Phó Chủ tịch Quốc hội: Một quốc gia chỉ thực sự được nhớ đến nếu còn giữ được bản sắc văn hóa hiện hữu trong nông thôn

Nông thôn lưu giữ những "chứng minh thư văn hóa"

Phát biểu tại Lễ công bố Quyết định công nhận TP Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024 và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, đồng chí Lê Minh Hoan - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội ghi nhận Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024 và vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất.

Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, đây không chỉ là niềm tự hào của riêng Hà Nội, mà còn là niềm vui chung của cả nước.

Nhấn mạnh ý nghĩa, vai trò của nông thôn trong tiến trình phát triển của đất nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho biết: Người ta thường nhìn vào những tòa nhà cao tầng, những con đường rộng mở, những tuyến tàu điện ngầm để so sánh mức độ hiện đại của quốc gia này với quốc gia khác.

Đô thị phản chiếu sức mạnh công nghệ, tiềm lực kinh tế, sự năng động trong hội nhập toàn cầu. Nhưng nếu chỉ nhìn vào đô thị, chúng ta sẽ quên rằng bản sắc của một đất nước không nằm ở kính sáng, thép lạnh hay ánh đèn lung linh, mà nằm ở những điều gần gũi, thân thuộc nhất – đó chính là nông thôn.

Nông thôn là nơi lưu giữ tiếng gà gáy sáng, bữa cơm với rau trong vườn, mái đình, phiên chợ quê. Những điều tưởng chừng nhỏ bé ấy lại là “chứng minh thư văn hóa” để nhận diện quốc gia này với quốc gia khác.

Đô thị có thể tương đồng, các thành phố lớn trên thế giới đều rực rỡ ánh sáng và hối hả dòng xe, nhưng nông thôn thì khác. Chỉ cần đến một làng quê, nghe một câu hò, ngắm mái nhà tranh, thưởng thức món ăn dân dã, ta sẽ biết mình đang ở Việt Nam, Nhật Bản hay Thái Lan.

Nếu đô thị là thước đo hiện đại, thì nông thôn chính là nơi lưu giữ bản sắc. Một quốc gia có thể hiện đại ngang bằng nhiều nước khác, nhưng chỉ thực sự được nhớ đến và trân trọng nếu còn giữ được linh hồn riêng – đó là bản sắc, là giá trị văn hóa tinh thần hiện hữu trong nông thôn.

Xây dựng nông thôn mới không chỉ để đạt tiêu chí, mà là giữ hồn cốt quê hương – để sau này con cháu dù đi khắp bốn phương vẫn có nơi để nhớ, để quay về

Liên hệ thực tế, theo đồng chí Lê Minh Hoan - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, trong hành trình xây dựng nông thôn mới, Hà Nội đã có nhiều sáng kiến với cách tiếp cận riêng: mô hình xã nông thôn mới kiểu mẫu gắn với phát triển du lịch; định hướng chuyển đổi sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái; phong trào “Ngày thứ bảy vì nông thôn mới”, “Ngày chủ nhật xanh”; nhà có số, đường có tên, con đường bích họa, đường hoa; đặc biệt là việc lấy ý kiến, đo lường sự hài lòng của người dân...

Nông thôn mới không chỉ là đường bê tông, điện sáng, trường khang trang, trạm sạch sẽ, mà quan trọng hơn là “sức sống mới”. Đó là sức sống trong cách nghĩ, cách làm của người nông dân và cộng đồng nông thôn hôm nay – dám đổi thay, dám làm giàu. Đó là sức sống lan tỏa từ bản sắc văn hóa, từ câu hò, câu ca giữa nhịp sống hiện đại. Và đó cũng chính là niềm tin rằng nông thôn không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn thắp sáng tương lai.

Chương trình xây dựng nông thôn mới không đơn thuần là chương trình phát triển hạ tầng, mà hướng đến mục tiêu thay đổi toàn diện chất lượng sống, để nông thôn trở thành nơi “đáng sống, đáng về, đáng tìm đến”. Không gian nông thôn là sự tích hợp đầy đủ các yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường – nơi con người cảm nhận được sự yên bình, hạnh phúc, gắn kết giá trị tinh thần truyền qua bao thế hệ.

Hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024 sẽ tiếp tục mở ra hành trình mới, tiếp thêm động lực mới cho sự nghiệp phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Phó Chủ tịch Quốc hội tin tưởng rằng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội sẽ tiếp tục nỗ lực, quyết tâm, đẩy mạnh phong trào xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, bền vững, gắn với bản sắc văn hóa Thủ đô; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong quản lý nhà nước, sản xuất, kinh doanh và cung ứng dịch vụ cho người dân.

Hà Nội là địa phương tiên phong trong phong trào “Bình dân học số”, lan tỏa tinh thần chủ động học hỏi, sẵn sàng thay đổi của nông dân văn minh, hiện đại. Đồng thời, các di sản vật thể, phi vật thể và tài nguyên bản địa đa dạng của Hà Nội gắn với phát triển du lịch bền vững không chỉ là nguồn lực kinh tế - xã hội, mà còn là động lực khơi dậy niềm tự hào, tình yêu quê hương.

Không gian phát triển mới đặt ra yêu cầu rà soát, bổ sung quy hoạch tổng thể, phát huy thế mạnh Thủ đô, kích hoạt toàn diện các thành tố của kinh tế nông thôn, nhất là dịch vụ làng nghề, du lịch sinh thái, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; kết hợp phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa, đảm bảo an ninh, trật tự xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục.

Xây dựng nông thôn mới cần có cách tiếp cận sáng tạo. Cán bộ cơ sở không chỉ dựa vào tiêu chí cứng, mà cần linh hoạt theo đặc điểm từng làng quê, từng xã, phường. Không gian nông thôn không chỉ là sản xuất, mà còn là nơi tích hợp văn hóa, xã hội, cộng đồng, trong đó trí tuệ và năng lực cư dân sẽ là yếu tố quyết định.

"Nông thôn mới không chỉ là danh hiệu, mà là dấu ấn tinh thần. Đây không chỉ là cột mốc để đật, mà là chặng đường để tri ân những con người lặng lẽ bao năm qua đã góp công, góp sức làm nên điều tưởng chừng không thể", Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, giờ đây, câu hỏi không còn là “chúng ta làm gì cho nông thôn”, mà là “làm sao để mỗi người dân nông thôn trở thành chủ thể của sự thay đổi”. Làm sao để nông thôn mới không chỉ gắn với hôm nay, mà còn là miền quê đáng sống, nơi để trở về của các thế hệ mai sau.

Nông thôn là di sản sống động, là “bộ nhớ văn hóa” của dân tộc. Nơi lưu giữ lời ru của mẹ, giọt mồ hôi của cha, tình nghĩa làng quê. Nông thôn là “trường học đầu đời”, nơi mỗi người học cách yêu đất, yêu cây, yêu người, yêu quê hương. Giữ gìn nông thôn không chỉ để đạt tiêu chí, mà là giữ hồn cốt quê hương – để sau này con cháu dù đi khắp bốn phương vẫn có nơi để nhớ, để quay về.

Có những giá trị không thể đo bằng mét đường, không thể gắn biển công trình, mà chỉ cảm nhận được qua khói bếp, tiếng gà gáy sáng, câu chuyện kể bên hiên nhà. Nông thôn mới có thể giống nhau về hạ tầng cứng, nhưng sẽ khác biệt nhờ “hạ tầng mềm” – những sáng kiến văn hóa, tinh thần cộng đồng. Hà Nội hãy phát động phong trào: “Mỗi cộng đồng một sáng kiến, mỗi lãnh đạo xã một sáng kiến”. Khi ấy, bức tranh nông thôn Hà Nội sẽ đa sắc và giàu cảm xúc.

"Chúng ta tự hào về những thành quả hôm nay, nhưng đó cũng là lời nhắc nhở để chúng ta tiếp tục xứng đáng với niềm tin của nhân dân. Hãy đi về cơ sở, lắng nghe bà con, cùng bà con làm, cùng bà con sửa, cùng bà con mơ ước. Hãy biến mỗi mô hình, mỗi sáng kiến, mỗi làng nghề, mỗi hợp tác xã thành hạt mầm cho đổi mới lớn lao – từ làng cổ Đường Lâm đến phố phường rực sáng, từ nghệ nhân Bát Tràng đến trung tâm công nghệ cao.

Hà Nội hôm nay mang trong mình cả hai dòng chảy: nông thôn và đô thị. Nếu đô thị là nơi bứt phá để hội nhập, thì nông thôn là nơi lưu giữ để cân bằng. Hà Nội sẽ là Thủ đô vì hòa bình, khi biết kết nối hài hòa quá khứ – hiện tại – tương lai", Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu.

×