Nuôi gà lôi trắng trái phép bị xử lý hình sự, xem xét mức độ vi phạm

Gà lôi trắng được phép nuôi nhưng quy trình khắt khe

Trao đổi với PV Dân Việt, luật gia Khổng Thùy Dung (Văn phòng luật sư Interla) cho biết, theo Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP quy định về Danh mục các loài, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thì gà lôi trắng là động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm IB. Gà lôi trắng nằm trong sách đỏ Việt Nam.

Trong khi đó, theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc nuôi loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ phục vụ mục đích bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái được thực hiện tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học đã được cấp giấy chứng nhận, đáp ứng các yêu cầu sau:

Đảm bảo nguồn gốc hợp pháp của loài theo quy định của pháp luật có liên quan; Đảm bảo loài nuôi và số lượng cá thể theo đúng danh mục loài đã được cấp phép kèm theo Giấy chứng nhận cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, có phương án nuôi.

Đối với trường hợp nuôi phục vụ mục đích du lịch sinh thái thì được trưng bày những loài theo đúng danh mục loài đã được cấp phép kèm theo Giấy chứng nhận cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học; không trưng bày các cá thể mắc bệnh hoặc bị thương, đang mang thai, đang nuôi con.

Thông tư số 27 cũng quy định, điều kiện nuôi loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học. Trong đó, yêu cầu diện tích của cơ sở phù hợp với quy mô và đối tượng đăng ký nuôi.

Chuồng, trại phải có kích thước và thiết kế phù hợp với đặc điểm sinh học của loài được nuôi, đáp ứng tiêu chuẩn do cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc được thiết kế theo hướng dẫn của các tổ chức quốc tế đã được công bố và được cơ quan khoa học CITES có chuyên môn liên quan xác nhận phù hợp với đặc điểm sinh thái và nhu cầu sinh học của loài được nuôi.

Đáp ứng được điều kiện về vệ sinh môi trường, thú y và điều kiện an toàn đối với người và loài nuôi; Có phương tiện và thiết bị tiếp nhận, chuyển giao loài nuôi khi cần thiết; Có khu vực cách ly để phòng ngừa dịch bệnh trong quá trình theo dõi…

Ngoài ra, yêu cầu nhân viên phụ trách kỹ thuật của cơ sở bảo tồn thực hiện khám, chữa bệnh cho động vật phải có bằng cấp chuyên ngành thú y, chăn nuôi thú y hoặc nuôi, trồng thủy sản.

Nhân viên thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng động vật có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ về chăm sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh động vật.

Ngoài ra, yêu cầu phải có phương án bảo tồn, nhân nuôi, tái thả động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ về môi trường tự nhiên, phương án thực hiện các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức bảo tồn đa dạng sinh học đối với cơ sở có đăng ký hoạt động du lịch sinh thái, phương án nghiên cứu khoa học để bảo tồn loài ưu tiên bảo vệ…

Về quy trình đưa loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ vào cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, thông tư nêu rõ, chủ cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học căn cứ vào số lượng loài, số lượng cá thể đã đăng ký khi thành lập cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học để xác định và tiếp nhận loài vào nuôi, trồng tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học.

Tiến hành đánh giá tình trạng sức khỏe của cá thể loài tiếp nhận và lập Biên bản giao nhận theo mẫu và tài liệu chứng minh nguồn gốc hợp pháp theo quy định về quản lý, truy xuất nguồn gốc.

Tiến hành đánh dấu và mở sổ theo dõi, sau đó, thực hiện kiểm dịch, theo dõi sức khỏe trước khi đưa vào khu vực nuôi, trồng bảo tồn.

Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày đưa động vật, thực vật về cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, chủ cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học gửi thông báo và bản sao hồ sơ nguồn gốc mẫu vật đến Sở Nông nghiệp và Môi trường để theo dõi, quản lý.

Như vậy, theo bà Dung, gà lôi trắng là nguy cấp, quý, hiếm thuộc nhóm IB, được ưu tiên bảo vệ nhưng pháp luật cho phép được phép nuôi. Tuy nhiên người nuôi phải đảm bảo các điều kiện, quy trình khắt khe như đã nêu ở trên.

