"Mưa" huy chương, "loạn" danh hiệu

Lập kỷ lục huy chương hội diễn

Dẫu có nhiều người không thích, bởi cứ toàn “vàng” toàn “bạc” nhưng tình hình hoạt động nghệ thuật chẳng thấy tiến bộ hơn, sân khấu vẫn cứ leo lét đèn. Nhưng rồi cũng nhắm mắt cho qua, cay đắng coi những “cơn mưa” huy chương ấy là sự giải cơn khát cho những nghệ sĩ cặm cụi với nghề diễn vốn nhiều khó nhọc, gian nan. Đương nhiên, những “cơn mưa” huy chương ấy không đáng là gì so với những cống hiến của người nghệ sĩ sân khấu trong suốt bao nhiêu năm.

NSƯT Chí Trung và NSƯT Minh Hằng trượt danh hiệu NSND vì thiếu huy chương hội diễn 

Điều này có thể hiểu được bởi trước kia, phải qua 5 năm mới có một kỳ hội diễn được tổ chức. Còn bây giờ, với sự thông thoáng, hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc (nay được đổi thành cuộc thi hoặc liên hoan) rút xuống còn 3 năm, chưa kể các liên hoan khác cũng được tổ chức nhiều hơn. Các cuộc thi được rút ngắn khoảng cách, thế nhưng cơ chế cho việc chấm giải vẫn giữ nguyên nên người ta có thể nhìn thấy nguy cơ nhãn tiền: “bội thực” huy chương, thay vì việc “đói” huy chương như cách đây mấy năm.

Chỉ trong vài năm, các cuộc liên hoan sân khấu chèo, sân khấu kịch nói, cải lương, rối quốc tế, xiếc ảo thuật quốc tế… được tổ chức liên tục. Mỗi cuộc, có đến trên dưới một trăm nghệ sĩ được nhận huy chương vàng, bạc, đồng. Chưa kể các cuộc thi khác như: Tài năng đạo diễn, diễn viên, sân khấu hài…Với đà này, chắc chỉ vài năm sau, gần hết các diễn viên đều được sở hữu huy chương, và chỉ một thời gian sau, khi các nghệ sĩ đã có đủ số năm công tác, họ có thể sẽ được công nhận là nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân. Khi ấy, Việt Nam sẽ lập kỷ lục về số diễn viên, nghệ sĩ đoạt huy chương vàng, bạc, cũng như kỷ lục về số lượng nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân nhân.

Giải thưởng bị đánh giá thấp

Lâu nay, các diễn viên được tham gia vai chính, vai thứ chính tỷ lệ đoạt huy chương vàng, bạc cá nhân gần như cầm chắc, dù khả năng diễn xuất của một số người chỉ đạt mức tương đối . Cứ được chọn vào vai chính là gần như “vàng” trong tầm tay. Có nghệ sĩ thừa nhận: “Diễn hết nhiệt huyết cũng “vàng”, diễn một nửa nhiệt huyết cũng “vàng”. Thế nên đôi khi chẳng tội gì mà khổ”. Có nghĩa, đôi khi diễn hết mình trên sân khấu không phải là vì sức hút của khán giả mà là vì… huy chương.

Tất nhiên, điều này làm đau lòng những diễn viên sống hết mình với sân khấu và vai diễn, họ diễn vì khán giả, vì lòng tự trọng nghề nghiệp. Với họ diễn xuất để lấy huy chương vàng dễ hơn diễn xuất để lấy tình cảm của khán giả. Như vậy, giải thưởng cao nhất của một cuộc liên hoan được gọi là chuyên nghiệp bấy lâu nay bị đánh giá thấp hơn những quy chuẩn thông thường về nghệ thuật và trong mối quan hệ giữa nghệ sĩ và khán giả, trong khi đáng lẽ nó phải đứng ở một đẳng cấp cao hơn.

Giám đốc một nhà hát tại TP.HCM cho biết, có những nghệ sĩ biết cách tranh thủ để kiếm về cho mình những tấm huy chương. Đó là đến mùa hội diễn thì tham gia vào một đơn vị nào đó tập tành nhằm đoạt giải cao nhưng đến khi có huy chương rồi thì lại ra ngoài hoạt động tự do. Bây giờ, liên hoan nào cũng khuyến khích những đơn vị xã hội hóa tham gia. Thế nhưng có những đơn vị xã hội hóa hoạt động thường xuyên, cũng có những đơn vị xã hội hóa được thành lập tức thời và tạm thời chỉ nhằm dựng kịch để dự liên hoan, sau đó giải tán.

Với kiểu “phân phát” huy chương vàng một cách dễ dãi như những cuộc liên hoan như hiện nay, một số diễn viên vốn trước đây chỉ nhờ vào may rủi được đạo diễn chọn tham gia một vai diễn nào đó trong vở kịch dự liên hoan thì nay nếu có điều kiện có thể tự bỏ tiền túi hoặc kêu gọi tài trợ dựng vở rồi đóng vai chính là có cơ hội sở hữu huy chương vàng. Nếu đoạt giải, cũng không có ai giám sát vở diễn đó có được tiếp tục công diễn phục vụ khán giả hoặc diễn viên đoạt huy chương vàng đó có tiếp tục sự nghiệp diễn xuất hay không.

×