Bình luận
0
Từ đội viên Đội thiếu sinh quân đến Giáo sư ngành múa
Trong lịch sử nghệ thuật múa, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh là vị Giáo sư đầu tiên của ngành. Ông đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự phát triển của ngành nghệ thuật múa Việt Nam. Ông là một trong số ít nghệ sĩ múa được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật.
GS.TS. Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh sinh năm 1933, mất năm 2022. Ông sinh ra ở làng nghề truyền thống Đa Sỹ, xã Kiến Hưng, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay là phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, TP Hà Nội).
Ông từng giữ chức Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa; Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam; Tổng biên tập Tạp chí Nhịp điệu của Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam…
Lúc sinh thời, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh kể rằng, ông tham gia cách mạng từ năm 1946. Năm 13 tuổi, ông vào Đội thiếu sinh quân quyết tử của Thủ đô, từng tham gia chiến đấu trong 60 ngày khói lửa bảo vệ Hà Nội, giam cầm chân Pháp, tạo điều kiện cho cả nước bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ.
Chàng thiếu niên của gia đình nghèo trong làng Đa Sỹ ngày ấy không thể ngờ, nhờ quân đội mà mình “bén duyên” với nghệ thuật múa.
Theo đó, khi theo Trung đoàn Thủ đô rút lên chiến khu Việt Bắc, nghệ sĩ Lê Ngọc Canh đã được xem đồng bào dân tộc múa và được họ dạy nhiều điệu múa của đồng bào mình. Niềm yêu thích múa ngấm dần, trở thành một phần sở thích những lúc rỗi rãi. Đồng chí phụ trách Thiếu sinh quân lúc ấy thấy ông có vóc dáng nhỏ nhắn, lại yêu thích văn nghệ nên chuyển ông về Đội Văn nghệ phục vụ bộ đội và nhân dân chiến khu. Từ cái duyên ấy, tình yêu với những điệu múa, lời ca cứ ngấm sâu, lớn dần rồi thành cái nghiệp khiến GS.TS. Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh gắn bó tâm huyết trọn một đời.
Không bằng lòng với trình độ còn hạn hẹp của bản thân, vào quân đội, ông vừa công tác, vừa tranh thủ học văn hóa. Liên tiếp tốt nghiệp Đại học Sư phạm chuyên ngành Văn học, Đại học Ngoại ngữ chuyên tu tiếng Nga, tiếng Bulgari, nghệ sĩ Lê Ngọc Canh trở thành một trong số nghệ sĩ múa hiếm hoi được chọn sang Bulgari để đào tạo Tiến sĩ nghệ thuật học.
Trong thời gian này, cụ thể là năm 1962, nghệ sĩ Lê Ngọc Canh sáng tác kịch múa Anh hùng Bế Văn Đàn – tác phẩm đã đoạt Huy chương Vàng quốc gia và cùng các cộng sự sáng tác kịch múa Ngọn lửa Nghệ Tĩnh - tác phẩm sau này được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000.
Miệt mài 4 năm ở xứ người, vượt rất nhiều nỗi khó khăn, năm 1973, nghệ sĩ Lê Ngọc Canh bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ nghệ thuật học. Ông trở thành một trong những Tiến sĩ nghệ thuật học đầu tiên của ngành múa. Trở về nước, ông cứ nhớ mãi lời thầy hướng dẫn: “Phát triển nghệ thuật múa phải bằng hai chân, cả lý luận và thực tiễn, nếu không sẽ giống như người bị cà thọt, khó đi được xa…” nên quyết định vừa tham gia biểu diễn, vừa nghiên cứu và sáng tác.
Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh có “biệt tài” bắt nhanh được những ý tưởng chợt lóe lên khi thực tiễn, chất liệu sống ăn nhập với những ký ức, kiến thức mà ông được trang bị, giúp ông có thể sáng tạo nhanh, chuẩn. Tài năng của ông liên tiếp được khẳng định qua các tác phẩm như: Giã gạo dưới trăng, Biển và lửa quê tôi, Ngẫu hứng tâm linh… Riêng tác phẩm Giã gạo dưới trăng từng được Huy chương Vàng quốc tế và được Nhà hát Ca múa nhạc Dân gian Bungari biểu diễn.
Trong gần 80 năm hoạt động nghệ thuật, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh đã tạo nên “gia tài” khổng lồ với 174 tác phẩm nghệ thuật, từ kịch múa, thơ múa, múa dân tộc đến múa hiện đại và những tác phẩm đó đưa lại cho ông hàng chục Giải thưởng và Bằng khen của Hội nghệ sĩ Múa Việt Nam, Huy chương Vàng và Huy chương Bạc quốc gia.
