Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang có chuyến kiểm tra xuyên biển về công tác chống khai thác IUU tại Cà Mau, Kiên Giang

Tại tỉnh Cà Mau: Thông tin với đoàn công tác, ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh chỉ ra rằng, việc sang bán tàu cá không khai báo, không thực hiện thủ tục đăng ký lại với cơ quan có thẩm quyền, nhất là sang bán ra ngoài tỉnh, dẫn đến công tác quản lý, điều tra, xác minh đối với các hành vi vi phạm gặp rất nhiều khó khăn.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, từ đầu năm đến nay, tỉnh đã tiếp nhận thông tin 2 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý. Qua xác minh, bước đầu ngành chức năng của địa phương xác định, các phương tiện này đã bán cho người dân thường trú tại tỉnh Kiên Giang từ năm 2022 nhưng chưa thực hiện thủ tục sang tên. Từ đó, dẫn đến việc nhận định tình hình tàu cá khai thác vi phạm vùng biển nước ngoài có xu hướng giảm nhưng thực tế vẫn còn diễn biến phức tạp.

Trước thực trạng trên, tỉnh Cà Mau đã kiến nghị Bộ NNPTNT xem xét, ban hành quy định thời gian cụ thể về thực hiện trách nhiệm, thủ tục dân sự trong mua bán tàu cá, chuyển đổi hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản.

Trên địa bàn tỉnh Cà Mau hiện có 4.148 tàu cá, với 1.515 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên; sản lượng khai thác thủy sản trung bình mỗi năm khoảng 230.000 tấn. Tỉnh có 5 cảng cá do nhà nước đầu tư, quản lý và đang hoạt động, trong đó có 2 cảng cá loại II.

Theo báo cáo của tỉnh Cà Mau về kết quả thực hiện IUU đã chỉ ra, việc cập nhật dữ liệu tàu cá vào phần mềm VN-Fishbase và hệ thống giám sát tàu cá trên địa bàn đến nay đạt 100%; 100% tàu cá xuất, nhập bến được các Trạm kiểm soát Biên phòng và Văn phòng IUU đặt tại 2 cảng cá chỉ định (thị trấn Sông Đốc và thị trấn Rạch Gốc – PV) được kiểm soát chặt chẽ; theo dõi, giám sát 24/7 tại hệ thống giám sát tàu cá; thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản theo quy định; không có hồ sơ sai sót phải xác minh, giải trình.

Với quyết tâm rất cao và luôn chủ động trong thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, tỉnh Cà Mau đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, kiểm soát tàu cá.

Địa phương triển khai thực hiện ứng dụng phần mềm quản lý liên thông kiểm soát tàu cá, liên thông tất cả cảng cá, Văn phòng IUU và Trạm kiểm soát biên phòng trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi để các lực lượng chức năng kiểm soát tàu cá, thống kê, báo cáo.

Bên cạnh đó, địa phương cũng đi đầu trong ứng dụng bảng dữ liệu Excel Online trên nền tảng Google Sheets để các địa phương báo cáo, lưu trữ thông tin các tàu cá hết hạn đăng ký, đăng kiểm, tàu cá mất tín hiệu kết nối từ 10 ngày trở lên, tàu cá nằm bờ... Từ đó, tạo được cơ sở dữ liệu để Ban chỉ đạo IUU các cấp kiểm tra, chỉ đạo khắc phục kịp thời các hạn chế trong công tác IUU.

Bên cạnh những kết quả đạt được, tỉnh Cà Mau đã nhìn nhận thực tế, hiện 2 phần mềm này đang trong giai đoạn hoàn thiện, còn thiếu nhiều tính năng. Trong đó, việc cảnh báo tàu cá trùng hải trình, tàu cá đứng yên trong thời gian dài, tích hợp nhật ký khai thác, khu vực cấm khai thác trong hệ thống giám sát tàu cá chưa hoàn thiện.

Và địa phương cũng đã kiến nghị Bộ NNPTNT hỗ trợ hoàn thiện phần mềm, để nhân rộng việc áp dụng.

Cùng với đó, công tác xác minh, chứng minh để xử lý, xử phạt tàu cá khai thác thủy sản trái phép vùng biển nước ngoài gặp nhiều khó khăn, do không có văn bản hoặc bản án chính thức từ nước bắt giữ. Tỉnh Cà Mau đã kiến nghị Bộ Ngoại giao đề nghị cơ quan chức năng của các nước có liên quan cung cấp thông tin, hồ sơ, chứng cứ để làm cơ sở cho lực lượng chức năng củng cố hồ sơ, xử lý vi phạm theo quy định.

