Thông tin Hà Nội và TP.HCM cấm xe ô tô sản xuất trước năm 2017 là không chính xác

2 ngày qua trên mạng xã hội lan truyền thông tin rằng từ năm 2026, những xe sản xuất từ năm 2017 mới được lưu thông vào Hà Nội và TP.HCM và từ 2027 chỉ những xe sản xuất từ 2022 mới được tham gia giao thông.

Anh Nguyễn Hiếu (Xuân Đỉnh, Hà Nội) thắc mắc: "Chiếc xe nhà tôi mua mới từ năm 2015, mới chạy khoảng 10 vạn (100.000 km), vừa qua đi đăng kiểm vẫn đảm bảo các tiêu chí, tiêu chuẩn. Lúc đầu đọc thông tin trên một số nhóm Facebook, tôi thắc mắc nếu ra quy định này thì thật vô lý".

Không có quy định cấm ô tô sản xuất trước năm 2017 lưu hành, miễn là phương tiện đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải tương ứng với lộ trình áp dụng.

Tuy nhiên thông tin này không chính xác đồng thời bị hiểu sai về Dự thảo quyết định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật khí thải ô tô ở Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố.

Cụ thể, ngày 9/5, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết đang lấy ý kiến các bộ ngành, địa phương về dự thảo quyết định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật khí thải ô tô ở Việt Nam.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất chia khí thải ô tô thành 5 mức, tương ứng với các tiêu chuẩn Euro, trong đó mức 5 là mức có yêu cầu tiêu chuẩn khắt khe nhất. Lộ trình áp dụng dự kiến như sau:  

Ô tô sản xuất trước năm 1999: Áp dụng Mức 1 kể từ khi quyết định có hiệu lực.

Ô tô sản xuất từ năm 1999: Áp dụng Mức 2 kể từ khi quyết định có hiệu lực.

Ô tô sản xuất từ năm 2017: Tại Hà Nội và TP.HCM áp dụng Mức 4 từ ngày 1/1/2026. Trong khi tại các tỉnh thành khác áp dụng Mức 3 từ ngày 1/1/2026.

Ô tô sản xuất từ năm 2022: Tại Hà Nội và TP.HCM áp dụng Mức 5 từ ngày 1/1/2027. Tại các tỉnh thành khác áp dụng Mức 5 từ ngày 1/1/2028.

Theo đó, không có quy định cấm ô tô sản xuất trước năm 2017 lưu hành, miễn là phương tiện đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải tương ứng với lộ trình áp dụng.

Hà Nội và TP.HCM áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn các tỉnh, thành phố khác. Dự thảo không đề cập tới việc cấm xe lưu hành theo năm sản xuất, mà chỉ quy định tiêu chuẩn khí thải phải đáp ứng tùy vào năm sản xuất.

Cần mô hình quản lý tiêu thụ nhiên liệu linh hoạt

Trả lời PV Dân Việt về Dự thảo này, chuyên gia xe Quang Anh cho biết, việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với các loại phương tiện giao thông là rất cần thiết và hữu ích bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc sống và môi trường tại các đô thị lớn.

Tuy nhiên ông Quang Anh cũng bày tỏ: "Để đạt được mục đích mà các nhà làm chính sách mong muốn thì cũng cần các đơn vị đăng kiểm phải đảm bảo nghiêm ngặt trong quy trình thử nghiệm; các hãng xe phải truyền thông giáo dục và cung cấp đầy đủ dịch vụ sửa chữa bảo dưỡng tới người tiêu dùng để đảm bảo chiếc xe luôn có được tình trạng ổn định và hoạt động tốt nhất.

Bên cạnh đó, tôi cũng đề xuất lực lượng chức năng phải xử lý triệt để tình trạng xe cũ nát, xe không chủ để đảm bảo vấn đề an toàn giao thông".

Ngoài ra việc lựa chọn mô hình quản lý tiêu thụ nhiên liệu phù hợp cũng cần tính toán. Ở góc độ này, có hai mô hình phổ biến: MEPS - quy định ngưỡng tiêu thụ nhiên liệu tối thiểu cho từng kiểu loại xe, được xem là cách tiếp cận cứng nhắc, ít linh hoạt. Và CAFC (Corporate Average Fuel Consumption) – mô hình đang được đa số quốc gia áp dụng, tính mức tiêu thụ trung bình của toàn bộ đội xe do một hãng sản xuất bán ra, giúp nhà sản xuất linh hoạt hơn trong danh mục sản phẩm.

Theo ông Đinh Trọng Khang – Phó Giám đốc Viện chuyên ngành Môi trường (Viện Viện Khoa học công nghệ Giao thông vận tải), Trung Quốc ban đầu sử dụng MEPS để loại bỏ xe công nghệ cũ, nhưng sau đó đã chuyển sang áp dụng song song cả MEPS và CAFC để nâng cao hiệu quả chính sách.

Còn lại hầu hết các quốc gia đi đầu đã triển khai các quy định về mức tiêu thụ nhiên liệu cho xe cơ giới như tại châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Mỹ... đều áp dụng mô hình quản lý CAFC.

Trong khi đó, ông Nakano Keita, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho rằng: “Áp dụng CAFC giúp đạt được mục tiêu môi trường mà vẫn duy trì tăng trưởng của ngành công nghiệp ôtô, ổn định việc làm và thu ngân sách".

Một cán bộ đăng kiểm tại Hoàng Mai (Hà Nội) cho biết: "Việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt, đặc biệt ở Hà Nội và TP.HCM là cần thiết. Điều này nhằm giảm ô nhiễm không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Vì vậy các chủ xe cần thường xuyên bảo trì phương tiện nhất là các xe đời cũ".

Tại Việt Nam, nếu ví mỗi chiếc xe (ô tô và xe máy) lưu thông trên đường như một "trạm phát thải di động" thì Việt Nam đang có gần 84 triệu "trạm phát thải" như vậy (77 triệu xe máy và khoảng 6,5 triệu xe ô tô, tính đến tháng 9/2024). Và đây là tác nhân chính gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng tiêu cực sức khỏe người dân.

Chuyên gia giao thông, TS. Nguyễn Xuân Thuỷ nhận định, trong bối cảnh toàn cầu đang xem giảm thiểu ô nhiễm không khí và hạn chế phát thải khí nhà kính là yếu tố sống còn, nước ta cũng không thể nằm ngoài mục tiêu đó.

Hiện hầu hết các nước trên thế giới đều đưa ra quy định về kiểm soát khí thải đối với ô tô đang lưu hành, tuy nhiên cách thức quản lý và mức độ nghiêm ngặt khác nhau.

×