Không chỉ nổi bật trong lĩnh vực sáng tác, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh còn công bố rất nhiều công trình khoa học về nghệ thuật múa. Để làm công tác nghiên cứu, không như nhiều người chỉ chăm chú với sách vở, ông chấp nhận vất vả, yêu thích đi điền dã. Dấu chân ông trải khắp miền đất nước, từng trèo đèo lội suối, ăn ngủ cùng đồng bào từ vùng núi cao Tây Bắc, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ cho tới mảng đất đồng bằng sông Cửu Long, Nam Bộ…
Đi để tìm hiểu, ghi chép, tìm cách bảo tồn những điệu múa cổ của các dân tộc ít người mà giàu truyền thống văn hóa như: Mường, Tày, Thái, Mông, Dao, Khơme, Chăm, Mạ…
GS.TS. Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh từng tâm sự rằng, ông đi nhiều vì đam mê, vì yêu thích nên không cảm thấy mệt mỏi mà còn vui, thấy mình “được” rất nhiều. Càng đi, ông càng thấy kho tàng nghệ thuật múa dân gian, dân tộc của đất nước mình phong phú và càng thấy kết quả lao động của mình nhỏ bé. Chưa kể, rất nhiều cái “được” khác, là tình cảm mộc mạc, chân thành, là nhiệt huyết, đam mê của các nghệ nhân múa khắp các vùng miền. Vì lẽ đó, khi được cùng ăn, cùng ở với đồng bào ông lại càng có thêm động lực để sáng tạo và nghiên cứu.
Ông từng làm chủ nhiệm đề tài nghiên cứu Sưu tầm và phục hồi múa cổ Thăng Long trong suốt 15 năm (2005-2019). Kết quả thật không phụ sự dày công sưu tầm, nghiên cứu khi nhóm nghiên cứu của ông đã sưu tầm, phục dựng hơn 50 điệu múa cổ như: múa Rắn lột ở phường Việt Hưng, quận Long Biên; múa Xếp chữ ở làng Chử Xá, xã Văn Đức, huyện Gia Lâm; múa Trống Bồng ở làng Triều Khúc, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì…
GS.TS. Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh biên soạn và xuất bản hơn 20 cuốn sách, công trình nghiên cứu về nghệ thuật múa và văn hóa như: Đại cương nghệ thuật múa; Nghệ thuật múa chèo; Nghệ thuật múa tộc người Mạ; 100 điệu múa truyền thống Việt Nam; Nghệ thuật múa tín ngưỡng dân tộc Việt Nam; Nghệ thuật múa cổ truyền vùng Hà Nội mở rộng; Múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội; Văn hóa làng Đa Sỹ; Nghệ thuật múa trong lễ hội ở Thăng Long - Hà Nội… Ông là một trong những Tiến sĩ, nhà nghiên cứu được đánh giá cao bởi những tác phẩm nghiên cứu thực sự là cơ sở để “góp phần hình thành cơ sở lý luận, văn hóa, khoa học và cơ sở thực tiễn chuyên ngành nghệ thuật múa ở Việt Nam”.
Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh cũng nổi tiếng trong giới với tư cách là một nhà giáo tâm huyết và nhiệt thành. Ông đã tham gia giảng dạy tại 5 trường đại học và viện nghiên cứu; biên soạn 12 giáo trình là tác giả, được ứng dụng giảng dạy ở 7 trường đại học và viện nghiên cứu; hướng dẫn khoa học cho hàng chục Tiến sĩ, Thạc sĩ. Các học trò của ông có thể kể đến: Nghệ sĩ Nhân dân Ấu Dũng, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Anh Phương, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Văn, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Văn Hiếu, Nghệ sĩ Nhân dân Vũ Việt Cường…
Trọn một đời đam mê sáng tạo, nghiên cứu và giảng dạy nghệ thuật múa… GS.TS. Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh đã được nhận nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Lao động hạng Nhì năm 1998; Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật.
Ngoài ra, ông còn sở hữu Huy chương Vàng quốc tế; 17 Huy chương Vàng quốc gia; 3 Huy chương Vàng cho biên đạo, đạo diễn xuất sắc; 10 Huy chương Bạc quốc gia do Bộ VHTTDL trao tặng và danh hiệu Công dân Thủ đô Ưu tú năm 2020. Trước đó, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2001 và phong hàm Giáo sư năm 2014 - trở thành vị Giáo sư đầu tiên của nghệ thuật múa Việt Nam.
Những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Ngọc Canh vẫn canh cánh nỗi trăn trở, đến thời điểm này, ông vẫn chưa tìm được người nào thực sự tâm huyết với nghệ thuật múa để tiếp nối sự nghiệp của ông trên con đường mà ông đã dành trọn một đời theo đuổi.
Theo một số nguồn tin, trung vệ Kim Dong-su chuẩn bị chuyển sang đầu quân cho CLB Muangthong United theo dạng chuyển nhượng tự do.