Về cơ sở hạ tầng, tỉnh Cà Mau mong muốn được Trung ương hỗ trợ kinh phí khoảng 749 tỷ đồng để đầu tư cảng cá phía bờ Nam Sông Đốc. Trên thực tế cảng bờ Bắc Sông Đốc không còn khả năng mở rộng và đang có dấu hiệu quá tải.

Cà Mau kiến nghị nhiều nội dung liên quan đến hỗ trợ kinh phí và thủ tục trong thực hiện các bước đầu tư các dự án ứng phó biến đổi khí hậu đang gây tác động ngày càng nghiêm trọng trên địa bàn, nhất công trình đê, kè hộ đê.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang mong muốn bà con ngư dân nâng cao nhận thức, chấp hành nghiêm các quy định trong khai thác, góp phần nâng cao uy tín, tăng giá trị cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam, nâng cao thu nhập và đời sống của chính bà con.

Về phía chính quyền địa phương các cấp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang lưu ý, cần tăng cường hơn nữa trong kiểm soát, thực thi nghiêm minh các quy định của pháp luật trong khai thác hải sản, nhất là đối với những nội dung được EU khuyến cáo theo IUU.

"Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương rất quan tâm và đã tích cực hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương thực hiện tốt các giải pháp trong khai thác hải sản theo IUU và thật sự từng bước có chuyển biến tích cực. Đã làm tốt rồi, cần làm tốt hơn nữa để nền khai thác hải sản của Việt Nam nói chung và Cà Mau nói riêng thật sự phát triển ổn định, bền vững, hội nhập tình hình chung của thế giới" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh.

Tại tỉnh Kiên Giang: Cùng ngày, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã thị sát Cảng cá Tắc Cậu (Châu Thành) và làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Kiên Giang, các sở, ngành và ngư dân về tình hình chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh.

Báo cáo với Phó Thủ tướng, ông Lê Quốc Anh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cho biết: Tỉnh Kiên Giang có tổng số 9.515 tàu cá đăng ký; tỉnh cấp Giấy phép khai thác thủy sản cho 5.670/9.177 giấy (đạt 61,8%). Trong đó, các huyện, thành phố cấp giấy phép khai thác thủy sản theo phân cấp nhóm tàu từ 6m đến dưới 12m là 1.025/4.277 (đạt 23,97%).

Số tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình là 3.634/3.698 chiếc (chiếm 98,26%) tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, còn lại 64 tàu cá nằm bờ chưa lắp đặt giám sát hành trình (chiếm 1,74%).

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã xử lý 85 vụ/85 tàu với tổng số tiền phạt hơn 2,6 tỷ đồng; các huyện, thành phố đã lập biên bản và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 57/116 tàu cá (đạt 49,13%), với tổng số tiền 602 triệu đồng. Chủ tịch UBND tỉnh, các sở, ngành tỉnh đã xử phạt 50 trường hợp sử dụng thiết bị giám sát hành trình sai quy định với tổng số tiền trên 9,5 tỷ đồng.

Lãnh đạo UBND tỉnh Kiên Giang cũng cho biết còn tồn tại một số vướng mắc như: Tình trạng tàu cá, ngư dân Kiên Giang vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài vẫn còn xảy; còn nhiều chủ tàu, thuyền trưởng cố tình tháo thiết bị giám sát hành trình để nơi khác nhằm che dấu và trốn tránh các lực lượng chức năng; chưa hoàn thành 100% công tác đăng ký, đăng kiểm tàu cá; Chưa hoàn thành 100% việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; tình trạng các phương tiện sử dụng nghề cấm xiệp, công cụ kích để hoạt động khai thác thủy sản vẫn còn xảy ra đặc biệt là vùng biển Kiên Hải, Kiên Lương, Hà Tiên và Phú Quốc…

Đại diện các ngư dân cũng có ý kiến mong muốn Phó Thủ tướng có những cơ chế, chính sách để hỗ trợ ngư dân như: giảm lãi suất, khoanh nợ… để người dân an tâm đánh bắt, không vi phạm khai thác IUU…

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá cao tình hình chống khai thác IUU của tỉnh Kiên Giang. Phó Thủ tướng mong muốn chính quyền và ngư dân tỉnh Kiên Giang cố gắng làm tốt trong 3 tháng còn lại để nỗ lực gỡ thẻ vàng châu Âu. Quyết tâm cả nước không có tàu nào bị nước ngoài bắt giữ.