Xe máy trên 5 năm sẽ phải kiểm định khí thải, cách nào để thuận lợi cho người dân?

Chưa thực hiện kiểm định khí thải xe máy từ 1/1/2025

Bộ GTVT vừa ban hành Thông tư 47/2024, trong đó có quy định trình tự, thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Thông tư có hiệu lực từ 1/1/2025. Tuy nhiên, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, đây chưa phải là thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe máy tại các cơ sở đăng kiểm.

Bởi thời gian, lộ trình thực hiện kiểm định khí thải sẽ thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường. Hiện Bộ TN&MT đang là cơ quan chủ trì, phối hợp cùng Bộ GTVT xây dựng, trình Chính phủ để ban hành quyết định lộ trình thực hiện. Đến nay, quyết định này chưa được ban hành.

Theo Thông tư 47/2024, đối với các xe mô tô, xe gắn máy có thời gian tính từ năm sản xuất đến 5 năm, chủ xe không phải nộp hồ sơ kiểm định khí thải và không phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải.

Giấy chứng nhận kiểm định khí thải đối với các xe mô tô, xe gắn máy thuộc diện này sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện cấp trên phần mềm quản lý kiểm định trên cơ sở kết quả chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT & BVMT) xe mô tô, xe gắn máy trong sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu lấy từ dữ liệu lưu trữ của Cục Đăng kiểm Việt Nam kết hợp cơ sở dữ liệu về đăng ký, quản lý xe cơ giới của Bộ Công an.

Đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian tính từ năm sản xuất trên 5 năm, chủ xe phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải.

Cục Đăng kiểm Việt Nam dự báo, khi áp dụng kiểm tra khí thải xe máy sẽ phát sinh nhu cầu rất lớn, có thể dẫn đến ùn tắc phương tiện.

Giải pháp cho tình trạng này là sử dụng các cơ sở đăng kiểm xe cơ giới sẵn có, kết hợp với các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe mô tô, xe gắn máy của các đại lý bán xe và các cơ sở xã hội hóa để tham gia thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Cơ sở kiểm định khí thải phải trang bị thiết bị và máy tính có kết nối mạng, diện tích tối thiểu quy định là 15 m2/thiết bị và có thể dùng chung với hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa xe.

Kiểm định xe máy cách nào phù hợp?

Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho biết, Thông tư này cho thấy Bộ GTVT đang rất quyết liệt đối với vấn đề kiểm soát khí thải của xe mô tô, xe gắn máy, để bảo vệ môi trường và giảm thiểu các vụ tai nạn giao thông do các phương tiện cũ nát gây ra.

Tuy nhiên, để tổ chức thực hiện nội dung này, cần phải đồng bộ về thông tin, dữ liệu, về cơ sở vật chất và chuẩn bị yếu tố về con người.

Ngoài ra cũng cần hoàn thiện các quy định của pháp luật về quy trình, trình tự, thủ tục, các trường hợp miễn, gia hạn, trách nhiệm nghĩa vụ tài chính, trách nhiệm phối hợp, sử dụng dữ liệu điện tử và các vấn đề khác có liên quan để đảm bảo việc kiểm định được thực hiện một cách thuận lợi nhất, tránh phiền hà, lãng phí tiền của cho người dân và đảm bảo hiệu lực hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường, kiểm soát các phương tiện khi tham gia giao thông.

Vấn đề này có lẽ cần phải có nghị định của chính phủ quy định chi tiết Luật bảo vệ môi trường, Luật giao thông đường bộ, trên cơ sở đó, các bộ ngành sẽ ban hành các thông tư, các quyết định để tổ chức thực hiện đảm bảo tính thống nhất, có tính khả thi trong việc áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật.

Theo ông Cường, hiện nay ở Việt Nam số người sử dụng phương tiện giao thông là xe mô tô, xe gắn máy rất phổ biến, là phương tiện giao thông chính, thậm chí còn là phương tiện mưu sinh của nhiều người.

Với đặc điểm như vậy, những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng do người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy gây ra hoặc họ là nạn nhân của các vụ tai nạn khác đã cướp đi mạng sống của rất nhiều người.

Bên cạnh đó vấn đề khí thải, bảo vệ môi trường, các xe cũ nát không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn cũng là điều đáng lo ngại trong giai đoạn hiện nay.

