Bình luận
0
Một ngày trung tuần tháng 8, chúng tôi về thăm làng Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa). Theo người dân ở đây, làng Nguyệt Viên xưa không chỉ nổi tiếng với truyền thống học hành khoa bảng, mà còn là nơi gặp gỡ của tuyến giao thương Bắc - Nam bằng đường thủy.
Vì vậy, làng Nguyệt Viên sớm hội tụ văn hóa đặc trưng của làng xã người Việt…
Hiện ngôi làng này vẫn giữ được nhiều công trình kiến trúc mang đậm nét đặc trưng văn hóa làng Việt, trong đó có nghè Nguyệt Viên.
Nghè Nguyệt Viên được xây dựng từ năm 1593 để thờ công chúa Mai Hoa, một nhân vật trong truyền thuyết được người dân suy tôn là Thành hoàng làng. Đây cũng là công trình nhằm tôn vinh sự học của làng khoa bảng trong lịch sử phong kiến nước nhà.
Nghè Nguyệt Viên ở xã Hoằng Quang, TP. Thanh Hóa (tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: Hoài Thu
Ông Cao Xuân Mạc - Trưởng Ban quản lý di tích làng Nguyệt Viên cho biết, khi chưa xảy ra dịch Covid-19, hàng năm có nhiều nhà nghiên cứu, du khách thập phương vẫn thường ghé thăm nghè.
Có người từng qua đây và miêu tả nghè Nguyệt Viên "tựa như một búp sen từ từ mở cánh tỏa sắc, khoe hương và soi bóng vào mặt gương trong của dòng Mã giang".
Theo ông Mạc, khác với nhiều di tích lịch sử trên cả nước, nhất là đình, đền, người được thờ ở nghè Nguyệt Viên lại là một nữ Thành hoàng làng - với bài vị ghi rõ "Chương vĩ dực bảo Trung hưng Thượng đẳng thần".
Tấm bia khắc tên những người có công đóng góp để tôn tạo, trùng tu nghè Nguyệt Viên cách đây hàng trăm năm. Ảnh: Hữu Dụng
Người dân làng Nguyệt Viên vẫn tin rằng, công chúa Mai Hoa vì cảm mến tài cao học rộng của ông Nghè Đờn (quê ở xã Hoằng Thịnh, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa ngày nay) nên khi ông từ quan về quê, bà đã bí mật tìm theo. Tuy nhiên, giữa đường bị lạc, công chúa Mai Hoa không thể tìm thấy quê của ông Nghè Đờn.
Quá thất vọng, chán chường, bà đã gieo mình xuống sông Mã, đoạn chảy qua làng Nguyệt Viên và được ông tổ họ Nguyễn làng Nguyệt Viên vớt xác đem chôn cất tại Cồn Trạch.
Dân làng Nguyệt Viên lấy ngày chôn cất bà (mùng 10 tháng 2 âm lịch) làm ngày giỗ và suy tôn bà làm Thành hoàng làng.
Về sau dân làng Nguyệt Viên góp công, góp của cùng dựng nghè phụng thờ hương khói công chúa Mai Hoa.
Nghè Nguyệt Viên nằm trên một diện tích khá khiêm tốn, chỉ chừng 2.500 m2, quy mô kiến trúc cũng không lớn. Tuy nhiên, công trình nghè Nguyệt Viên được xây dựng cách đây hơn 4 thế kỷ lại có nhiều nét kiến trúc cổ kính độc đáo. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều nhà nghiên cứu từng về đây phải kinh ngạc.
Bức đại tự bên trong nghè Nguyệt Viên, xã Hoằng Quan, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Hoài Thu
Ông Mạc cũng cho biết, trước đây, nghè nằm trong khuôn viên có quy mô lớn của làng, ngay phía bên có ngôi chùa và đình làng 9 gian, có giếng nước, chiếc cầu đá cùng nhiều cây cổ thụ quanh năm xanh tốt với cảnh quan rộng rãi, thoáng mát.
Tuy nhiên qua thời gian, các công trình như chùa, đình làng, giếng cổ, cầu đá cổ, cây cổ thụ đều bị dỡ bỏ, để lại duy nhất nghè này.
Nghè Nguyệt Viên có cấu trúc 1 gian 2 chái, bố cục gần giống hình vuông, kết cấu vì kèo khá đặc biệt.
"Những người thợ xây dựng đã nâng cao và mở rộng giá chiêng ở trên câu đầu (dầm ngang chính đặt trên cùng) thành một tầng lầu thứ hai nhưng không có sàn, tạo cho không gian bên trong nghè rộng rãi. Phía ngoài mái cũng tạo thành hai lớp, giữa hai lớp có thêm cổ diêm cao với nhiều cửa sổ con làm cho nội thất công trình sáng sủa, thoáng đãng.
