Ký ức Hà Nội: Kỳ vọng Thủ đô vươn mình, phát triển vượt bậc

Ký ức tuổi thơ bên căn nhà tập thể ở phố cổ

Tôi lớn lên trong một căn nhà tập thể cũ, tường loang vôi vàng, cầu thang sắt kẽo kẹt dưới bước chân người qua. Mỗi sáng sớm, mẹ dắt tôi ra chợ Đồng Xuân, bàn tay mẹ khum khum giữ bàn tay nhỏ xíu của tôi len qua những sạp hàng chen chúc. Mùi quẩy nóng, mùi mắm tôm, tiếng rao của cô hàng xôi, tiếng cười xôn xao, tất cả đã trở thành thanh âm rất Hà Nội, lưu giữ trong tôi đến tận bây giờ.

Hà Nội những năm ấy chưa có những tòa cao ốc san sát, chưa có đường sắt trên cao băng qua phố phường. Thay vào đó là những phố nhỏ rợp bóng xà cừ, bàng lá đỏ mỗi mùa sang thu, là xe đạp chở đầy hoa loa kèn tháng Tư len lỏi qua từng ngõ nhỏ. Tháng Ba mưa phùn, những chiếc lá non khẽ khàng chào mùa. Tháng Mười về, phố phường rợp hương hoa sữa, cay nơi đầu mũi mà thương đến nao lòng.

Rồi Hà Nội lớn lên cùng tôi. Tôi đi xa, để rồi lại trở về, mỗi lần về lại một lần bỡ ngỡ. Thành phố đã vươn mình, sừng sững những tòa cao ốc, những đại lộ mới mở, những đoàn tàu điện lướt nhẹ trên cao, nối đôi bờ thành phố đông tây. Những cây cầu mới bắc qua sông Hồng, sông Đuống như đôi tay dang rộng đón nhịp sống mới. Hà Nội hôm nay rộng hơn, sôi động hơn, hối hả hơn… nhưng kỳ lạ thay, trong muôn trùng đổi thay, tôi vẫn thấy dáng dấp Hà Nội xưa ẩn hiện đâu đó trong nếp sống con người.

Có những sáng mùa thu, tôi lại ghé Hồ Gươm, ngồi bên bậc đá, nhìn cụ già thong thả vẩy tay tập dưỡng sinh, cô hàng rong lặng lẽ gánh bánh giò qua phố. Có những đêm khuya, tôi vẫn nghe tiếng rao bánh mì, bún riêu, chè đỗ đen ngân dài trên con phố tĩnh lặng. Hà Nội như một người mẹ bao dung, cưu mang quá khứ và hiện tại, hòa làm một để không ai phải lạc lõng giữa phố phường.

Bạn bè tôi, những người con Hà Nội, giờ đã không chỉ mơ những giấc mơ nhỏ. Chúng tôi mơ một Hà Nội văn minh, hiện đại nhưng vẫn gìn giữ di sản. Có đứa bạn làm kiến trúc sư miệt mài thiết kế công trình xanh.

Có đứa khởi nghiệp mô hình phố đi bộ, không gian văn hóa cộng đồng, bảo tồn phố cổ mà không phủ bụi thời gian. Có đứa mê làng nghề, mở tour du lịch thủ công, đưa du khách về làng gốm Bát Tràng, làng lụa Vạn Phúc, làng quạt Chàng Sơn để nghe tiếng búa, mùi men gốm, tiếng khung cửi lanh canh giữa nhịp sống hiện đại.

Kỳ vọng vào một Hà Nội tương lai phát triển, vươn mình

Hà Nội trong kỷ nguyên vươn mình, đâu chỉ là những tuyến Metro hay những cây cầu mới. Hà Nội của tương lai phải là thành phố đáng sống, xanh hơn, bền vững hơn, tử tế hơn với con người. Là Thủ đô gìn giữ hàng cây cổ thụ, bảo tồn ao hồ, giữ cho sông Hồng chảy hiền hòa mà không ô nhiễm. Là thành phố mà lũ trẻ vẫn được chơi thả diều giữa bãi giữa, được ngắm sen Hồ Tây, được nghe chuyện cổ tích về những ngôi nhà Pháp cổ ven phố Tràng Tiền.

Hà Nội cũng là cái nôi nuôi dưỡng tinh thần nghệ thuật: các phố sách, không gian sáng tạo, sân khấu, rạp chiếu phim, phòng trà… nở rộ, đem đến cho người dân và du khách những trải nghiệm văn hoá đa dạng. Thế hệ trẻ Hà Nội năng động, cởi mở, sẵn sàng khởi nghiệp từ chính di sản: tổ chức tour đi bộ phố cổ, xưởng gốm trải nghiệm, homestay làng nghề… làm sống lại giá trị truyền thống bằng hơi thở thời đại.

