Người tiêu dùng Mỹ tranh cãi về văn hóa gợi ý tiền tip

Từ các quán cà phê nhỏ đến các cửa hàng tiện lợi tự phục vụ, người tiêu dùng Mỹ ngày càng thường xuyên đối mặt với màn hình thanh toán kỹ thuật số có tích hợp tuỳ chọn tiền tip. Dù mô hình này ban đầu xuất hiện như một tiện ích, nó dần trở thành nguyên nhân gây tranh cãi khi yêu cầu tip xuất hiện trong cả những trường hợp không có phục vụ trực tiếp.

Một số khách hàng cho biết họ cảm thấy bị “ép tip” dù chỉ mua một món hàng nhỏ và không có tương tác dịch vụ. Một người dùng mạng xã hội chia sẻ rằng mình được yêu cầu tip 18% tại một cửa hàng kẹo tự phục vụ, nơi không có nhân viên đứng quầy. Các mức tip gợi ý thường dao động từ 10% đến hơn 20% giá trị hóa đơn, khiến nhiều người cảm thấy ngại ngùng, thậm chí là có lỗi nếu chọn từ chối.

Màn hình kỹ thuật số thường đặt ngay trước mặt người tiêu dùng trong lúc họ thanh toán, với các nút bấm được thiết kế để dễ dàng chọn các mức tip cao, còn nút “không tip” thì thường nhỏ, mờ và cần thao tác thêm. Điều này gây ra áp lực vô hình, khiến nhiều người miễn cưỡng để lại tiền dù không hài lòng với dịch vụ.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng mô hình này đang thao túng hành vi người tiêu dùng. Michael Lynn, Giáo sư marketing và giao tiếp quản lý tại Đại học Cornell, từng nhận định rằng những khách hàng cảm thấy bị ép tip thường có xu hướng tức giận và đánh giá thấp trải nghiệm dịch vụ. Theo ông, áp lực đó không chỉ khiến người tiêu dùng khó chịu, mà còn làm tổn hại đến uy tín doanh nghiệp về lâu dài.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục sử dụng màn hình gợi ý tip vì hiệu quả tài chính. Nghiên cứu cho thấy rằng việc gợi ý trực quan qua màn hình khiến nhiều người để lại tiền boa hơn so với khi không có gợi ý. Ngoài ra, việc bổ sung thu nhập từ tip cũng giúp doanh nghiệp giữ chân nhân viên trong bối cảnh mức lương tối thiểu tại Mỹ vẫn thấp so với chi phí sinh hoạt, đặc biệt trong ngành dịch vụ ăn uống.

Một khảo sát do Talker Research thực hiện với 2.000 người trưởng thành tại Mỹ cho thấy thái độ của người tiêu dùng đối với văn hóa tiền tip đang có sự chuyển biến rõ rệt. Cụ thể, người Mỹ ngày càng bớt cảm giác tội lỗi khi bỏ qua các yêu cầu tip qua màn hình và mức tiền tip trung bình cũng có xu hướng giảm.

Theo dữ liệu khảo sát, trung bình mỗi người cảm thấy bị “ép tip” khoảng 4,2 lần mỗi tháng, giảm mạnh so với con số 6,3 lần vào năm 2024. Ước tính, mỗi người sẽ bị gợi ý boa thêm khoảng 283,2 USD trong năm nay, thấp hơn mức trung bình 453,6 USD của năm trước.

Ngoài ra, hơn 1/5 người được hỏi cho biết họ đã giảm mức tip trên tất cả các dịch vụ so với năm trước. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 48% người thừa nhận rằng họ cảm thấy bị áp lực phải tip nhiều hơn bình thường và 20% cho biết họ thường xuyên hoặc luôn để lại tiền boa dù không thực sự mong muốn.

Trong thời kỳ đại dịch, khi các giao dịch không tiếp xúc lên ngôi, màn hình thanh toán kỹ thuật số trở nên phổ biến nhanh chóng. Nhưng khi các hoạt động kinh tế bình thường trở lại, người tiêu dùng bắt đầu nghi ngờ về mức độ hợp lý của việc tip ở mọi nơi, kể cả khi không có người phục vụ trực tiếp.

Diane Gottsman, chuyên gia về nghi thức và người sáng lập Trường Quy tắc Ứng xử Texas, nhận định rằng người tiêu dùng cần xem xét kỹ chất lượng dịch vụ trước khi quyết định tip. Theo bà, tiền boa là cử chỉ thể hiện sự đánh giá cao chứ không nên bị coi là nghĩa vụ. Trong ngành nhà hàng, nơi nhân viên phục vụ thường chỉ nhận mức lương cơ bản rất thấp, tip đóng vai trò bù đắp thu nhập. Nhưng trong nhiều lĩnh vực khác, hành vi gợi ý tip không có cơ sở đạo lý rõ ràng.

Dù vậy, bà cũng cho rằng xu hướng gợi ý tiền tip qua màn hình kỹ thuật số sẽ không sớm biến mất. “Chúng ta phải đối diện với màn hình đó gần như mỗi ngày khi mua cà phê hay thức ăn nhanh. Cách tốt nhất là học cách làm chủ lựa chọn của mình thay vì bị chi phối bởi cảm giác tội lỗi,” bà Gottsman nói.

×