Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét kết quả giám sát gói phục hồi kinh tế - xã hội

Tiếp tục phiên họp thứ 32, sáng 22/4 Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét kết quả giám sát thực hiện Nghị quyết số 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023.

Trước đó, phát biểu tại phiên họp Thường vụ Quốc hội chiều 15/4, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Nghị quyết 43 quy định gói tổng thể tài khóa, tiền tệ hỗ trợ nền kinh tế, người dân, doanh nghiệp gắn với việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội về một số công trình quan trọng quốc gia. 

"Nội dung giám sát tối cao dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 7 và là trọng tâm của công tác giám sát", ông Huệ nói.

Tháng 1/2022, Quốc hội thông qua gói hỗ trợ phục hồi kinh tế tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất. Quy mô gói chính sách tài khóa, tiền tệ khoảng 350.000 tỷ đồng để chủ động phòng, chống dịch Covid-19 và hỗ trợ kịp thời cho phục hồi, phát triển bền vững kinh tế xã hội.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khi đó khẳng định việc thực hiện các gói hỗ trợ tài khóa, tiền tệ cho phục hồi kinh tế nhằm đảm bảo tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2021-2025 đạt 6,5-7%; lạm phát dưới 4%, ổn định vĩ mô và các cân đối lớn nền kinh tế.

Theo nghị quyết, gói giải pháp tài khóa gồm miễn, giảm thuế phí, đầu tư phát triển... Trong đó, chính sách tăng chi cho đầu tư, phát triển (y tế, an sinh xã hội, việc làm, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng...) từ nguồn ngân sách là 176.000 tỷ đồng trong hai năm 2022-2023.

Chính sách tài khóa cũng gồm khoản chi cho miễn giảm thuế, trong đó giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong năm 2022 với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang có mức thuế suất 10%, trừ lĩnh vực viễn thông, bảo hiểm, ngân hàng, khai khoáng...

Chính sách tiền tệ sẽ tập trung giải pháp để điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ lãi suất, tiếp tục tiết giảm chi phí quản lý để phấn đấu giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5-1% trong 2 năm; cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi suất vay với các khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ tiếp tục được tái cấp vốn để cho vay trả lương ngừng việc, phục hồi sản xuất.

Ngày 22/3, làm việc với Chính phủ, Đoàn giám sát của Quốc hội đánh giá, việc thực hiện Nghị quyết 43 đã phát huy hiệu quả tích cực, góp phần quan trọng bảo đảm an sinh xã hội, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô cũng như hỗ trợ người dân, doanh nghiệp sớm vượt qua khó khăn, phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch.

Một nguồn lực lớn của chương trình phục hồi và nguồn ngân sách nhà nước đã dành để đầu tư các dự án quan trọng, cấp thiết, có ý nghĩa lớn về phát triển kinh tế - xã hội, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là đầu tư cho lĩnh vực giao thông.

Tuy nhiên, Đoàn giám sát cũng nhận thấy, việc phân bổ vốn đầu tư chậm, kéo dài, nhiều lần danh mục đề xuất phải thay đổi, điều chỉnh; triển khai thực hiện các dự án sử dụng vốn của chương trình còn chậm, không bảo đảm hoàn thành theo thời hạn đã đề ra.

Việc điều hòa giữa vốn của chương trình và nguồn vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn chậm trễ, chưa hiệu quả nên ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn; các cơ chế đặc thù có nơi, có dự án còn khó khăn, vướng mắc; công tác giải phóng mặt bằng có dự án không đáp ứng tiến độ….

Nguyên nhân được chỉ ra gồm tâm lý e ngại thanh tra, kiểm tra (đặc biệt là doanh nghiệp), cân nhắc giữa lợi ích từ việc được hỗ trợ lãi suất và chi phí phát sinh nếu nhận hỗ trợ, như phải theo dõi chứng từ, tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, kiểm toán của cơ quan Nhà nước.

Khách hàng có tâm lý lo ngại bị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác định phải thu hồi số tiền hỗ trợ lãi suất, do khoản này đã được hạch toán vào lợi nhuận doanh nghiệp và chia cổ tức cho cổ đông. 

Bên cạnh đó, việc xác định đối tượng đủ điều kiện "có khả năng phục hồi" theo Nghị quyết 43 cũng gặp khó khăn.