Bình luận
0
Trong thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh, hai bên Đàng Trong và Đàng Ngoài giao chiến bảy lần, đến năm 1672 thì tạm dừng, tiếp tục lấy sông Gianh làm giới tuyến phân chia bờ cõi, tuy nhiên, bên nào cũng nhăm nhe chờ thời cơ để tiến đánh bên còn lại.
Thế giằng co kéo dài đến năm 1774 thì cơ hội đến với Đàng Ngoài, khi tình hình Đàng Trong có những chuyển biến bất lợi: phía Nam, anh em Tây Sơn nổi dậy; ở kinh thành thì quyền thần Trương Phúc Loan lấn át chúa Nguyễn Phúc Thuần.
Ảnh L.G.
Bộ sử nhà Nguyễn, "Khâm định Việt sử thông giám cương mục", dù bảo vệ các chúa Nguyễn, cũng phải ghi nhận: "Từ khi đã bình định được Hưng Hóa và Trấn Ninh, Trịnh Sâm quen mùi thắng trận, thích lập chiến công, mong làm việc trái với bổn phận. Hắn được tin Thuận Hóa ta có quyền thần là Trương Phúc Loan chuyên quyền, càn rỡ, hà khắc, bạo ngược, bị dân oán ghét; lại có bọn Nguyễn Văn Nhạc ở Tây Sơn nổi loạn tại Quy Nhơn, hắn muốn nhân sự sơ hở để thu lấy lợi lớn".
Dù hai miền ngăn trở, nhưng thông tin về việc chính quyền chúa Nguyễn bị dân oán ghét nhanh chóng lan ra miền Bắc. Do đó, viên trấn thủ Nghệ An của Đàng Ngoài là Bùi Thế Đạt đã cho trạm chạy văn thư về triều nói hiện trạng Thuận Hóa có thể đánh lấy được. Các vị danh thần của chúa Trịnh là Hoàng Ngũ Phúc và Nguyễn Nghiễm đều tán thành việc này, nên chúa Trịnh Sâm bèn quyết chí xuất quân. Với tư cách là một vị quan cao cấp của Đàng Ngoài, Bảng nhãn Lê Quý Đôn, trong bộ "Phủ biên tạp lục", cũng cho biết các thông tin dẫn đến quyết định xuất quân của chúa Trịnh Sâm:
"Xứ Thuận Hóa liền mấy năm đói kém, tiếp đến giặc cướp, quân và dân không được nghỉ ngơi, chán nản, lìa tan chỉ chực làm loạn. Năm Cảnh Hưng thứ 35 (1774), trấn thủ Nghệ An Đoan quận công Bùi Thế Đạt làm tờ khải đệ đến vị tướng ở đồn Bố Chính là Trà Vũ bá tỏ bày xứ Quảng Nam có tình trạng rối loạn. Khi ấy triều đình đã bình được Hưng Hóa và đã đánh lấy lại Trấn Ninh, khí thế đang thịnh, Vương thượng (Chúa Trịnh) đã biết rõ họ Nguyễn suy yếu, có cớ đánh được. Khi tiếp được bài khải của Đoan quận công, đương đêm vẫn cho gọi Chưởng phủ sự Đại tư đồ Quốc lão Việp quận công Hoàng Ngũ Phúc, Đại tư đồ Xuân quận công Nguyễn Nghiễm vào bàn kế hoạch, đều đồng ý xin đánh. Lập tức phong Việp quận công làm Thống suất Bình nam Thượng tướng quân. Đoan quận công làm Kiêm đốc suất đi trước, Việp quận công đem ba vạn quân đóng ở Cầu Doanh, đem thư hiểu dụ, Phúc Thuần bảo Phúc Loan viết thư trả lời. Việp quận công lại đưa tờ hịch kê tội ác Phúc Loan, Phúc Thuần không hàng cũng không đề phòng việc chiến hay thủ".
Một vấn đề quan trọng trong việc đánh trận xa nhà là lương thảo. Biết xứ Nghệ An và cả Thuận Hóa vừa mất mùa, các tham mưu của chúa Trịnh Sâm đã lên kế hoạch giúp chúa chia đặt ba trường sở lương thực: Trường sở Sơn Nam đặt ở Mỹ Lộc, bắt tứ trấn đong thóc trong hạt giã thành gạo, hợp với số lương chứa trong kho, rồi theo đường thủy tải vào Nghệ An; trường sở Nghệ An đặt ở Hà Trung, bắt mua thóc gạo nhà giàu trong hạt, hợp với số lương của trường sở Sơn Nam, rồi hoặc theo đường thủy hoặc theo đường bộ tải vào Quảng Bình; trường sở Quảng Bình đặt ở Động Hải, dự bị xếp đặt điều khiển để cung cấp lương thực cho binh lính.