Loại kiến trúc hai lớp mái này được gọi là "trùng diêm", xuất hiện cuối thế kỷ XVIII (chùa Tây Phương của tỉnh Hà Tây cũ là ví dụ), đến công trình nghè Nguyệt Viên thì đã hoàn chỉnh hơn. Kiểu kiến trúc này khiến công trình cao ráo, đơn giản mà thanh thoát, và chắc chắn", sách "Địa chí Văn hóa Hoằng Hóa", Nhà xuất bản Khoa học Xã hội phát hành năm 2000 đề cập.
Các hình ảnh đầu rồng, phượng, lân được chạm khắc mềm mại, uyển chuyển nhưng vẫn toát lên được sự sắc sảo, uy nghi bên trong nghè Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa.. Ảnh: Hữu Dụng
Ngoài ra, bộ khung gỗ của nghè Nguyệt Viên vững chắc, bề thế với những mảng chạm khắc nghệ thuật các linh vật, hoa lá tỉ mỉ.
Các hình ảnh đầu rồng, phượng, lân được khắc vào từng vị trí cố định trên các đầu dư, rường, các góc đầu nối với các cột cái... một cách mềm mại, uyển chuyển nhưng vẫn toát lên được sự sắc sảo, uy nghi. Các cột gỗ lim to vững vàng trên các hòn đá tảng kê chân chắc chắn.
Tham quan nghè Nguyệt Viên, người xem cũng nhận ra đề tài "lân" tại đây chiếm số lượng lớn, chạm khắc với nhiều tư thế: con bơi trên mặt nước; con thì lưng cõng một vòng có hình bát quái của "Hà đồ lạc thư"; con lại trong tư thế nằm ngửa... Kỹ thuật chạm khắc linh vật ở nghè Nguyệt Viên nhiều lớp tạo nên chiều sâu thu hút.
Kiến trúc cầu kỳ đẹp mắt cùng với những đường nét điêu khắc nghệ thuật tinh xảo khiến nghè Nguyệt Viên thêm phần linh thiêng, trang trọng vừa thực sự gần gũi, gắn bó với cuộc sống đời thường của người dân trong làng.
Kiến trúc độc đáo của nghè Nguyệt Viên cũng chứng tỏ nét tài hoa, tay nghề tinh xảo, đầu óc sáng tạo của những người thợ Việt Nam từ thời xa xưa.
Bên trong nghè có danh bia 11 vị tiến sĩ của làng Nguyệt Viên đỗ đạt cao trong các kỳ thi dưới thời phong kiến. Ảnh: Hoài Thu
Ông Cao Xuân Mạc cho hay: "Nghè Nguyệt Viên ngoài thờ Thành hoàng làng là công chúa Mai Hoa còn thờ các vị tiến sĩ đỗ đạt khoa cử. Bên trong di tích có tấm bia ghi danh 11 vị tiến sĩ của làng Nguyệt Viên đỗ đạt thời phong kiến. Mở đầu là Tiến sĩ Nguyễn Trật (thời vua Lê Thần Tông) và người cuối cùng của làng, cũng là cuối cùng của cả nước thi đỗ tiến sĩ thời phong kiến là cụ Phó bảng khoa thi Kỷ Mùi 1919 Lê Viết Tạo".
Từ xưa, việc coi trọng sự học đã tạo nên bản sắc cho ngôi làng Nguyệt Viên. Và như một niềm tự hào về truyền thống khoa bảng, đỗ đạt, người dân trong làng vẫn lưu truyền câu ca: "Nguyệt Viên 18 ông Nghè/ Ông cưỡi ngựa tía, ông che tán vàng".
Cổng nghè Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, TP Thanh Hóa (tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: Hữu Dụng
Trải qua nhiều thế kỷ, nghè Nguyệt Viên giờ đây không chỉ là "điểm tựa" tâm linh cho người dân địa phương mà còn là điểm đến tham quan của du khách gần xa khi về với làng cổ Nguyệt Viên.
Bà Lê Thị Tâm (người dân làng Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, TP. Thanh Hóa) nói: "Theo truyền thống từ xa xưa, cứ vào sáng mùng 1 tết, những người đỗ đạt trong làng, người theo con đường học hành, khoa cử lại ra nghè dâng hương, đàm đạo. Hiện nay, các cháu học sinh cũng được bố mẹ dẫn ra nghè dâng lễ, cầu xin sự phù trợ hanh thông, may mắn trong học tập".
Hằng năm, vào mùng 10 tháng hai âm lịch, lễ hội nghè Nguyệt Viên lại được tổ chức với nhiều hoạt động ý nghĩa. Lễ hội thu hút đông đảo người dân trong vùng bởi các hoạt động mang tính cộng đồng cao, như đua thuyền trên sông Mã, kéo hẹ, tú huần, hát đối...
