Tiến sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn được trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Buổi lễ do ĐSQ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam phối hợp với Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp (EFEO) tại Hà Nội tổ chức.

Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier BROCHET nhấn mạnh, là một nhà dân tộc học được đào tạo bài bản, người đã tiên phong mở đường cho mối quan hệ hợp tác giữa tỉnh Lào Cai và Cộng hòa Pháp, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn từ lâu đã trở thành một đối tác quan trọng, đóng vai trò cầu nối vững chắc trong mối quan hệ hợp tác Pháp - Việt.

Theo ngài Đại sứ, với uy tín học thuật, năng lực kết nối và tinh thần cống hiến không mệt mỏi, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn đã góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác khoa học giữa Việt Nam và Pháp trong các lĩnh vực nhân học, lịch sử, nghiên cứu phát triển tại những khu vực còn nhiều khó khăn của Việt Nam. Ông đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều nhà nghiên cứu tiếp cận thực địa.

Sau khi nghỉ hưu, ông tiếp tục cống hiến trên cương vị Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam (2015-2020) và hiện là Giám đốc Viện Nghiên cứu Ứng dụng Văn hóa - Du lịch, đơn vị do chính ông sáng lập vào năm 2017.

“Việc Chính phủ Pháp trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm cho Tiến sĩ Trần Hữu Sơn là sự ghi nhận cao quý dành cho một sự nghiệp khoa học mẫu mực và những đóng góp nổi bật trong mối quan hệ hợp tác Pháp-Việt.

Đây cũng là minh chứng rõ ràng cho vai trò tiên phong của ông trong công tác đào tạo các nhà dân tộc học của đất nước, cũng như sự hỗ trợ tận tình dành cho một thế hệ các nhà nghiên cứu người Pháp và quốc tế trong lĩnh vực này tại Việt Nam”, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier BROCHET.

Bày tỏ niềm xúc động khi đón nhận phần thưởng cao quý này, TS Trần Hữu Sơn cho biết, đây không chỉ là niềm vinh dự cá nhân ông mà còn là sự ghi nhận đối với những nỗ lực chung của biết bao nhà nghiên cứu, nhà quản lý văn hóa và những người đã không ngừng vun đắp cho mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giáo dục và văn hóa giữa Việt Nam và Pháp.

“Đây cũng là vinh dự của các nghệ nhân dân tộc niềm núi phía Bắc đã giúp đỡ tôi trong những cuộc điền dã hơn 40 năm qua. Những câu chuyện kể, những tư liệu lịch sử, những tình cảm thân thương… đã tiếp cho tôi thêm niềm tin, tình nghĩa chân tình. Tôi sẽ mang tấm Huân chương này về với bản làng, về với đồng bào các dân tộc”, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn bày tỏ.

Chia sẻ về chặng đường đã qua, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn cho biết, các công trình nghiên cứu của ông vừa là những công trình nghiên cứu cơ bản về văn hóa các tộc người, vừa là những công trình mang tính ứng dụng vào thực tiễn ở miền núi. Trong quá trình nghiên cứu khoa học, triển khai các dự án về văn hóa, du lịch đều có sự hợp tác giúp đỡ nhiệt tình của các trường đại học và các viện nghiên cứu ở Cộng hòa Pháp.

“Tôi nhớ mãi hình ảnh Tiến sĩ Christian Culas năm 2001 công tác ở Đại học Aix-Marseille. Ông được vùng Nouvelle Aquitaine ở Cộng hòa Pháp mời làm chuyên gia tư vấn quy hoạch du lịch Lào Cai. Đó là hình ảnh của Tiến sĩ Philippe Le Failler ở Viện Viễn Đông Bác Cổ tận tình giúp đỡ chúng tôi thực hiện dự án Bảo tồn sách cổ người Dao, dự án Chạm khắc đá cổ Sa Pa.

Những năm gần đây, nhà dân tộc học Emmanuel Pannier đã tham gia nhiều dự án ở Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên và huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Tôi được vinh dự hợp tác với các nhà khoa học Pháp một thời gian dài. Tình hữu nghị Việt Pháp ngày càng thấm đẫm trong mỗi dự án, mỗi công trình nghiên cứu của tôi”, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn bày tỏ.

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nói rằng, hơn 40 năm qua, ông luôn tự răn mình cần cố gắng hơn nữa, viết tiếp những cuốn sách, nghiên cứu những đề tài dự án về miền núi thân thương.

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn sinh năm 1956 tại một làng quê gần thị xã Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc. Ông bắt đầu con đường học thuật tại Khoa Lịch sử - Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội vào năm 1974 và tốt nghiệp năm 1978.

Sau một thời gian công tác tại Sở VHTT Lào Cai, ông tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành Dân tộc học năm 1996.

Trên cương vị Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lào Cai trong suốt 14 năm (2002- 2015), Tiến sĩ Trần Hữu Sơn đã khởi xướng và điều phối nhiều chương trình có giá trị về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, gắn kết với các yếu tố văn hóa trong tiến trình phát triển, bảo vệ môi trường và những nghiên cứu về các dân tộc thiểu số.

Ông là tác giả của nhiều công trình khoa học, 8 ấn phẩm về phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai, chủ biên khoa học của 15 tuyển tập chuyên đề.

Không chỉ giới hạn trong phạm vi trong nước, Tiến sĩ Trần Hữu Sơn còn không ngừng nỗ lực vun đắp và phát triển các chương trình hợp tác quốc tế, đặc biệt là với nước Pháp.

Những mối quan hệ hợp tác do ông khởi xướng với UNESCO, Quỹ Ford, Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) đã mang lại nhiều thành quả thiết thực. Nhờ ông và những người kế nhiệm do ông đào tạo, Trường Đại học Bordeaux và vùng Aquitaine đã duy trì quan hệ hợp tác chặt chẽ với tỉnh Lào Cai suốt gần hai thập kỷ.

Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp (EFEO) cũng đặc biệt ghi nhận sự đóng góp to lớn của ông qua chương trình sưu tầm các bản thảo cổ của dân tộc Dao tại Lào Cai – dự án thí điểm đã được nhân rộng tại nhiều tỉnh khác; chương trình khảo sát, nghiên cứu các khối đá có hình khắc tại huyện Sa Pa từ năm 2005- 2010, kết tinh bằng việc xuất bản một cuốn catalog vào năm 2010 (do ông là đồng tác giả) và một công trình nghiên cứu thực hiện năm 2014.

×