Chúa Trịnh Sâm còn tìm kế giữ kín mục đích của cuộc điều động tới ba vạn quân này. Khi Hoàng Ngũ Phúc đã hành quân, chúa Trịnh Sâm đã tự tay viết thư gửi ông, dặn dò kế sách: "Ông đến Nghệ An, nên tùy cơ mà trù tính định liệu, trước hết đưa thư cho các tướng giữ biên giới, nói thác ra rằng: "Việc hành quân này chỉ cốt phòng bị giặc Tây Sơn chạy trốn". Nói như thế để thăm dò tình hình của họ. Nếu họ đã bình định được giặc Tây Sơn, thì lại đưa thư đề đạt ý chí rồi dẫn quân về, đừng làm cho họ sinh nghi, lại gây hấn khích ở nơi biên giới".
Khi quân của Hoàng Ngũ Phúc đóng ở xã Hà Trung (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh ngày nay), viên tướng lão luyện này tiếp tục sắp đặt mưu kế. Ông sai người lén kết nối với người biền lại giữ biên giới của Đàng Trong, rồi nhân đêm đem quân lẻn qua đò sông Gianh, sáng sớm hôm sau quân sĩ đều lên bờ, đóng ở xã Cao Lao. Trấn thủ doanh Bố Chính Tôn Thất Tiệp biết tin, sai hai thuộc hạ là cai đội tên Quý Lộc và câu kê tên Kiêm Long đến khao quân Trịnh để làm cách hoãn binh, Hoàng Ngũ Phúc sai người bí mật giao thiệp với hai người này.
Lúc này, tinh thần quân sĩ phía Đàng Trong đã quá chán nản với các chúa Nguyễn. Không trực tiếp phản lại chúa Nguyễn, nhưng câu kê Kiêm Long vẫn ngấm ngầm tỏ ý mong quân Đàng Ngoài nhanh chóng tiến công qua câu nói: "Đường không đi thì không đến, chuông không đánh thì không kêu".
Nhận được tín hiệu này, Hoàng Ngũ Phúc hiểu ý, mới sai Hoàng Đình Thể chỉ huy các tướng lẻn đem quân tiến sát đến doanh lũy Trấn Ninh. Ở đây, cai đội mã quân của chúa Nguyễn là bọn Hoàng Văn Bật và Lê Thập Thí đã làm nội ứng bên trong, mở cửa đồn ra hàng. Quân sĩ của Hoàng Ngũ Phúc cứ thế chỉ việc vừa đánh trống vừa reo hò tiến vào, tướng giữ đồn là Tống Hữu Trường phải bỏ chạy.
Đồn lũy Trấn Ninh có tiếng là hiểm trở thiên nhiên, là bức trường thành ngăn chặn quân Đàng Ngoài suốt mấy trăm năm đã bị Hoàng Ngũ Phúc chiếm gần như không mất một mũi tên, viên đạn. Sau đó, ông tướng họ Hoàng này đã cho quân san phẳng lũy đất nổi tiếng được xây đắp từ thời các danh tướng của chúa Nguyễn là Nguyễn Hữu Tiến và Nguyễn Hữu Dật.
Chúa Trịnh Sâm thấy Hoàng Ngũ Phúc tiến quân thắng lợi, liền xuất quân vào Nghệ An làm thanh thế viện trợ. Tháng 12, sau khi đã vào Trấn Ninh, Hoàng Ngũ Phúc tiếp tục tiến quân đóng ở xã Hồ Xá, làm tờ hịch kể tội trạng Trương Phúc Loan lấn quyền, bưng bít người trên, ý nói rằng: "Việc hành quân này chỉ cốt trước hết trừ khử một Phúc Loan, sau nữa tiễu trừ bọn giặc kiệt hiệt, thực không có ý gì khác cả". Được tin này, các tướng Đàng Trong là bọn Nguyễn Cửu Pháp bèn cùng nhau bắt Trương Phúc Loan đem nộp tới quân doanh Hoàng Ngũ Phúc. Viên tướng họ Hoàng mừng lắm, tiếp tục cho quân cuốn cờ, im trống, kéo quân đến huyện Đăng Xương, đưa thư tới chúa Nguyễn Phúc Thuần hứa hẹn cùng đánh quân Tây Sơn.
