Thư viện xiềng xích thời Trung cổ còn sót lại - "kho báu" quý giá
Không giống như thời hiện đại, kho tàng sách, các ấn phẩm báo chí được in ấn dễ dàng và có chi phí rẻ, sách trong thời Trung cổ vô cùng khan hiếm và quý giá. Khi đó, người Trung cổ không có phương pháp sản xuất đại trà, mỗi cuốn sách đều phải sao chép một cách cẩn thận bằng tay và mất hàng ngàn giờ đồng hồ để ra một đầu sách.
Do đó, khi các thư viện thời Trung cổ cho phép người vào đọc công khai ra đời, các cuốn sách thường bị xích vào kệ để vừa có thể cho phép công chúng đọc, vừa bảo đảm an toàn, bảo vệ được bộ sưu tập sách có giá trị của thư viện khỏi các tên trộm.
Dây xích được luồn qua các cạnh hoặc bìa những cuốn sách, đủ để cho phép người đọc lấy sách ra khỏi giá để đọc, nhưng không thể mang ra khỏi thư viện.
Từ sự ra đời của máy in, sách trở nên phổ biến, các thư viện sách dần ít người đọc. Cho tới nay hầu hết các thư viện xích đã biến mất, nhưng một số vẫn còn tồn tại với vẻ ngoài như từ hàng trăm năm trước.
Sau đây là một số thư viện xiềng xích còn tồn tại, được bảo quản trong tình trạng tốt:
Thư viện nhà thờ Hereford ở Anh
Đây là thư viện sách xiềng xích lớn nhất còn tồn tại với dây xích, que và ổ khóa còn nguyên vẹn. Thư viện thành lập vào năm 1611, lưu giữ chủ yếu là các bản thảo sách cũ, một số sách có chữ viết tay cổ xưa, có chứa hình minh họa đẹp bằng vàng và màu sắc.
Đa số các cuốn sách tại thư viện nhà thờ Hereford đều có từ thế kỉ 12. Ngoài các cuốn sách viết tay, ở đây còn lưu giữ Hereford Mappa Mundi, bản đồ thời Trung Cổ lớn nhất thế giới. Thư viện cũng lưu giữ nhiều di vật cổ bằng gỗ sồi.
Thư viện nhà thờ Hereford ở Anh
- Thư viện xích Librije ở Zutphen, Hà Lan. Thư viện Librije được đặt trong nhà thờ St. Walburgis ở thị trấn Zutphen, tỉnh Gelderland, Hà Lan. Thư viện được xây dựng trong thế kỷ thứ 16. Việc xây dựng và trang trí nội thất của thư viện vẫn gần như không thay đổi qua các thời đại. Những cuốn sách cũ vẫn đang bị xích vào bàn gỗ cổ xưa như khi lần đầu được giới thiệu tới công chúng.
Thư viên xích Librije ở Zutphen, Hà Lan
Thư viện Francis Trigge ở Grantham, Anh
Thư viện này được thành lập năm 1598 và là thư viện tham khảo công khai đầu tiên ở Anh. Thư viện có 356 đầu sách được sắp xếp riêng, trong đó có 80 đầu sách gốc vẫn còn xiềng xích nguyên vẹn. Các đầu sách ở đây đã được phục hồi. Thư viện có nhiều bộ sưu tập sách quý hiếm đã được in trước năm 1500.
Thư viện Francis Trigge ở Grantham, Anh
Thư viện trường Royal Grammar, Anh
Thư viện bị xích tại trường Royal Grammar ở Guildford, Anh, được đặt trong các tòa nhà cũ. Thư viện được thành lập gần cuối thế kỷ 16, lưu giữ lại một vài ví dụ về những quyển sách được xích vào giá ở thời cổ, từ đó cho đến năm 1800, nhiều bộ sưu tập đáng chú ý đã được thêm vào thư viện.
Hiện nay thư viện bị xích này chứa những quyển sách từ những năm 1400, bao gồm cả 2 bản viết đầu Principia của Isaac Newton. Thư viện này là một trong số ít các thư viện bị xích nằm trong trường học còn sót lại.
Thư viện trường Royal Grammar, Anh
Thư viện xích Wimborne Minister ở Dorset, Anh
Thư viện bị xích Wimborne Minster là thư viện xích lớn thứ hai ở Anh, nằm tại một nhà thờ ở Dorset, Wimborne. Thư viện được thành lập năm 1686, có khoảng 150 đầu sách. Các căn phòng bên trong được nối với hàng loạt giá sách.
Thư viện xích Wimborne Minister ở Dorset, Anh
Thư viện Biblioteca Malatestiana ở Cesena, Italy
Đây là thư viện công đầu tiên ở Châu Âu, mở cửa vào năm 1454, thuộc sở hữu của chính quyền địa phương. Lãnh chúa vùng Cesena là Malatesta Novello đã ra lệnh cho nhân công xây dựng thư viện. Hiện thư viện vẫn có sách bị xích vào bàn với chuỗi sắt rèn.
Thư viện Biblioteca Malatestiana ở Cesena, Italy
Thư viện xích tại Nhà thờ Wells, ở Wells, Anh
Thư viện có khoảng 2.800 quyển sách về các môn học khác nhau, từ thần học và lịch sử đến khoa học, y học, và ngôn ngữ. Cuốn sách đầu tiên trong bộ sưu tập là “Pliny Naturalis Historiae” in ở Venice năm 1472, các đầu sách nổi tiếng khác bao gồm “Vesalius 'De Humanis Corporis Fabrica” in năm 1555, là cuốn sách về giải phẫu đã dự báo trước sự ra đời của môn sinh học, và lưu giữ bản đồ thế giới của Abraham Ortelius được xuất bản lần đầu ở Anh năm 1606.
Thư viện xích tại Nhà thờ Wells, ở Wells, Anh