Hoa hậu Hà Kiều Anh, diễn viên Hứa Vĩ Văn, Hoa hậu Tiểu Vy, nghệ sĩ Vân Dung, ca sĩ Jun Phạm, Nghệ sĩ Ưu tú Quách Thu Phương… đã chia sẻ hình ảnh đón Giáng sinh 2025 với những lời chúc và dòng trạng thái đầy tâm trạng trên trang cá nhân.
Chia sẻ
Tối 24/12, không khí Giáng sinh rộn ràng bao trùm khu vực Nhà thờ Lớn Hà Nội khi hàng nghìn người dân, đặc biệt là các bạn trẻ và nhiều gia đình, đổ về đây vui chơi, chụp ảnh và tận hưởng khoảnh khắc an lành của đêm Noel.
Chia sẻ
Tọa đàm: "Phát triển vùng nguyên liệu nông sản - nền tảng cho nông nghiệp hiện đại và bền vững" nhằm đánh giá những kết quả bước đầu sau 3 năm thực hiện Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ chế biến và tiêu thụ giai đoạn 2022 – 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời đề xuất các giải pháp để nhân rộng ra toàn quốc.
Chia sẻ
Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, dự kiến Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XVI diễn ra 22 ngày, sẽ xem xét, quyết định về công tác tổ chức, nhân sự.
Chia sẻ
Tằng Diễm Phân công khai tố cáo Siba Media ép buộc nghệ sĩ vị thành niên tiếp rượu trong khi Cúc Tịnh Y đối mặt với nguy cơ mất sự nghiệp vì những tranh chấp hợp đồng kéo dài.
Chia sẻ
Hai sĩ quan cảnh sát và một người khác đã thiệt mạng trong một vụ nổ xảy ra ở phía nam thủ đô Moscow của Nga hôm nay, gần khu vực nơi một tướng Nga bị giết bằng bom gài trên xe hơi hôm thứ Hai - vụ việc mà Moscow cáo buộc do tình báo Ukraine đứng sau, theo Aljazeera.
Chia sẻ
Chiều ngày 24/12, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc làm việc với Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan nhằm triển khai các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm 2026, trong đó có nhiệm vụ phát triển công nghiệp quốc phòng.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, 3 con giáp sẽ bước vào giai đoạn vận đỏ rực rỡ, công việc thuận lợi, cơ hội tài chính liên tiếp đổ về, hứng khởi chào đón năm mới.
Chia sẻ
Vườn quốc gia U Minh Thượng, tỉnh An Giang (trước đây rừng U Minh Thượng thuộc địa phận tỉnh Kiên Giang) đang vào thời điểm có khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Cá lóc đồng tự nhiên ở rừng U Minh Thượng nặng từ 4-5kg, cá lóc bông nặng 7-8kg không phải là cá hiếm thấy. Vào sâu bên trong, những vạt rừng tràm tự nhiên xanh mướt, nước kênh nâu đỏ đặc trưng.
Chia sẻ
Trao đổi với PV Dân Việt, nhiều người lao động, đại diện Công đoàn đồng tình với phương án hoán đổi ngày làm việc để nghỉ Tết Dương lịch 2026 4 ngày.
Chia sẻ
Trong bối cảnh HLV Mai Đức Chung rút lui khỏi cương vị thuyền trưởng, cái tên Hoàng Văn Phúc nổi lên như một ứng viên sáng giá cho chiếc ghế nóng của ĐT nữ Việt Nam. Vậy HLV Hoàng Văn Phúc là ai, ông có những điểm mạnh gì và vì sao được giới chuyên môn đánh giá cao trong vai trò kế nhiệm HLV Mai Đức Chung?
Chia sẻ
Ông Đỗ Văn Trường, Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND TP Hà Nội và nhiều cán bộ vừa nhận nhiệm vụ mới ở cả cấp thành phố và cơ sở.
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiết lộ dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm của Kiev. Đề xuất này hình dung nhiều nhượng bộ từ phía Nga, đồng thời trao cho Ukraine các bảo đảm an ninh kiểu NATO.
Chia sẻ
Trò chuyện với MC Nguyên Khang, Nghệ sĩ Ưu tú Phi Điểu cho rằng mình đã là "nghệ sĩ của nhân dân từ lâu rồi, không cần tới các danh hiệu".
Chia sẻ
Từ khát vọng xây dựng nền nông nghiệp sạch, bền vững, kỹ sư Lê Việt Trung cùng cộng sự đã nghiên cứu, phát triển các chế phẩm sinh học và phân bón hữu cơ, góp phần giúp nông dân giảm phụ thuộc vào hóa chất, bảo vệ đất đai và nâng cao chất lượng nông sản.
Chia sẻ
IELTS Result Support vừa đưa ra thông tin chi tiết về mức độ ảnh hưởng bởi “sự cố kỹ thuật” diễn ra trong giai đoạn tháng 8/2023 đến tháng 9/2025, khiến nhiều thí sinh nhận kết quả không chính xác.