Nuôi gà lôi trắng không xin phép đã bị xử lý nghiêm

Nếu vi phạm, người nuôi sẽ bị xử lý hình sự về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã theo Điều 244 Bộ luật hình sự.

Theo bà Dung, Điều 244 Bộ luật hình sự quy định, người nào săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ sẽ bị phạt tiền từ 1 đến 4 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Nếu phạm tội có tổ chức, buôn bán vận chuyển qua biên giới, số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 3 đến 7 cá thể lớp thú, từ 7 đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm a khoản 1 Điều này…sẽ bị phạt tù từ 5 đến 10 năm.

Nếu số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 8 cá thể lớp thú trở lên, 11 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 16 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm a khoản 1 Điều này…thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm, đây là hình phạt bổ sung của tội danh.

Từ phân tích trên, bà Dung cho biết, đối với các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, trong đó có gà lôi trắng, chưa nói đến bán, chỉ cần nuôi trái phép, người vi phạm đã có thể bị phạt tiền từ 1 đến 4 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Nếu vi phạm nghiêm trọng hơn thì bị phạt tù từ 5 đến 15 năm tùy theo tính chất, mức độ.

Như Dân Việt đã thông tin, bị cáo Thái Khắc Thành (SN 1980, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) bị tòa án cấp sơ thẩm tuyên 6 năm tù vì mua bán gà lôi trắng đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Trước đó, ngày 2/4/2025, lực lượng chức năng kiểm tra tại đường DH07, xã Song An, huyện Vũ Thư (cũ), phát hiện xe ô tô biển số 37K-25841 đang vận chuyển 10 cá thể nghi là gà lôi trắng. Tài xế khai chở số động vật này theo yêu cầu của Thành.

Ngày 3/4/2025, Thành bị khởi tố, bắt tạm giam về hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật hình sự.

Khám xét khẩn cấp nơi ở của Thành, cơ quan điều tra thu giữ thêm 3 cá thể gà lôi trắng. Theo kết quả điều tra, tổng cộng đã nuôi, sở hữu và vận chuyển 13 cá thể gà lôi trắng.

Về vụ việc này, theo bà Dung, Thành bị khởi tố theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật hình sự, có khung hình phạt từ 5 đến 10 năm tù và tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo 6 năm tù.

Hiện gia đình và dư luận cho rằng, mức phạt này là quá nặng. Tuy nhiên, hiện nay bản án đã được tòa sơ thẩm tuyên, nếu không kháng cáo, bản án sẽ có hiệu lực pháp luật.

Vì vậy, trường hợp cho rằng bản án quá nghiêm khắc, trong vòng kể từ ngày tuyên án sơ thẩm, bị cáo có quyền kháng cáo theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự.

Nếu việc kháng cáo được chấp nhận, sau khi xem xét HĐXX cấp phúc thẩm có thể sửa bản án sơ thẩm; Hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án để điều tra lại hoặc xét xử lại; Hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

Trường hợp sửa bản án sơ thẩm, khi có căn cứ xác định bản án sơ thẩm đã tuyên không đúng với tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội, nhân thân bị cáo hoặc có tình tiết mới, HĐXX cấp phúc thẩm có quyền sửa bản án sơ thẩm như sau:

Miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt cho bị cáo; không áp dụng hình phạt bổ sung; không áp dụng biện pháp tư pháp; Áp dụng điều, khoản của Bộ luật hình sự về tội nhẹ hơn; Giảm hình phạt cho bị cáo; Chuyển sang hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn; Giữ nguyên hoặc giảm mức hình phạt tù và cho hưởng án treo.

Như vậy, bà Dung cho biết, để đảm bảo quyền lợi, bị cáo Thành và gia đình nên sớm làm đơn kháng cáo, kèm theo các tài liệu chứng cứ liên quan để được xem xét theo quy định pháp luật.

×