Thái Nguyên: Hội thảo bàn giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển xanh ở vùng núi phía Bắc

Hội thảo thu hút sự tham gia của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đại diện UBND tỉnh Thái Nguyên, các nhà khoa học, chuyên gia, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương từ 14 tỉnh miền núi phía Bắc.

Hội thảo nhằm tạo ra một diễn đàn đối thoại liên ngành, nơi các cơ quan hoạch định chính sách, nhà khoa học. tổ chức xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cùng trao đổi, đánh giá và đề xuất các giải pháp cụ thể để thúc đẩy bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển bền vững tại khu vực miền núi phía Bắc.

Xây dựng nền tảng hợp tác vì thiên nhiên và con người

Phát biểu chào mừng tại hội thảo, GS.TS Trần Thị Thu Hà, Viện trưởng Viện Lâm nghiệp và Phát triển bền vững (Trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên) nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của sự kiện diễn ra ngay sau những trận bão lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề cho vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. “Những cơn bão như Yagi, Bualoi, Matmo là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về tổn thương của thiên nhiên và con người trước biến đổi khí hậu. Chính lúc này, kết nối giữa khoa học, chính sách và hành động cộng đồng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết”, bà Hà nói.

Bên cạnh đó, GS.TS Trần Thị Thu Hà cũng giới thiệu những nỗ lực của Đại học Nông Lâm Thái Nguyên trong việc bảo tồn, nhân giống và phát triển hàng trăm loài cây gỗ, dược liệu quý ở miền núi phía Bắc, đồng thời thúc đẩy các mô hình sinh kế xanh – vừa bảo tồn đa dạng sinh học, vừa nâng cao thu nhập cho người dân.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Phạm Quang Thao – Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam khẳng định: Hội thảo là diễn đàn quan trọng để tổng hợp kết quả nghiên cứu, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất các khuyến nghị chính sách bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển bền vững; Thúc đẩy hợp tác liên vùng, liên ngành, huy động nguồn lực xã hội hóa cho công tác bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái.

Mục tiêu là cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận về các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học và ứng dụng giải pháp dựa vào thiên nhiên (NbS) trong phát triển kinh tế – xã hội bền vững của khu vực miền núi phía Bắc.

“Miền núi phía Bắc có đa dạng sinh học phong phú bậc nhất cả nước, nhưng cũng là nơi chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, xói mòn đất và nghèo đói sinh kế. Việc ứng dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên sẽ góp phần phục hồi hệ sinh thái, bảo vệ nguồn nước và tạo sinh kế xanh cho người dân”, ông Thao nhấn mạnh.

Ông cũng ghi nhận sự đồng hành của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các tổ chức xã hội và quốc tế trong việc thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học giai đoạn 2025–2030, hướng tới tăng trưởng xanh và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đa dạng sinh học và chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên mới

Trong phần báo cáo đề dẫn, GS.TSKH Trương Quang Học, chuyên gia cao cấp của Viện Tài nguyên và Môi trường (ĐHQGHN) trình bày tham luận “Đa dạng sinh học và giải pháp dựa vào thiên nhiên cho phát triển vùng núi phía Bắc”. Ông Học phân tích: Khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ chiếm 35% diện tích cả nước, có độ che phủ rừng 54%, là “kho báu sinh học” với hơn 11.400 loài thực vật và hàng nghìn loài động vật quý hiếm. Tuy nhiên, sự phong phú ấy đang bị đe dọa nghiêm trọng do suy thoái rừng, biến đổi khí hậu và áp lực phát triển.

Theo ông Học, giải pháp dựa vào thiên nhiên (NbS) là hướng đi chiến lược để Việt Nam thực hiện đồng thời các mục tiêu về khí hậu, đa dạng sinh học và phát triển bền vững. Ông dẫn chứng các mô hình NbS đã được triển khai thành công tại nhiều địa phương như Sơn La, Bắc Kạn, Nghệ An, Quảng Bình…, trong đó có các sáng kiến như: Kè mềm sinh thái chống sạt lở bờ sông, trồng cỏ Vetiver bảo vệ đất và xử lý ô nhiễm, phát triển nông nghiệp sinh thái theo hướng tuần hoàn.

“Thuận thiên – chủ động chung sống với thiên tai, phát triển theo hướng xanh – chính là triết lý hành động mới cho miền núi phía Bắc trong giai đoạn tới”, GS Học khẳng định.

Kết nối chính sách – khoa học – cộng đồng

Phần thảo luận buổi sáng diễn ra sôi nổi với sự tham gia của đại diện các tỉnh miền núi phía Bắc, các tổ chức xã hội và chuyên gia độc lập. Các ý kiến tập trung vào ba nhóm vấn đề: Những thách thức trong bảo tồn đa dạng sinh học cấp địa phương như phân mảnh sinh cảnh, xung đột đất rừng, thiếu nguồn lực quản lý và cơ chế chia sẻ lợi ích; Cơ hội lồng ghép các mục tiêu của Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF) và Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học (NBSAP) vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Thúc đẩy cơ chế phối hợp vùng và huy động tài chính xanh cho bảo tồn, thông qua các mô hình hợp tác công – tư, chi trả dịch vụ môi trường và tín chỉ các-bon.

Các đại biểu cũng bàn sâu về việc ứng dụng chuyển đổi số trong theo dõi đa dạng sinh học, phục hồi rừng đầu nguồn và cảnh báo sớm thiên tai – những nội dung phù hợp với định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Buổi chiều, hội thảo chia thành 4 phiên chuyên đề song song như: Giải pháp dựa vào thiên nhiên và phục hồi hệ sinh thái – giới thiệu các mô hình phục hồi rừng, kết nối sinh cảnh liên tỉnh, huy động cộng đồng tham gia bảo vệ rừng; Sinh kế bền vững và sự tham gia của cộng đồng địa phương – chia sẻ kinh nghiệm phát triển cây di sản, du lịch sinh thái, trồng dược liệu dưới tán rừng; Lồng ghép NBSAP và GBF vào kế hoạch cấp tỉnh – thảo luận các bước tích hợp, cơ chế tài chính và công cụ theo dõi thực thi; Liên kết vùng và hợp tác đa bên – bàn về mạng lưới bảo tồn sinh học liên tỉnh và huy động nguồn lực ESG từ doanh nghiệp và tổ chức quốc tế.

Kết thúc ngày làm việc, đại diện Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổng hợp kết quả thảo luận, nhấn mạnh mục tiêu xây dựng Báo cáo khuyến nghị chính sách vùng miền núi phía Bắc giai đoạn 2025–2030, hướng tới hình thành mạng lưới hợp tác liên tỉnh về bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững.

Hội thảo “Đa dạng sinh học và giải pháp dựa vào thiên nhiên cho phát triển vùng núi phía Bắc” không chỉ là nơi đối thoại giữa các nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách, mà còn là diễn đàn hành động của cộng đồng – nơi tri thức, khoa học và thiên nhiên cùng hòa nhịp.

Từ Thái Nguyên – “vùng đất đang hồi sinh sau bão lũ”, thông điệp mà hội thảo muốn gửi gắm đó là bảo tồn thiên nhiên chính là nền tảng cho phát triển bền vững và an sinh con người.

Trong khuôn khổ chương trình hội thảo, đại diện lãnh đạo Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã trao số tiền 100 triệu đồng cho người dân tỉnh Thái Nguyên bị ảnh hưởng bởi trận lũ lụt do hoàn lưu bão số 11 vừa qua.

×