Chia sẻ
"Ông trùm" bán lẻ Thái Lan Central Retail vừa mới chính thức đặt dấu chấm hết cho cuộc chơi tại phân khúc điện tử và điện máy Việt Nam sau 10 năm gắn bó với chuỗi Nguyễn Kim với không ít kỳ vọng.
Chia sẻ
Còn gần 2 tháng nữa là đến Tết Bính Ngọ - 2026, thời điểm này các nhà vườn cây cảnh trồng nho kiểng (nho cảnh) ở phía nam tỉnh Khánh Hòa (địa phận tỉnh Ninh Thuận cũ) đang tất bật chăm sóc nho cảnh, để cho ra những chùm nho đỏ vào đúng đêm giao thừa để phục vụ nhu cầu của người phố thị.
Chia sẻ
Vùng chuối Liên Khê, nay là phường Lưu Kiếm (Hải Phòng) đang chuẩn bị vụ Tết với dự báo giá chuối sẽ tăng cao sau một mùa mất trắng vì bão Yagi.
Chia sẻ
Mức thưởng Tết 2026 cho giáo viên là chủ đề "nóng" khi bước vào giai đoạn cuối năm. Những con số được tiết lộ từ thực tế chi trả tại các trường học khiến nhiều người không khỏi tò mò.
Chia sẻ
Sau nhiều ngày xét xử và nghị án, chiều 24/12, HĐXX, TAND tỉnh An Giang tuyên phạt 3 bị cáo, mỗi bị cáo 12 năm tù cùng về các tội “Tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép” và “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
Chia sẻ
Ba nghi phạm liên quan đến hành vi đâm chết tổ trưởng phụ trách tại Công ty TNHH MTV Chuyển phát nhanh T.P, khu vực xã Nhựt Tảo (Tây Ninh) đã bị bắt
Chia sẻ
Từ việc làm chủ kỹ thuật chăn nuôi, lựa chọn giống gà phù hợp đến xây dựng mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm, mô hình nuôi gà của anh Dương Văn Trung tại xã Đồng Hỷ (tỉnh Thái Nguyên) đang mang lại hiệu quả kinh tế rõ nét, giúp nhiều hộ nông dân yên tâm sản xuất, từng bước nâng cao thu nhập và làm giàu bền vững.
Chia sẻ
Nói về vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ "trong nhiều năm nữa chưa có chủ trương chia tách, sáp nhập tiếp".
Chia sẻ
Nam diễn viên nổi tiếng Lý Á Bằng đã khiến công chúng ngỡ ngàng khi công bố kết quả kinh doanh ấn tượng sau nhiều năm chật vật với các khoản nợ khổng lồ.
Chia sẻ
Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu đã được Ecovadis, tổ chức xếp hạng phát triển bền vững doanh nghiệp uy tín hàng đầu thế giới, trao tặng Huy hiệu Committed (Committed Badge).
Chia sẻ
Ngày 24/12 tại Nghệ An, Sheraton Hotels & Resorts, thương hiệu thuộc hơn 30 thương hiệu khách sạn toàn cầu của Marriott Bonvoy, chính thức công bố khai trương Sheraton Vinh. Là khách sạn mang thương hiệu quốc tế đầu tiên tại tỉnh Nghệ An, Sheraton Vinh đánh dấu bước nâng tầm của ngành lưu trú cao cấp tại khu vực Bắc Trung Bộ, với những không gian và trải nghiêm tinh tế, đề cao sự kết nối, gặp gỡ và hiệu quả trong công việc .
Chia sẻ
Tập đoàn Vingroup chính thức ra mắt Dự án Trường Giáo dục đặc biệt - Vin Nexus Center - mô hình giáo dục phi lợi nhuận theo chuẩn quốc tế dành cho trẻ có nhu cầu giáo dục đặc biệt về nhận thức, hành vi và học tập (phổ tự kỷ, ADHD, rối loạn học tập...).
Chia sẻ
Một thập kỷ trước, giữa những cánh rừng nhiệt đới nguyên sinh của Phú Quốc, một ý tưởng táo bạo đã ra đời: xây dựng Safari bán hoang dã đầu tiên tại Việt Nam, nơi ranh giới giữa con người và thiên nhiên gần như được xóa nhòa. Hành trình 10 năm của Vinpearl Safari Phú Quốc là câu chuyện về những bước đi tiên phong, về cách nâng niu sự sống, và về cam kết kiên định với sứ mệnh bảo tồn thiên nhiên.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng đã triệt phá đường dây “chạy án” hơn 1 tỷ đồng, khởi tố 5 bị can liên quan vụ rửa tiền quy mô 67.000 tỷ đồng đang được điều tra.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hoài Thu - Hữu Dụng