Chúa Nguyễn Phúc Thuần cũng sai tham mưu là Lê Công Bình đến doanh trại của Hoàng Ngũ Phúc biếu hai trăm lạng vàng, dâng nộp bản đồ, sổ sách theo lễ cống hiến, chuẩn bị cho việc đầu hàng.
Nếu chúa Nguyễn Phúc Thuần đầu hàng Hoàng Ngũ Phúc, chưa rõ lịch sử sẽ thay đổi như thế nào. Nhưng khi đó, vị chúa non trẻ, thiếu kinh nghiệm này lại nghe lời tâu của tên cai đội tên là Tô Nhuận nói rằng: "Quân ở phía bắc đến ở hành doanh không có bao nhiêu, Thống tướng mặc áo bào vải xanh, quân sĩ ăn mặc xấu xí, chắc không phải là quân mạnh".
Tin vào thông tin sai trái này, chúa Nguyễn Phúc Thuần cho đem quân ra đánh, đưa quân sang sông Độc Giang. Hoàng Ngũ Phúc mới sai Trần Linh hầu Nguyễn Đình Khoan lĩnh hậu quân, Thạc Vũ hầu Hoàng Phùng Cơ làm tiên phong, đến đánh phá tan, vừa bắt sống vừa chém chết quân Đàng Trong vô số, bắt được hơn ba mươi con voi và hơn một trăm con ngựa. Đạo thủy quân của chúa Nguyễn ở Độc Giang cũng bị đại bại. Hoàng Ngũ Phúc tiến đại quân theo đường núi tiếng sang phía cánh phải, đánh về địa diện Thác Ma, Thác Trần, làm cầu nổi qua thượng lưu sông Bái Đáp.
Chúa Nguyễn Phúc Thuần không thể chống lại được nữa, bỏ cả cung điện, chở vàng bạc, của báu xuống thuyền, cùng với thân binh hơn một trăm người chạy ra cửa bể Tư Dung, bị ngược gió không đi được. Hoàng Ngũ Phúc liền phong Hoàng Đình Thế làm tiên phong vào chiếm thành Phú Xuân, niêm phong các kho tàng.
Ngày mùng 3 tháng Giêng âm lịch năm Ất Mùi, đại quân Đàng Ngoài kéo vào thành Phú Xuân. Các tướng họ Nguyễn như Chiêm Quận công, Thăng Quận công hơn một trăm người cùng với văn võ tướng đều ra hàng. Hoàng Ngũ Phúc ra thông cáo chiêu an, nhân dân ở đâu yên ở đấy, chợ búa vẫn họp bình thường.
Lê Quý Đôn, với tư cách thành viên của đoàn quân chiến thắng của Đàng Ngoài, ca ngợi chiến công này rằng: "Nhân dân Phú Xuân không ngờ hơn hai trăm năm nay, lại được thấy uy nghi của triều đình".
Về chúa Nguyễn Phúc Thuần, bị Hoàng Đình Thể đem thủy quân đuổi miết, đành bỏ thuyền theo đường núi chạy trốn, qua đèo Hải Vân, ẩn nấp trong chùa 3 ngày, mọi người đi theo tan trốn dần dần, quân sĩ vì mãi tranh lấy của báu không đuổi theo nữa, chúa Nguyễn mới chạy vào Quảng Nam với Tả tuớng quân là Nguyễn Hữu Du vào đặt đồn đóng quân tại đó. Đó cũng là lần từ giã Phú Xuân của vị chúa Nguyễn áp chót này.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Tại Hội nghị Thượng đỉnh QS Giáo dục bậc đại học - Châu Á Thái Bình Dương 2025 diễn ra ở Seoul, Hàn Quốc, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) đã chính thức được trao chứng nhận QS 5 Sao cho giai đoạn 2025 - 2028.
Chia sẻ
Chiều 1/12, tại trụ sở Đài Phát Thanh và Truyền hình TP.HCM (HTV), Tổng công ty Điện lực TP.HCM (EVNHCMC) đã trao 200 triệu đồng hưởng Quỹ “Chung một tấm lòng, vì Miền Trung thương yêu” nhằm hỗ trợ khẩn cấp đồng bào đang chịu thiệt hại nặng nề do mưa lũ.
