Vừa mang về 1,4 tỷ USD nhưng tôm, cá tra Việt Nam đang phải cạnh tranh với các đối thủ "nặng ký" nào?

Trung Quốc chi gần 400 triệu USD mua tôm, cá tra Việt Nam

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu tôm, cá tra quý 1/2025 của Việt Nam đạt gần 1,4 tỷ USD. Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ cá tra, tôm nhiều nhất của Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu 2 mặt hàng thủy sản sang đất nước tỷ dân đạt gần 400 triệu USD.

Tính riêng kim ngạch xuất khẩu từng mặt hàng, xuất khẩu tôm trong quý I/2025 đạt 939 triệu USD, tăng 37% so với cùng kỳ năm 2024. Mức tăng trưởng ấn tượng này đến từ sự phục hồi nhu cầu tại nhiều thị trường lớn, đặc biệt là Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và khối CPTPP.

Trung Quốc là nước mua nhiều tôm nhất của Việt Nam, kim ngạch đạt 288 triệu USD, tăng tới 125%. Trong đó, xuất khẩu tôm hùm, tôm sú đều tăng. Tuy nhiên, giá tôm chân trắng vẫn ở mức thấp (6,6 USD/kg), do sự cạnh tranh từ tôm của Ecuador và Ấn Độ.

Nhờ nhu cầu tại thị trường Mỹ tăng nên xuất khẩu tôm sang thị trường này tăng 11%, đạt 134 triệu USD. Mỹ là thị trường có mức giá cao nhất và ổn định so với các thị trường khác, trung bình tôm chân trắng trong tháng 3 đạt 10,9 USD/kg, tôm sú 17,7 USD/kg.

Xuất khẩu tôm sang EU tăng trưởng khả quan 33%, đạt 107 triệu USD. Giá xuất khẩu trung bình tôm chân trắng đi EU đang đi ngang (7,6 USD/kg), trong khi giá tôm sú tăng nhẹ lên 10,9 USD/kg trong tháng 3.

Đối với cá tra, xuất khẩu trong tháng 3 tăng 16%, đạt 182 triệu USD. Tính chung 3 tháng đầu năm xuất khẩu cá tra đạt hơn 465 triệu USD, tăng 13% so với quý 1/2024.

Trung Quốc tiếp tục là quốc gia tiêu thụ cá tra số 1 của Việt Nam khi tháng 3 đạt hơn 38 triệu USD, tăng 4% so với tháng 3/2024. Lũy kế 3 tháng đầu năm đạt hơn 105 triệu USD, giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong tháng 3/2025 mặc dù giảm nhẹ 4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt hơn 29 triệu USD, nhưng vẫn duy trì là nước nhập khẩu lớn thứ 2 cá tra Việt Nam. Tổng xuất khẩu cá tra quý 1/2025 sang Mỹ đạt 69 triệu USD, tăng 6% so với quý 1/2024.

Sau Mỹ, Brazil tiếp tục cho thấy sức tiêu thụ mạnh mẽ sản phẩm cá tra đến từ Việt Nam, đặc biệt là phile cá tra đông lạnh. Tháng 3/2025, xuất khẩu cá tra sang quốc gia Nam Mỹ này đạt hơn 20 triệu USD, tăng gần gấp rưỡi so với tháng 3/2024. Quý 1/2025, xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt hơn 48 triệu USD, tăng 73% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu cá tra sang EU cũng tiếp tục đón sóng tăng trưởng dương 16%, với giá trị đạt gần 45 triệu USD trong quý 1/2025.

Thái Lan là thị trường đơn lẻ tiêu thụ nhiều cá tra thứ 4 của Việt Nam. Giá trị xuất khẩu cá tra sang quý 1/2025 đạt 20 triệu USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tận dụng tối đa thời gian hoãn áp thuế và các FTA để xuất khẩu

Tôm, cá tra là 2 mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam. Việc tôm, cá tra mang về gần 1,4 tỷ USD trong quý 1/2025 đã góp phần vào tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam quý 1/2025 đạt 2,45 tỷ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2024.

Phó Cục trưởng Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Lê Bá Anh cho biết, ngành thủy sản Việt Nam đang nỗ lực không ngừng trong kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường. Quý 1/2025 chỉ có 16 lô hàng bị cảnh báo, chiếm 0,1% tổng số lô, giảm so với mức 0,16% trong quý I/2024.

Còn theo bà Nguyễn Thị Thu Hằng, chuyên gia thị trường của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tất cả các sản phẩm cá tra sang tất cả các thị trường đều tăng mạnh trong tháng 3/2025, từ hơn 55 nghìn tấn lên gần 79 nghìn tấn, tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong tháng 3, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 21.000 tấn cá tra từ Việt Nam. Điều này cho thấy, sự phục hồi mạnh mẽ từ thị trường này.

Các nước như Indonesia, Ấn Độ và Bangladesh đang nổi lên như những đối thủ cạnh tranh đáng gờm trên thị trường cá thịt trắng, trong đó có cá tra. Với lợi thế về chi phí sản xuất thấp hơn và các hiệp định thương mại thuận lợi, các quốc gia này đang thu hút sự quan tâm của các nhà nhập khẩu Trung Quốc.

Bà Hằng cho rằng, ngoài các vấn đề liên quan đến thuế quan và 90 ngày tạm hoãn thuế của Mỹ, nhu cầu của người tiêu dùng tại Mỹ và Trung Quốc cũng chi phối nhiều đến tình hình thị trường bán lẻ. Người dân tại hai quốc gia này đã quen thuộc với hương vị của loài cá thịt trắng đến từ Việt Nam, do đó nếu như được thanh toán đơn hàng với mức giá tốt hơn nhờ vào các ưu đãi thuế, ưu đãi FTA chắc chắn sẽ thúc đẩy quyết định mua hàng của người tiêu dùng, kéo theo giá trị, khối lượng nhập khẩu tăng và tăng xuất khẩu từ Việt Nam.

Đối với tôm, Chủ tịch HĐQT FIMEX Việt Nam Hồ Quốc Lực cho hay, tôm Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh rất lớn từ các quốc gia khác. Ngành tôm Ecuador ngoài lợi thế giá rẻ, còn có lợi thế khác là khoảng 30% diện tích nuôi tôm của họ đạt chứng nhận ASC, tiêu thụ thuận lợi vào EU và Mỹ. Tỷ lệ này trong ngành nuôi tôm của Việt Nam là con số cực kỳ khiêm tốn. Nguyên nhân do đại đa số diện tích nuôi nhỏ lẻ, khó làm, nếu làm thì chi phí cao quá. Đây cũng nên được coi là một "nút thắt cổ chai" cần xử lý để ngành tôm thêm cơ hội vươn tầm.

"Ngành tôm Việt Nam cần phải có sách lược, chiến lược ứng xử linh hoạt, kịp thời. Qua đó, sẽ góp phần giảm thiểu cái khó mới cũng như nâng tầm ngành hàng. Trong đó, xanh hóa ngành tôm là bước đi cần thiết", ông Lực chia sẻ.

×