Hà Lan đối mặt khủng hoảng niềm tin y tế vì bê bối hiến tinh trùng vượt giới hạn

Ít nhất 85 người hiến tinh trùng tại Hà Lan đã vi phạm giới hạn cho phép, làm cha hơn 25 đứa trẻ mỗi người, đẩy quốc gia nhỏ và đông dân này vào nguy cơ cao về hôn nhân cận huyết.

Hệ thống kiểm soát mới vạch trần sai phạm kéo dài nhiều năm

Ngày 4/4, Hiệp hội sản phụ khoa quốc gia Hà Lan công bố kết quả điều tra cho thấy ít nhất 85 người hiến tinh trùng đã trở thành cha của từ 25 đến 75 đứa trẻ. Một số phòng khám bị phát hiện sử dụng tinh trùng vượt quá số lần cho phép, thậm chí trao đổi tinh trùng mà không có giấy tờ hay sự đồng thuận từ người hiến. Bác sĩ Marieke Schoonenberg thừa nhận trên truyền hình Nieuwsuur rằng hệ thống y tế “đã không hoàn thành trách nhiệm” và xin lỗi công khai trước công chúng.

Từ năm 1992, luật pháp Hà Lan đã giới hạn mỗi người hiến tinh trùng chỉ được làm cha tối đa 25 trẻ, nhằm giảm thiểu rủi ro hôn nhân cận huyết. Tuy nhiên, quy định này gặp khó khăn khi thực thi vì luật bảo vệ quyền riêng tư ngăn cản việc chia sẻ thông tin người hiến giữa các cơ sở y tế. Đến năm 2018, giới hạn này giảm xuống còn 12 đứa trẻ, nhưng vẫn không thể ngăn chặn tình trạng lạm dụng. Mãi đến đầu tháng 4 năm nay, Hà Lan mới chính thức vận hành hệ thống quản lý quốc gia với mã số riêng cho từng người hiến tinh trùng, cho phép theo dõi số con một cách chính xác.

Việc áp dụng hệ thống quản lý mới đã cho thấy một thực tế đáng lo ngại. Một số cá nhân có tới 50 đến 75 đứa con, thậm chí có bác sĩ sản khoa như Jan Karbaat đã bí mật sử dụng tinh trùng của chính mình để làm cha ít nhất 81 đứa trẻ. Bác sĩ Karbaat là một trong ít nhất 10 bác sĩ bị phát hiện vi phạm nghiêm trọng, gây ra hậu quả y tế lẫn đạo đức kéo dài.

Nguy cơ hôn nhân cận huyết và phản ứng của cộng đồng

Trường hợp nổi bật nhất là Jonathan Jacob Meijer, nhân vật chính trong bộ phim tài liệu “Người đàn ông có 1.000 đứa con” trên nền tảng Netflix. Năm 2023, một tòa án tại Hà Lan đã ra lệnh cấm Meijer tiếp tục hiến tinh trùng, sau khi phát hiện ông là cha của 600 đứa trẻ tại Hà Lan kể từ năm 2007. Tuy nhiên, một số bà mẹ tại Australia – nơi Meijer cũng từng hiến tinh trùng – cho rằng tổng số con của ông trên toàn cầu có thể lên đến 1.100, và họ nghi ngờ ông chưa dừng lại.

Ông Ties van der Meer, đại diện tổ chức Stichting Donorkind, gọi vụ việc là “thảm họa y tế”. Theo ông, hiện có khoảng 3.000 trẻ em ở Hà Lan có ít nhất 25 anh chị em cùng cha khác mẹ. Trong một quốc gia nhỏ, nơi nhiều người sống gần nhau như Hà Lan, nguy cơ những đứa trẻ này sau này hẹn hò với người có quan hệ huyết thống là rất cao. Điều đó buộc nhiều thanh niên phải thực hiện xét nghiệm ADN trước khi bắt đầu mối quan hệ tình cảm.

Ông van der Meer cho rằng hậu quả tâm lý sẽ đè nặng lên cả trẻ em lẫn người hiến tinh trùng. “Người dân sẽ mất niềm tin vào hệ thống y tế vì đã để xảy ra sai phạm kéo dài như vậy”, ông nói. Không chỉ là vấn đề đạo đức, việc thiếu kiểm soát đã gây ra khủng hoảng niềm tin trong cộng đồng.

Hiệp hội sản phụ khoa quốc gia Hà Lan đã khuyến nghị các bà mẹ, người hiến tinh trùng và cả trẻ em nên liên hệ lại với phòng khám của mình để kiểm tra thông tin về nguồn gốc và số lượng tinh trùng đã sử dụng. Trong khi đó, Bộ Y tế Hà Lan cho biết sẽ trình báo cáo đầy đủ về vụ việc trước quốc hội trong tuần này.

×