Chia sẻ
Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã bắt giữ công dân Anh Ross David Cutmore với cáo buộc nhận súng đạn từ Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) để tiến hành các vụ ám sát trên lãnh thổ Ukraine. SBU cho biết Cutmore có thể đối mặt tối đa 12 năm tù và bị tịch thu tài sản nếu bị kết án.
Chia sẻ
Tại SEA Games 33 sắp khởi tranh, nước chủ nhà Thái Lan đã lựa chọn bộ linh vật mang tên The Sans.
Chia sẻ
Đối thoại 2+2, cấp Thứ trưởng Ngoại giao – Quốc phòng giữa Việt Nam với Nhật Bản được tổ chức lần đầu tại Tokyo và đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cùng Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến đồng chủ trì.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình chia sẻ đây là phiên họp cuối của nhiệm kỳ của Quốc hội. Trong khi đó, Chính phủ quyết tâm phải triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam càng sớm càng tốt, ngay khi công tác chuẩn bị hoàn tất.
Chia sẻ
Chiều 4/12, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đưa ra đánh giá mới nhất về tình trạng ngộ độc thực phẩm xảy ra gần đây và các giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng xã Hàm Thạnh (tỉnh Lâm Đồng) đã giăng dây qua dòng nước lũ, giải cứu 6 cán bộ đo đạc dự án hồ Kapet bị cô lập.
Chia sẻ
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã hội đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào sáng thứ Năm 4/12, và 2 bên đã cam kết tăng cường hợp tác trong xử lý các vấn đề toàn cầu, từ chiến tranh Ukraine cho tới thương mại, trong bối cảnh Paris chuẩn bị đảm nhiệm chức Chủ tịch Nhóm G7 vào năm tới.
Chia sẻ
Hội chợ Công Thương khu vực phía Bắc-Ninh Bình năm 2025, một sự kiện nằm trong Chương trình Khuyến nông quốc gia, đang diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo người dân và du khách đến tham quan, mua sắm. Hội chợ là cầu nối hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, thương mại và du lịch cho khu vực phía Bắc.
Chia sẻ
Mưa lớn, các hồ chứa tỉnh Lâm Đồng(Bình Thuận trước đây) xả tràn, có một hồ xả 1.200 m³/s, hạ du dân lại bì bõm. Sáng 4/12, UBND xã Liên Hương, tỉnh Lâm Đồng(huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận trước đây) đã phát đi thông báo khẩn về hồ Lòng Sông xả tràn lên đến 1.200 m³/s.
Chia sẻ
Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) vừa làm rõ về sự cố về mái kính thang cuốn tại ga ngầm Ba Son (Tuyến Metro số 1) và công bố những quyết sách quan trọng trong việc triển khai Tuyến Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương).
Chia sẻ
Tuy là loại rau quen thuộc giá rẻ nhưng nó chứa nhiều vitamin, khoáng chất cùng các chất chống oxy hóa có trong cải xoong giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ phát triển ung thư, cải thiện sức khỏe tim mạch...
Chia sẻ
Ca khúc "Túp lều lý tưởng" của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ được yêu mến và nữ ca sĩ Connie Kim là người hát đầu tiên
Chia sẻ
Trước sự cố bất khả kháng đứt cáp ngầm 110kV Hà Tiên – Phú Quốc, những ngày qua, người dân, doanh nghiệp tại đảo ngọc đã thể hiện sự thông cảm sâu sắc và chủ động "chia lửa" với ngành điện.
Chia sẻ
Đêm nhạc thiện nguyện "Thắp lại nắng sau mưa" không chỉ là sự kiện quy tụ nhiều ca sĩ nổi danh như Quang Hà, Khắc Việt, Lương Gia Huy, Vũ Duy Khánh, Minh Vương M4U... mà còn là hành trình kết nối những trái tim nhân ái bằng giai điệu.
Chia sẻ
Mức tăng trưởng GDP hướng đến 10% của năm 2026 không phải là ngoài khả năng của Việt Nam dù cho Dragon Capital đưa ra mức dự phóng cho tăng trưởng GDP năm 2026 là 9,3%. Niềm tin sẽ tác động rất lớn vào con số tăng trưởng, bên cạnh các chính sách điều hành….