Chia sẻ
Sau 7 tháng thi công, dự án cầu Tứ Liên vượt sông Hồng với tổng mức đầu tư gần 20.000 tỷ đồng đã bắt đầu lộ diện những hạng mục đầu tiên.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định số 2774/QĐ-TTg ngày 24/12/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Thanh tra (Kế hoạch).
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 25/12, trên thị trường giao ngay, giá dầu thô thế giới suy giảm và đi ngang trong hiên giao dịch ngày thứ 5. Dự báo của doanh nghiệp đầu mối, chuyên gia xăng dầu chiều nay có thể xăng dầu tiếp đà suy giảm từ 500-600 đồng/lít, tuỳ loại, tuy nhiên về kỹ thuật giá xăng dầu trong nước chiều nay có thể sẽ tăng.
Chia sẻ
Trên diện tích đất hơn 2ha tại xã Nam Hòa, tỉnh Thái Nguyên, mô hình trồng măng lục trúc kết hợp cây dược liệu quý của chị Lưu Thị Quỳnh Hương không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình mà còn mở ra triển vọng phát triển vùng nguyên liệu sạch, gắn sản xuất nông nghiệp với bảo tồn nguồn gen bản địa.
Chia sẻ
Vụ án bé gái 12 tuổi bị bạo hành trong nhà vệ sinh 17 ngày liên tiếp cho đến chết bởi mẹ kế, chấn động Trung Quốc cách đây 2 năm vẫn chưa có hồi kết.
Chia sẻ
Những ngày cuối năm, con đường nhỏ về khu tái định cư làng Long Tro - Ba Khen, xã Măng Ri (trước đây thuộc xã Văn Xuôi, huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum) trở nên rộn ràng. Bởi bà con đang tất bật thu hoạch vụ mùa, cuộc sống ấm no đang hiện hữu. Ít ai biết rằng, nơi đây từng bỏ hoang nhiều năm, không ai đến ở, nhà cửa xuống cấp.
Chia sẻ
Trụ Vương, Ngô Vương Phù Sai, Đường Cao Tông và Đường Huyền Tông là những vị hoàng đế khiến quốc gia của mình suy vong vì quá yêu mỹ nhân.
Chia sẻ
UBND đặc khu Vân Đồn vừa quyết định cho thành viên của Sun Group thuê hơn 37,8 ha đất để triển khai khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp trị giá 2 tỷ USD, dự án được kỳ vọng tạo cú hích mới cho kinh tế - du lịch Vân Đồn.
Chia sẻ
Được vinh danh Làng du lịch tốt nhất thế giới đầu tiên của Việt Nam, bản làng Thái Hải, xã Tân Cương, tỉnh Thái Nguyên ngày càng củng cố vị thế mô hình du lịch cộng đồng đặc sắc, nơi hơn hai trăm con người sống chan hòa, tiêu chung túi tiền, ăn chung nồi cơm...
Chia sẻ
Sau giai đoạn “hồi sức” của năm 2024, thị trường bất động sản 2025 bứt tốc mạnh mẽ, thiết lập mặt bằng phát triển mới với sự xuất hiện dày đặc của các đại dự án quy mô hàng trăm, hàng nghìn hecta.
Chia sẻ
Với việc có tên trong danh sách triệu tập U23 Việt Nam chuẩn bị cho VCK U23 châu Á 2026, Khuất Văn Khang đang đứng trước cơ hội đi vào lịch sử bóng đá Việt Nam với tư cách cầu thủ đầu tiên tham dự 3 kỳ giải đấu cấp châu lục dành cho lứa tuổi U23.
Chia sẻ
Dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và hạ tầng cấp thiết khu trung tâm Đại học Thái Nguyên bị phát hiện nhiều vi phạm trong quá trình lập và thẩm định hồ sơ. Trên cơ sở đó, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT xử lý trách nhiệm đối với Bộ trưởng, Thứ trưởng phụ trách dự án theo từng thời kỳ.
Chia sẻ
Thông tin "Hoa hậu đẹp nhất" Honey Lee cùng chồng bị chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát đang gây chấn động làng giải trí xứ Kim Chi. Không chỉ vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh, cặp đôi còn vướng vào hàng loạt nghi vấn tài chính và thuế vụ trước đó.
Chia sẻ
Những ngày cuối năm, làng nghề sản xuất bánh kẹo truyền thống Nguyên Xá, xã Đông Hưng, tỉnh Hưng Yên (địa phận huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình trước đây) rộn ràng bước vào cao điểm sản xuất, trong đó có làm bánh cáy-đặc sản Thái Bình.
Chia sẻ
Ông Vương Quang Quyền, chủ trang trại nuôi cá chình giống phường An Bình, tỉnh Đồng Tháp, Tổ trưởng Tổ hội nghề nghiệp sản xuất cá chình giống của phường cho biết, từ mô hình nuôi lươn kém hiệu quả, các trang trại nuôi lươn phường An Bình đã chuyển đổi sang nuôi cá chình giống...