Bởi vậy, kiểm định khí thải ở phương tiện xe cơ giới không chỉ đối với xe ô tô mà còn kiểm soát đối với cả xe mô tô là rất cần thiết để bảo vệ môi trường, bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người tham gia giao thông.

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, việc kiểm định khí thải xe máy đã được đề xuất từ năm 2008 nhưng đến nay chưa thực hiện được.

Ông cho rằng, thời điểm hiện nay là phù hợp để triển khai việc kiểm soát khí thải xe máy. Bởi việc này đã được luật hóa trong Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và vấn đề ô nhiễm môi trường, trong đó có nguyên nhân từ nguồn khí thải xe máy đã rất nghiêm trọng, nhất là ở các đô thị lớn.

Tuy nhiên theo ông Tạo, cơ quan chức năng cũng phải cân nhắc, nghiên cứu các giải pháp một cách bài bản, căn cơ để triển khai kiểm soát được khí thải xe máy khả thi, hiệu quả, làm trong sạch môi trường mà ít ảnh hưởng, xáo trộn đời sống người dân.

Hiện nay việc dán tem kiểm định đã được thực hiện, nhưng cần phải có giải pháp để tránh việc xuất hiện các tem kiểm định giả hoặc tem bị rách do các yếu tố thời tiết.

"Và theo tôi giải pháp ở đây là phải dùng số định danh với các xe máy, phân loại các xe nào đã kiểm định, xe nào chưa. Từ đó, cơ quan chức năng mới có thể kiểm tra, xử lý những xe chưa thực hiện việc kiểm định khí thải", ông Tạo nói.

Trong khi đó, luật sư Hà Thị Khuyên, Trưởng Văn phòng luật sư Nhân Chính cho rằng, quy định xe máy trên 5 năm sẽ phải kiểm định khí thải là cần thiết nhưng sẽ gặp khó trong thực tiễn triển khai, chính vì thế đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, đây chưa phải là thời gian bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe máy tại các cơ sở đăng kiểm xe cơ giới. 

Theo bà Khuyên, hầu như chủ phương tiện xe máy sẽ tìm cách để né tránh việc kiểm định do phiền hà hoặc mất thời gian, nhất là khi lượng xe máy rất lớn và việc thực hiện kiểm định phải xếp hàng và chờ đến lượt rất lâu.

Trừ khi chế tài xử phạt vi phạm hành chính đủ nặng mới có thể bắt buộc chủ xe tuân thủ được quy định này. Tuy nhiên nếu phương tiện là xe máy khi lưu thông trên đường không có vi phạm khác, rất khó có thể dừng phương tiện để kiểm tra vấn đề kiểm định khí thải.

Do đó, hiện nay kiểm định khí thải với xe máy vẫn chưa khả thi vì đặc thù phương tiện giao thông này khác hoàn toàn ô tô.

Cũng bình luận về vấn đề này, bạn đọc Bùi Đức Hồng (Hà Nội) cho hay, với tình hình thực tế hiện nay việc áp dụng kiểm định khí thải như trên đối với ô tô còn khả thi, còn với xe máy, xe mô tô, xe gắn máy chưa thực sự phù hợp.

Bởi, xe mô tô hiện tại sản xuất mới còn chưa có cam kết về khí thải và sau khi chạy 5 năm, 6 năm, 12 năm thì xe sẽ thải ra bao nhiêu? Và nếu sau 5 năm khi kiểm định khí thải không đạt, khắc phục, sữa chữa, như thế nào? Hay cứ 5 năm bỏ xe cũ mua xe mới?

Đồng quan điểm, bạn đọc Ngọc Dung cũng đặt câu hỏi, vậy, xe máy sau khi kiểm định không đạt sẽ xử lý thế nào? Hủy bỏ sẽ gây lãng phí và gánh nặng tài chính lên người dân. Phạt cũng không giải quyết được vấn đề nếu không khắc phục được việc bảo trì, bảo dưỡng.

"Theo tôi nếu muốn quản lý khí thải xe máy cần quy định tiêu chuẩn lúc sản xuất và thời hạn sử dụng của mỗi chiếc xe được làm ra. Tiêu chuẩn sản xuất phải phù hợp cho ít nhất 10 đến 15 năm sau, tương đương tuổi thọ trung bình của xe máy.

Sau thời hạn sử dụng mới áp dụng kiểm định khí thải định kỳ, tức xe nào còn tốt (sau khi hết hạn dùng) mới được tiếp tục sử dụng" – bạn đọc này nêu quan điểm.

×