Chia sẻ
Tối nay, người yêu thiên văn tại Việt Nam sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng hiện tượng thiên nhiên kỳ thú: Siêu trăng lạnh thắp sáng bầu trời. Đây là lần trăng tròn cuối cùng và lớn nhất trong năm 2025.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik nói gì khiến trọng tài rút thẻ vàng, “bẻ còi”? HLV West Ham thừa nhận từng "bẽ mặt" vì đồng nghiệp Amorim; ĐT Futsal nữ Việt Nam hoàn tất tập huấn tại Hàng Châu (TQ), sẵn sàng cho SEA Games 33; Emi Martinez lỡ đại chiến Arsenal; Huyền Trang 'Mù Tạt' - Phạm Đức Huy tình tứ ở Hàn Quốc.
Chia sẻ
Dự báo sắc xanh bao phủ nhưng thị trường bất động sản lại đối mặt loạt cảnh báo mới khi cơ quan lập pháp chỉ ra dấu hiệu gom hàng, thổi giá và những nghịch lý về cung - cầu. Giá nhà leo thang đến mức “phi lý”, vượt xa thu nhập người dân, buộc yêu cầu siết minh bạch và xử lý mạnh tay hơn.
Chia sẻ
Tối mai, 05/12, Nhà hát Hồ Gươm sẽ đưa Hà Nội trở thành tâm điểm khoa học của thế giới khi hàng trăm trí tuệ kiệt xuất hội tụ tại Lễ trao giải VinFuture 2025. Theo hé lộ của thành viên Hội đồng VinFuture, đề cử chiến thắng Giải thưởng Chính triệu đô - lớn nhất thế giới - là công trình nghiên cứu có tầm ảnh hưởng đến một quy mô dân số rất lớn trên toàn cầu.
Chia sẻ
Theo chia sẻ của một kiến trúc sư danh tiếng, để chạm đến chuẩn mực của phân khúc hạng sang, một dự án bất động sản không chỉ dựa vào vị trí trung tâm, mức giá cao hay hệ tiện ích đầy đủ. Điều quyết định nằm ở 3 giá trị cốt lõi: tính hữu hạn, tính riêng tư và tính độc bản. Chỉ những sản phẩm được tạo ra như một “tác phẩm bespoke” mới có thể bước vào đẳng cấp thật sự của bất động sản hạng sang.
Chia sẻ
Ngày 4/12, tại Hà Nội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI.
Chia sẻ
Quốc hội sẽ ý kiến, phê chuẩn dự thảo Nghị quyết về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, trong đó có nội dung quan trọng huy động các nguồn lực phát triển điện hạt nhân, điện gió ngoài khơi.
Chia sẻ
Một nam sinh 21 tuổi bị nhóm giả danh công an dọa liên quan ma túy, ép gọi về xin 550 triệu đồng "chuộc mạng", được lực lượng chức năng giải cứu kịp thời.
Chia sẻ
Trên tuyến đường qua Đèo Ngang thuộc địa phận tỉnh Quảng Trị xuất hiện nhiều vết nứt lớn, kéo dài hàng chục mét. Dù người dân phản ánh tình trạng này nhiều ngày qua, đơn vị quản lý tuyến đường cho biết “đã nắm nhưng chưa xử lý”.
Chia sẻ
Dòng tiền hôm nay (4/12) dịch chuyển mạnh vào nhóm ngân hàng và dịch vụ tài chính, giúp VN-Index duy trì đà tăng phiên thứ 3 liên tiếp dù chịu áp lực từ các cổ phiếu lớn. Thanh khoản cải thiện và khối ngoại tiếp tục mua ròng đã củng cố tâm lý thị trường trong phiên giao dịch.
Chia sẻ
Công an TP Hà Nội đã tạm giữ Lê Bá Linh, 28 tuổi, sau khi người này bị cáo buộc đánh anh N.Đ.D. ngay giữa ngã tư Phạm Hùng – Dương Đình Nghệ sau va chạm giao thông rồi rời khỏi hiện trường.
Chia sẻ
Món canh dân dã nhưng cực kỳ ngon miệng và siêu hot trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Tổng thư ký NATO Mark Rutte ghi nhận các đồng minh đã cam kết tăng cường hỗ trợ Ukraine thông qua một chương trình cho phép châu Âu mua vũ khí Mỹ để chuyển giao cho Kiev sau cuộc họp tại trụ sở liên minh ở Brussels ngày 3/12.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