Chia sẻ
Liên minh châu Âu đang trong tình trạng tan rã và giống như một vận động viên cử tạ không thể nâng được tạ và cuối cùng làm rơi nó, Thủ tướng Hungary Orban tuyên bố.
Chia sẻ
Xã Nam An Phụ, TP Hải Phòng (địa phận huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương trước đây) triển khai thí điểm mô hình trồng hành, trồng tỏi theo hướng an toàn hữu cơ giúp cho nông dân có thu nhập bình quân 200–250 triệu đồng/ha/vụ.
Chia sẻ
Loài chim già đẫy Java là một trong các loài chim hoang dã nằm trong sách đỏ IUCN và sách đỏ Việt Nam vừa xuất hiện trở lại ở Vườn quốc gia U Minh Thượng, tỉnh An Giang mới (sau sáp nhập tỉnh Kiên Giang) sau nhiều năm vắng bóng.
Chia sẻ
Mô hình thử nghiệm nuôi cá chạch bùn (còn gọi là cá nhét) thương phẩm đang cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt tại tỉnh Quảng Trị. Cá chạch bùn có giá trị kinh tế cao nhờ thịt thơm, ít xương, hàm lượng dinh dưỡng cao, thị trường tiêu thụ tốt...
Chia sẻ
Ngày càng nhiều phụ huynh lo ngại con cái phụ thuộc quá mức vào điện thoại, mạng xã hội và trò chơi điện tử. Từ Mỹ đến Canada, các trại hè “cai nghiện công nghệ” với giá thành không hề rẻ xuất hiện như một giải pháp giúp thanh thiếu niên rời xa màn hình, cải thiện sức khỏe tinh thần và kỹ năng xã hội.
Chia sẻ
Án mạng tại công ty chuyển phát nhanh; phát hiện vụ vận chuyển trái phép gần 1 tấn rắn hổ mang; khởi tố nhóm đối tượng xông vào quán nhậu gây án mạng... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Con số may mắn hôm nay 25/12, con giáp Tý, Dậu, Thân có một ngày suôn sẻ, sự nghiệp thuận lợi, tài lộc vừa đủ, tình cảm hài hòa.
Chia sẻ
Vụ đông 2025-2026, Hải Phòng gieo trồng khoảng 29.500 ha, trong đó, diện tích cây rau các loại khoảng 22.700 ha, sản lượng rau khoảng 700.000 tấn; cây ngô 1.700ha, sản lượng 12.500 tấn; cây màu còn lại 5.100 ha, sản lượng khoảng 60.000 tấn. Tổng giá trị cây vụ đông năm nay ước đạt 6.500 tỷ đồng.
Chia sẻ
Để cảm xúc có thể "qua đi" thực sự, nó cần được người lớn công nhận và tôn trọng thay vì bị gạt bỏ.
Chia sẻ
Trong đêm Giáng sinh tại TP.HCM, các giáo đường tiếng thánh ca vang vọng khắp nơi để nguyện cầu một mùa Giáng sinh an lành đến mọi người.
Chia sẻ
Lực lượng Công an TP Đà Nẵng đã bắt giữ nghi phạm đâm người phụ nữ liên tiếp trên đường Trường Chinh khi đang lẩn trốn trong một hang đá tại khu vực bán đảo Sơn Trà.
Chia sẻ
Tiền vệ Nguyễn Đức Chiến “gây bão”, NHM lập tức gọi tên Văn Quyết; Neymar phẫu thuật đầu gối thành công; Chủ tịch LĐBĐVN thăm và động viên U23 Việt Nam hướng tới mục tiêu mới; Nhanh chân, Man City đặt lịch đàm phán mua Semenyo; Raphinha gây sốt với nghĩa cử đẹp nhân dịp Giáng sinh.
Chia sẻ
Các xuồng không người lái chỉ có giá khoảng 50.000 USD của Ukraine đang làm thay đổi cán cân sức mạnh trên Biển Đen, khi từng bước vô hiệu hóa ưu thế hải quân của Nga bằng những phương tiện không người lái rẻ tiền nhưng có sức sát thương cao, PBS NewsHour bình luận sau khi hiếm hoi được tiếp cận đơn vị vận hành UAV tuyệt mật của Ukraine - Nhóm 13.
Chia sẻ
Xưa nay rất nhiều người cho rằng Kỷ Hiểu Lam hay Lưu Dung chính là đối thủ đáng gờm của Hòa Thân, khi bao phen làm cho Hoà Thân điêu đứng chốn quan trường. Tuy nhiên, trên thực thì không phải như thế, mà là một nhân vật bí ẩn khác.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
