Nguyên đại biểu Quốc hội: Giảm nghèo bền vững không chỉ "miếng cơm manh áo" mà là cơ hội vươn lên

Chính sách giảm nghèo luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta xuyên suốt các giai đoạn phát triển, đặc biệt kể từ khi đổi mới đất nước. Chính sách giảm nghèo bền vững của Việt Nam được triển khai trọng tâm qua Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tại buổi tọa đàm "Từ chính sách đến cuộc sống: Giám sát và thúc đẩy sinh kế bền vững cho người nghèo", những chuyên gia, nguyên đại biểu Quốc hội đã có những bàn luận, đưa ra phân tích để hướng tới giảm nghèo nhưng phải gắn với bền vững.

Giảm nghèo phải gắn với thực chất, tránh chỉ làm đẹp báo cáo

Mở đầu buổi tọa đàm, TS Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Văn hóa - Xã hội (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) bày tỏ chính sách giảm nghèo của Việt Nam hiện nay đã đạt rất nhiều hiệu quả. Tuy nhiên, ông cho rằng khi triển khai diện rộng thì còn có "chỗ này, chỗ kia" chưa đạt yêu cầu.

"Có người dân nói với tôi, nếu con bò của chương trình giảm nghèo còn 'đi nhầm địa chỉ', tức là không đạt yêu cầu. Tôi cho rằng không đạt yêu cầu không chỉ vì cái thực tế, mà còn không đạt yêu cầu trong cả nhận thức và đạo lý của người làm cán bộ", ông Chức chia sẻ chính có sự giám sát, nên phát hiện nhiều trường hợp "giảm nghèo" chưa được thực hiện tới nơi, tới chốn.

Chia sẻ thêm, ông Chức cho rằng hiện nay cuộc sống ngày một nâng cao, việc giảm nghèo cũng phải nâng lên tầng cao mới, nếu không làm một cách bài bản, khoa học sẽ khó thực hiện. Thế nhưng, ông cũng khẳng định chương trình xóa đói, giảm nghèo hiện này đã đi vào lòng người, đi vào lòng dân. Ông nhấn mạnh năm 2025, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, đã quyết tâm xóa hết nhà dột nát, nhà tạm. Đến nay, chương trình đã hoàn thành trước cả thời hạn.

"Ban đầu tôi băn khoăn, không biết hàng trăm nghìn căn nhà dột nát bao giờ mới xóa được. Nhưng cuối cùng đã làm được, và rất tốt. Yêu cầu xóa đói giảm nghèo bền vững ngày càng cao, tôi hoan nghênh tinh thần của Nhà nước, Chính phủ, nhất là Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Phải làm, không bàn lùi, phải làm bằng được”. Nhờ toàn dân, công an, quân đội, doanh nghiệp cùng vào cuộc, việc khó mấy cũng xong. Tôi tin chương trình sẽ tiếp tục hiệu quả", ông nói.

Đồng tình với TS Nguyễn Viết Chức, PGS.TS Bùi Thị An, ĐBQH khóa XIII, cũng khẳng định chương trình giảm nghèo của Việt Nam còn ghi dấu ấn đặc biệt với bạn bè quốc tế. Tuy nhiên, bà cũng băn khoăn khi nhìn vào thực tiễn: Xóa đói giảm nghèo là xóa như thế nào? Xóa cái gì là chính?

"Lắm lúc tôi cũng rất xót xa, báo cáo là cái chỗ này hết nghèo nhưng vẫn còn nghèo, tức là cái tính hình thức của một số cán bộ tại đây", bà An cho rằng vì nặng về hình thức của một số địa phương, nên dân chưa hết nghèo cũng đã báo cáo hết nghèo, khiến chúng ta chưa đi vào thực chất vấn đề.

Bà nêu quan điểm, trong giai đoạn hiện nay, chúng ta phải chuyển đổi nhận thức của việc giảm nghèo. Bà cho rằng từ việc ta trao tiền hỗ trợ cho các gia đình, bây giờ ta thay bằng trao cơ hội, trao công việc làm, trao nghề nghiệp, để từ đó nâng cao chất lượng sống của người dân một cách hiệu quả.

Xóa đói giảm nghèo cần gắn với phát triển hạ tầng, giáo dục và cơ hội việc làm

TS Nguyễn Viết Chức nhận định, nhiều dự án kinh tế đã mang lại hiệu quả nhất định trong công tác giảm nghèo, song yêu cầu hiện nay đã vượt xa việc chỉ lo "miếng cơm manh áo". Theo ông, xóa đói giảm nghèo phải được nhìn ở tầm cao hơn, gắn với mọi lĩnh vực như giao thông, giáo dục, văn hóa và sản xuất - kinh doanh. Khi hạ tầng phát triển, kinh tế địa phương sẽ khởi sắc, tạo sinh kế bền vững không chỉ cho người nghèo mà cho cả cộng đồng.

"Giao thông đi đến đâu kinh tế phát triển đến đấy. Chương trình kinh tế như là nông nghiệp nuôi cái gì, trồng cái gì, đặc biệt là xuất khẩu, phân vùng trồng vải, vùng sầu riêng… tất cả đều tác động đến người dân trong việc sản xuất kinh doanh, như thế là xóa đói giảm nghèo cho tổng thể chứ không phải chỉ có cho người nghèo", ông nói.

Ông chia sẻ, một tín hiệu tích cực là ngày càng có nhiều hộ tự nguyện xin ra khỏi danh sách nghèo, thể hiện ý thức tự vươn lên và trách nhiệm với xã hội, đó là điều cần được ghi nhận, tuyên truyền và nhân rộng.

Với PGS.TS Bùi Thị An, bà nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong triển khai, giám sát chính sách hỗ trợ xóa đói, giảm nghèo. Lãnh đạo xã, tỉnh cần nắm rõ đặc thù từng vùng để xây dựng kế hoạch phù hợp, từ đào tạo nghề, nâng cao chất lượng lao động, đến đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu...

"Bây giờ chuyển đổi số rồi, tôi nghĩ là các đồng chí ở xã nên xây dựng bộ ngân hàng dữ liệu vấn đề hộ nghèo 1 cách thực chất: Làng bao nhiêu hộ nghèo? Nghèo về cái gì là chính?", bà nêu.

Đại biểu Quốc hội Bùi Thị An đề xuất toàn bộ thông tin hỗ trợ giảm nghèo cần được công khai minh bạch để người dân và các tổ chức giám sát. Với vùng sâu vùng xa, nơi dễ bị tổn thương do thiếu hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, Nhà nước cần ưu tiên đầu tư làm luôn, bảo đảm trẻ em được học trong điều kiện an toàn, ấm áp; đồng thời xây dựng hạ tầng số để người dân tiếp cận tri thức, luật pháp và cơ hội hội nhập.

"Chỉ khi được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và điều kiện sống, người nghèo mới có thể vươn lên, thực hiện đúng tinh thần 'Không bỏ ai phía sau”, bà nhấn mạnh.

×