào vùng kín, gây đau đớn, tuy nhiên do xấu hổ, em không đi khám ngay, cho đến khi sưng đau nghiêm trọng.
Chia sẻ
Hạt Kiểm lâm liên phường xã ở tỉnh Bắc Ninh phối hợp thả hơn 100 con chim hoang dã về môi trường tự nhiên sau khi thu giữ tại nhà hàng H.C.Đ.T thuộc phường Từ Sơn tối 14/12. Đồng thời, ngày 17/12, Hạt Kiểm lâm ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính chủ cơ sở này 7,5 triệu đồng.
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu môn bóng bàn của Việt Nam tại SEA Games 33 hôm nay 19/12. Tay vợt Nguyễn Anh Tú sẽ đối diện áp lực cực lớn khi phải chạm trán ĐKVĐ Quek Izaac ở vòng bán kết đơn nam.
Chia sẻ
Với giá cá rô phi liên tục giảm, chính quyền địa phương đã kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long làm cầu nối, tìm kiếm doanh nghiệp liên kết sản xuất, bao tiêu cho các hộ nuôi. Để để ngành nuôi cá rô phi phát triển bền vững, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến cáo nông dân không mở rộng diện tích nuôi cá rô phi tự phát...
Chia sẻ
Hồng Khanh – con gái NSƯT Chiều Xuân và nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân – chia sẻ với Dân Việt về hành trình theo đuổi nghệ thuật của mình.
Chia sẻ
Doanh nghiệp gắn với ông Lê Phước Vũ vừa nâng vốn điều lệ lên 800 tỷ đồng, tiếp tục mở rộng nguồn lực tài chính trong bối cảnh dự án Khu du lịch tâm linh Đại Tùng Lâm Hoa Sen tại Lâm Đồng có tổng mức đầu tư gần 1.300 tỷ đồng.
Chia sẻ
Theo đánh giá, Tất Tái Ngộ là người “trí” hơn Nhạc Phi, “dũng” vượt Hàn Thế Trung, là chiến thần thời Nam Tống khiến quân Kim khiếp đảm...
Chia sẻ
Sáng nay (19/12), lễ khánh thành công trình xây dựng Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cơ sở 2 chính thức diễn ra. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, cả hai bệnh viện vẫn chưa triển khai hoạt động khám, chữa bệnh. Vì sao vậy?
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu và phát sóng trực tiếp môn vật tại SEA Games 33 hôm nay (ngày 19/12). Đô vật Cấn Tất Dự sẽ ra sới với mục tiêu giành HCV SEA Games 33.
Chia sẻ
Phú Thọ vừa chấp thuận chủ trương đầu tư khu đô thị Quỳnh Lâm tại phường Hòa Bình với quy mô hơn 20 ha, triển khai theo hình thức đấu thầu. Dự án dự kiến hoàn thành vào năm 2030.
Chia sẻ
Gần 700 dự án, hơn 657.000 căn hộ nhà ở xã hội đang được triển khai trên cả nước. Dù số căn hoàn thành năm 2025 vượt 102% kế hoạch, vẫn còn nhiều địa phương chậm tiến độ, thậm chí chưa triển khai.
Chia sẻ
Chuyên gia bóng đá Phan Anh Tú nhấn mạnh, chiến thắng này bộc lộ bản lĩnh thi đấu vượt trội của U22 Việt Nam trước U22 Thái Lan dù phải chơi trên sân vận động có sức chứa rất lớn.
Chia sẻ
Ông Ngô Văn Nhất, (sinh năm 1970) ở thôn Chỉ Trung, xã Bắc Thanh Miện, TP Hải Phòng (địa phận huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương trước đây) chuyên bắt chuột đồng vào mùa gặt lúa để mang về bán cho các nhà hàng và khách đặt mua trước. Với tài "thiện xạ" săn bắt con vật quái ác này nên nhiều người gọi ông là "thần đồng" bắt chuột đồng...
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu và phát sóng trực tiếp môn đấu kiếm tại SEA Games 33 hôm nay (ngày 19/12). Các kiếm thủ Tiến Nhật, Phước Đến, Văn Quyết và Xuân Lợi sẽ tranh tài ở các nội dung đồng đội kiếm chém, kiếm 3 cạnh.
Chia sẻ
Ngoài những ngôi làng cổ xưa có bề dày văn hóa sông nước, như Diêm Trường, Phụng Chánh, vùng đất Phú Lộc (thuộc vùng Huế) còn được bổ sung nhiều ngôi làng mới được hình thành từ những đơn vị thủy binh thời chúa Nguyễn “giải ngũ”, mà tiêu biểu là các vị “Trung nghĩa quân” sau sự kiện lịch sử về Nam năm Mậu Ngọ (1558), khai lập nên làng Mỹ Lợi, An Bằng...
Chia sẻ
Phụ trách sản xuất cho hệ thống Z Holding, nam giám đốc sinh năm 1994 tự mình nghiên cứu công thức, nhiều lần điều chỉnh khi sản phẩm bị vón cục, gây ngấy hoặc không tan… nhằm hoàn thiện, bán hơn 4 triệu sản phẩm ra thị trường, thu về 417 tỷ đồng.
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu và phát sóng trực tiếp boxing tại SEA Games 33 hôm nay (ngày 19/12). Đương kim vô địch SEA Games Hà Thị Linh sẽ bảo vệ HCV hạng cân 60kg nữ trước võ sĩ Janjaem của Thái Lan.
Chia sẻ
Sau nhiều năm mày mò học hỏi kỹ thuật nuôi lươn và nuôi thử nghiệm, ông Nguyễn Văn Tuyên, xóm Cà, xã Tân Khánh, tỉnh Thái Nguyên (địa phận huyện Phú Bình trước đây) đã làm chủ kỹ thuật nuôi lươn đồng kiểu tự nhiên, không sử dụng kháng sinh, chủ động con lươn giống, mở hướng làm giàu bền vững và góp phần hình thành thương hiệu lươn tại địa phương.
Chia sẻ
Việc giúp U22 Việt Nam giành HCV môn bóng đá nam SEA Games 33 giúp HLV Kim Sang-sik tạo nên kỷ lục chưa từng có trong lịch sử bóng đá Đông Nam Á.
Chia sẻ
Báo Dân Việt gửi tới quý độc giả lịch thi đấu và phát sóng trực tiếp môn nhảy cầu, đua thuyền của Việt Nam tại SEA Games 33 hôm nay (ngày 19/12).
Chia sẻ
Sáng nay, Hà Nội đồng loạt khởi công 7 dự án quy mô đặc biệt lớn, trải rộng từ hạ tầng giao thông, đô thị, thể thao đến nhà ở xã hội. Các công trình có tổng mức đầu tư lên tới hàng triệu tỷ đồng, mở ra không gian phát triển mới cho Thủ đô.
Chia sẻ
Hẹn bạn gái vào nhà nghỉ để... cướp; 2 bố con tử vong bất thường tại nhà riêng; điều tra nguyên nhân 2 bé gái tử vong bên bờ sông... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Cổng TTĐT Bắc Ninh
