Nga đối mặt với khủng hoảng Công nghệ thông tin: 2 tháng "định mệnh"

Nga đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng lưu trữ CNTT nghiêm trọng, sau khi các nhà cung cấp dịch vụ đám mây phương Tây rút khỏi nước này, khiến Nga chỉ còn hai tháng nữa trước khi họ hết dung lượng lưu trữ dữ liệu.

Vì vậy, Chính phủ Nga đang khám phá các giải pháp khác nhau để giải quyết vấn đề lưu trữ CNTT này, từ việc cho thuê tất cả các bộ lưu trữ dữ liệu sẵn có trong nước đến thu giữ tài nguyên CNTT do các doanh nghiệp rút khỏi đất nước bỏ lại. Các giải pháp này đã được đề xuất trong cuộc họp được tổ chức tại Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số Nga, với sự tham dự của đại diện Sberbank, MTS, Oxygen, Rostelecom, Atom-Data, Croc và Yandex.

Theo Kommersant, hãng thông tấn của Nga tuyên bố họ có các nguồn xác nhận thông tin đề xuất này, các bên ước tính họ còn khoảng hai tháng nữa trước khi hết dung lượng lưu trữ sẵn có. Do các lệnh trừng phạt áp đặt, tất cả các công ty Nga đã buộc phải chuyển sang các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây trong nước, sau khi các dịch vụ lưu trữ đám mây của phương Tây cắt đứt quan hệ kinh doanh với nước này.

Ví dụ, nhu cầu dung lượng lưu trữ có nguồn gốc địa phương của nhà cung cấp dịch vụ di động MegaFon của Nga tăng gấp 5 lần, MTS gấp 10 lần và VK phải tìm kiếm thêm 20% tài nguyên lưu trữ chỉ trong một tuần. Điều này đã tạo ra một vấn đề thực tế khó khăn không thể vượt qua vì không có đủ trung tâm dữ liệu ở Nga để đáp ứng nhu cầu của các nhà khai thác địa phương; do đó, một giải pháp quốc gia cho cuộc khủng hoảng lưu trữ này ở Nga là cần thiết.

Kommersant giải thích thêm rằng, tình hình trùng khớp với nhu cầu lưu trữ của các cơ quan công cộng của Nga đang tăng theo cấp số nhân do các dự án "thành phố thông minh" liên quan đến hệ thống giám sát video và nhận dạng khuôn mặt mở rộng.

Tạm thời, Chính phủ Nga đã bắt đầu tiến hành kiểm kê các thiết bị máy tính và trung tâm dữ liệu, đặc biệt là những thiết bị đảm bảo hoạt động của các hệ thống quan trọng trong nước. Trong trường hợp thiếu công suất lưu trữ có thể xảy ra trong vòng hai tháng, các nhà chức trách có ý định thuê máy chủ từ các nhà khai thác trung tâm dữ liệu thương mại. 

Theo các nguồn tin nhà nước khác nhau, tình hình rất nghiêm trọng, bởi vì tất cả các chính quyền liên bang và khu vực ở Nga không còn khả năng mua các thiết bị lưu trữ dữ liệu và công nghệ CNTT cần thiết ở nước ngoài. Trong khi đó, hầu hết các hệ thống nhà nước đều yêu cầu tài nguyên lưu trữ đáng kể, nhưng sự thiếu hụt này lại cần được giải quyết trong ngắn hạn. 

Đâu là các bước giải pháp?

Bộ Phát triển Kỹ thuật số Nga đã sửa đổi Luật Yarovaya  (2016) để đình chỉ lại yêu cầu hàng năm đối với các nhà khai thác viễn thông, kêu gọi họ tăng phân bổ dung lượng lưu trữ lên 15% cho các mục đích giám sát chống khủng bố. Một động thái khác có thể giải phóng dung lượng là yêu cầu các ISP (Internet Service Provider hoặc nhà cung cấp dịch vụ mạng) từ bỏ các dịch vụ phát trực tuyến đa phương tiện và các nền tảng giải trí trực tuyến khác vốn ngốn nhiều tài nguyên quý giá.

Thứ ba, nên có tùy chọn mua tất cả dung lượng lưu trữ có sẵn từ các trung tâm xử lý dữ liệu mọi khu vực trong nước. Tuy nhiên, điều này có thể sẽ dẫn đến các vấn đề khác đối với các nhà cung cấp dịch vụ giải trí, những người cần thêm dung lượng lưu trữ để thêm dịch vụ và nội dung. Hiện tại, Nga cũng đang xem xét thu giữ các máy chủ và bộ nhớ CNTT do các công ty rút khỏi Nga bỏ lại và tích hợp chúng vào cơ sở hạ tầng công cộng.

Theo các phương tiện truyền thông địa phương, Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số Nga hiện cũng đang phân tích xem sẽ có bao nhiêu nguồn lực, nếu chính phủ ban hành các chính sách như vậy. Sau đó, một quy trình theo dõi nhanh sẽ được phát triển, nếu chúng đủ để hỗ trợ các hoạt động trạng thái quan trọng.