Song, Hà Nội cũng đang đối diện những áp lực không thể né tránh: Dân số đạt mức 9 triệu người, tốc độ di dân cơ học cao, khiến hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục luôn chịu tải lớn. Ô nhiễm không khí, ùn tắc giao thông giờ cao điểm vẫn là câu chuyện nan giải. Một số làng nghề mai một, nhiều khu tập thể cũ xuống cấp chậm được cải tạo. Những vỉa hè, nơi gắn bó với sinh hoạt người Hà Nội, đôi khi bị lấn chiếm, mất đi nét đẹp thân thiện xưa.

Hà Nội cần phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng cần khéo léo giữ lại những gì làm nên “hồn phố”, đó là bài toán không dễ, nhưng không ai khác ngoài chính người Hà Nội phải cùng nhau giải.

Là một người “yêu” Hà Nội, tôi luôn tin Thủ đô sẽ vững bước nếu biết đặt con người và ký ức làm gốc cho phát triển.

Một là, phát triển bền vững phải đồng hành với gìn giữ di sản. Khi quy hoạch phố cổ, các làng nghề, cần coi đó là bảo tàng sống. Hãy bảo tồn kiến trúc cũ, khuyến khích du lịch cộng đồng, gìn giữ các nghề truyền thống bằng chính thị trường tiêu thụ trong nước và quốc tế. Mô hình phố đi bộ, không gian nghệ thuật ngoài trời, lễ hội phố nghề nên được nhân rộng.

Hai là, xây dựng “Hà Nội xanh - thông minh - đáng sống”. Phát triển thêm hồ điều hoà, công viên, trồng mới và chăm sóc hệ thống cây xanh. Phát triển hạ tầng giao thông xanh - Metro, xe bus điện, xe đạp công cộng, đi đôi với khuyến khích người dân từ bỏ xe cá nhân. Khi phương tiện công cộng đủ tiện lợi, vỉa hè sẽ được trả lại cho người đi bộ, đó mới là Hà Nội của người Hà Nội.

Ba là, nâng cao chất lượng sống từ những điều nhỏ nhất. Mở rộng thư viện công cộng, không gian đọc sách, sân chơi trẻ em, khu thể thao cộng đồng trong từng khu dân cư. Khi những khoảng xanh len lỏi trong phố phường, người già có nơi đi bộ, trẻ con có bãi cỏ thả diều, thanh niên có sân chơi sáng tạo, đó là một Hà Nội đáng sống.

Bốn là, nuôi dưỡng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh. Từ những hành động nhỏ như xếp hàng, giữ vệ sinh nơi công cộng, nói lời cảm ơn, cư xử nhẹ nhàng… mới gìn giữ tinh thần Tràng An ngàn năm lan toả trong từng gia đình, trường học, công sở.

Tôi tin, rồi một ngày, khi con tôi lớn, cháu tôi khôn, chúng vẫn sẽ được dạo Hồ Tây ngắm sen cuối mùa, nghe tiếng chuông chùa Trấn Quốc vang sớm, uống ly trà đá vỉa hè bên Hồ Gươm mà vẫn thấy mình đang sống trong một Hà Nội văn minh, xanh sạch, nhân văn.

Hà Nội đã, đang và sẽ tiếp tục vươn mình, nhưng trên hành trình ấy, sẽ không bỏ lại phía sau những ký ức cũ, những điều bình dị từng nuôi lớn biết bao thế hệ. Một Thủ đô để nhớ, để thương, để gìn giữ và để cùng nhau vun đắp mỗi ngày.

Mời độc giả gửi bài dự thi cuộc thi viết "Ký ức Hà Nội". Tác phẩm gửi dự thi về Báo NTNN/Điện tử Dân Việt cần ghi rõ họ tên tác giả, bút danh (nếu có), năm sinh, nghề nghiệp, giới tính, quê quán, địa chỉ liên hệ, email, số điện thoại.

Mỗi tác giả có thể gửi nhiều tác phẩm nhưng phải thống nhất một bút danh. Tác phẩm dự thi gửi về email của chương trình: cuocthikyuchanoi@gmail.com hoặc qua đường Bưu điện về Ban Bạn đọc, tầng 10 Tòa nhà Báo Nông thôn Ngày nay 68 Dương Đình Nghệ, Cầu Giấy, Hà Nội.

×