Một phường của TP.HCM được cả thế giới biết tới nhờ vai trò cảng biển quốc tế quan trọng

Trước ngày 1/7/2025, cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải thuộc thành phố Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ. Ngày 1/7, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương chính thức hợp nhất vào TP.HCM, tạo nên “siêu đô thị” TP.HCM mới với mức đóng góp lên tới 25% trong GDP quốc gia.

Vùng kinh tế “siêu đô thị” mới có sức mạnh cộng hưởng từ sản xuất công nghiệp, cảng biển, logistics, kinh tế biển đến dịch vụ tài chính và đổi mới sáng tạo.

Khẳng định thế mạnh về cảng biển

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ được thành lập ngày 12/8/1991, đánh dấu sự ra đời của một địa phương với vị trí địa lý đặc biệt, vừa có núi, có biển, lại sở hữu cửa ngõ giao thương đường thủy quan trọng.

Từ một vùng đất thưa thớt dân cư, kinh tế chủ yếu dựa vào đánh bắt thủy sản và nông nghiệp, Bà Rịa - Vũng Tàu đã nhanh chóng vươn mình, trở thành một trung tâm công nghiệp, cảng biển và du lịch lớn của khu vực phía Nam.

Trên địa bàn này, cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải đã nhanh chóng phát triển để trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế chính cho cả vùng Đông Nam bộ. Nhiều hãng tàu hàng đầu quốc tế đã đưa Cái Mép - Thị Vải vào hải trình thế giới của họ. Vì vậy, bản đồ dịch vụ logistics, cảng biển và hàng hải quốc tế đã có tên Phú Mỹ và Cái Mép - Thị Vải.

Cụm Cái Mép - Thị Vải (phường Phú Mỹ, TP.HCM) hiện là một trong số ít cảng biển Đông Nam Á có khả năng tiếp nhận tàu mẹ trọng tải lớn, đóng vai trò trung chuyển quốc tế.

Trong danh sách xếp hạng năm 2024 của Ngân hàng Thế giới World Bank và công ty xếp hạng quốc tế S&P Global của Mỹ về những cảng container hoạt động hiệu quả nhất trên thế giới, cụm Cái Mép - Thị Vải đứng hạng 7 toàn cầu theo chỉ số CPPI (Container Port Performance Index: Chỉ số hoạt động cảng container), nhảy lên 5 bậc so với năm 2023. Vị trí này trên cả Yokohama Nhật Bản (thứ 9), Hồng Kông (thứ 15), và Singapore (đứng 17).

Cụm Cái Mép - Thị Vải gồm các cảng biển như Gemalink, CMIT, TCIT, TCCT, SSIT, SP-PSA, SITV và Cảng Container Cái Mép. Trong đó, cảng CMIT lần đầu tiên đón chiếc tàu container lớn nhất thế giới vào tháng 10/2020 đến làm hàng; đó là tàu Margrethe Maersk quốc tịch Đan Mạch với chiều dài gần 400m và sức chở lên đến 18.340 container loại 20 feet.

Cột mốc lịch sử ngành cảng biển Việt Nam

Tháng 10/2020, tàu Margrethe Maersk với chiều dài tương đương chiều dài 4 sân bóng đá đã lần đầu cập cảng CMIT. Cột mốc quan trọng này chính thức đưa tên Cái Mép - Thị Vải (cảng biển) lên hải trình của các siêu tàu container thế giới.

Sự kiện đã gây tiếng vang lớn trong ngành hàng hải quốc tế vì Việt Nam đã đón được tàu container lớn nhất thế giới tại thời điểm đó, tàu Margrethe Maersk. Nếu xếp 18.000 container loại 20 feet trên tàu này thành một hàng thì chiều dài của hàng lên đến hơn 100km, cho thấy sức chở khủng của “siêu tàu” này.

Từ cột mốc quan trọng đó, cụm cảng biển Cái Mép - Thị Vải ngày càng trở thành điểm đến thường xuyên trên hải trình của các siêu tàu container.

Ông Đinh Thế Anh, người phụ trách khai thác cảng Gemalink, cho biết việc đón tàu container tầm cỡ thế giới không còn là sự kiện hiếm nữa.

Đơn cử, chỉ trong ngày 8/1/2025, Cái Mép - Thị Vải đón 5 tàu container khổng lồ. Trong đó, cảng Gemalink chào đón 2 chiếc cùng lúc là tàu CMA CGM Argentina (dài 366m, rộng 51m) và Athena dài 235m, rộng 32m. Hai tàu này vận chuyển container kết nối các thị trường toàn cầu từ gồm châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ và Úc.

Cùng ngày, tàu Celebrity Solstice cập cảng TCCT, tàu MSC Star R đã cập vào cảng SSIT và chiếc ONE Magdalena vô cảng TCIT để làm hàng. Cảnh tượng 5 tàu cỡ lớn có mặt tại cụm cảng biển nước sâu này cùng một thời điểm như vậy chưa từng xảy ra trước đây.

Sau đó, hàng loạt liên minh hãng tàu quốc tế đã đưa thêm cụm Cái Mép - Thị Vải ở Phú Mỹ vào mạng lưới dịch vụ vận tải. Điều này cũng khẳng định thế mạnh của hệ thống cảng biển này trong mạng lưới logistics toàn cầu.

Ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của tập đoàn đầu tư VinaCapital, từng cho biết: Gemadept (tên tuổi hàng đầu trong ngành cảng biển và logistics Việt Nam) có kế hoạch tăng gấp đôi số cầu cảng tại cảng Gemalink trong cụm này trong năm 2025.

Theo ông Kokalari, tổng công suất của cả cụm trong năm nay theo kế hoạch sẽ tăng hơn 10% so với năm 2024.

Tầm nhìn phát triển dịch vụ cảng biển, logistics cho cả vùng

Các kế hoạch phát triển cụm cảng Cái Mép - Thị Vải bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 21 khi Chính phủ Việt Nam nhận thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ thống cảng biển nước sâu hiện đại để phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu ngày càng tăng cùng với logistics quốc tế.

Nhờ vị trí địa lý chiến lược và độ sâu tự nhiên bảo đảm của sông Thị Vải, Cái Mép - Thị Vải đã trở thành một địa điểm lý tưởng cho việc xây dựng hệ thống cảng biển để làm cửa ngõ thông thương quốc tế cho cả vùng Đông Nam bộ.

Bắt đầu hoạt động năm 2009, cụm Cái Mép - Thị Vải đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử phát triển ngành hàng hải Việt Nam. Từ đó, hệ thống cảng biển này đã không ngừng được nâng cấp và mở rộng để đạt đến quy mô hôm nay.

Tuy nhiên, quá trình đầu tư vẫn tiếp tục vì cảng biển và logistics đã được xác định là một trong những lĩnh vực kinh tế quan trọng của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ và “siêu đô thị” TP.HCM hiện nay.

Tháng 2 vừa qua, lãnh đạo Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) đã ký biên bản ghi nhớ với tập đoàn DP World của UAE (Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất) để DP World làm nhà tư vấn chiến lược cho đề án "Nghiên cứu Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ" ở Phú Mỹ.

Đây sẽ là khu thương mại tự do đầu tiên ở Đông Nam bộ và sẽ góp phần tạo thêm việc làm để nâng cao chất lượng cuộc sống, nâng cao thu nhập và đời sống người dân, tiếp thêm sức mạnh về dịch vụ hàng hải của quốc gia.

×