Lựa chọn cuối cùng sẽ là tiếp cận các nhà cung cấp dịch vụ đám mây và người bán hệ thống CNTT của Trung Quốc, nhưng điều này hiện đang phức tạp vì Trung Quốc vẫn chưa quyết định mức độ sẵn sàng giúp đỡ Nga và những lĩnh vực nào. Trong khi đó, Huawei được cho là đã đình chỉ việc bán thiết bị của mình cho Nga cho đến ngày 26 tháng 3 năm 2022. Tuy nhiên, bản thân bị Mỹ trừng phạt và cấm triển khai 5G ở các nước EU, nên công ty công nghệ Trung Quốc này có thể nắm bắt cơ hội kinh doanh để lấp đầy khoảng trống còn lại, sau khi rút lui khỏi các đối thủ cạnh tranh phương Tây.

Theo Maxim Parshin, Phó người đứng đầu Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, một gói biện pháp đặc biệt nhằm hỗ trợ ngành CNTT trong nước trong bối cảnh các lệnh trừng phạt sẽ sớm được thông qua. Parshin cho biết: "Hiện tại, chúng tôi đang hoàn thiện việc xây dựng dự thảo luật sửa đổi các biện pháp hỗ trợ này. Điều đó sẽ được thông qua trong một chế độ khẩn cấp trong ngắn hạn. Theo yêu cầu của ngành, chúng tôi có kế hoạch cung cấp các biện pháp hỗ trợ không chỉ cho các công ty và pháp nhân tham gia vào lĩnh vực CNTT trong nước, mà còn cho các doanh nhân cá nhân trong lĩnh vực này". 

Một số biện pháp hỗ trợ khác trong lĩnh vực CNTT cũng đã được thông qua, bao gồm việc miễn thuế thu nhập và thanh tra cho các công ty CNTT trong nước trong ba năm, miễn nhập ngũ cho một số nhân viên - một biện pháp có tầm quan trọng đặc biệt trong bối cảnh thực tế hiện nay ở Nga - cũng như điều khoản ưu đãi về thuế và các khoản vay ưu đãi dành cho nhân viên trong lĩnh vực CNTT của Nga, bao gồm cả các khoản thế chấp ưu đãi.  Các biện pháp này nhằm ngăn chặn một phần tình trạng "chảy máu chất xám" lớn từ ngành CNTT, vốn đã tăng nhanh đáng kể trong ba tuần qua. 

Kể từ khi cuộc xâm lược Ukraine của Nga bắt đầu, có tới 2.000 chuyên gia CNTT Nga ở cả các công ty trong và ngoài nước đã rời khỏi đất nước. Người ta dự đoán con số này có thể sớm lên tới 5.000. Hầu hết các chuyên gia CNTT trốn khỏi Nga đang chuyển đến Síp, Georgia, Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia, Lithuania và Mỹ. Theo một báo cáo trên tờ Kommersant của Nga, một số công ty đã quyết định gửi toàn bộ đội ngũ của họ ra nước ngoài. Việc di cư ồ ạt nhân sự khỏi lĩnh vực CNTT của Nga sẽ làm gia tăng thêm tình trạng thiếu hụt tài năng, nhưng Bộ Phát triển Kỹ thuật số Nga cho biết, họ chưa nhận thấy nguy cơ thiếu hụt năng lực nghiêm trọng và đang đưa ra "các cơ chế bổ sung nhằm nâng cao hiệu quả".

Trong khi đó, giữa sự di cư của các công ty CNTT toàn cầu, các công ty Nga có kế hoạch tăng tốc phát triển các giải pháp CNTT của riêng họ để cung cấp ít nhất một phần thay thế cho các sản phẩm và CNTT của phương Tây đang biến mất. Tình hình cũng phức tạp vì nhiều nhà cung cấp CNTT phương Tây từ chối bán sản phẩm của họ cho các công ty hoặc chuyên gia ở Nga. 

Nếu không có bất kỳ nâng cấp nào, máy tính và thiết bị CNTT hiện đang được đa số các công ty Nga sử dụng sẽ không còn đáp ứng được mọi nhu cầu của họ trong ngắn hạn. Mặc dù, trong tình hình hiện tại, nhà nước có thể cho phép sử dụng phần mềm vi phạm bản quyền, điều đó sẽ không cho phép nâng cấp phần lớn các hệ thống và thiết bị CNTT quan trọng. 

Do đó, các chuyên gia CNTT Nga sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu. Theo một phát ngôn viên của cộng đồng các chuyên gia CNTT của St Petersburg, hiện tại trình độ kỹ năng của các chuyên gia CNTT Nga vẫn còn tương đối cao, nhưng việc thiếu phát triển và không có khả năng làm việc với các sản phẩm mới nhất sẽ dẫn đến sự suy yếu và giảm nhu cầu đối với dịch vụ của họ từ các công ty phương Tây.