Bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc: Chìa khóa xóa đói giảm nghèo ở Sơn La

Bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc ở Sơn La

Với sự chủ động và những giải pháp sáng tạo, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La đã và đang thực hiện tốt công tác phát triển, bảo tồn và nhân rộng các mô hình sinh hoạt, hoạt động văn hóa cộng đồng, văn hóa dân tộc. Những nỗ lực này không chỉ góp phần quan trọng vào việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, mà còn trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng cho sự phát triển bền vững, thúc đẩy kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình xóa đói giảm nghèo trên địa bàn.

Để làm nổi bật những nội dung trên, phóng viên Báo Điện tử Dân Việt đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Hồng Thu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La.

Thưa ông, trong thời gian qua, Sở Văn hóa, Thể thao, Du lịch tỉnh Sơn La đã triển khai đồng bộ các giải pháp gì để phát triển, nhân rộng các đội văn nghệ và các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ trên địa bàn tỉnh?

- Sơn La là một trong số những tỉnh miền núi có phong trào văn nghệ quần chúng hoạt động mạnh. Hiện toàn tỉnh có trên 3.000 đội văn nghệ quần chúng, trong đó có 2.248 đội hoạt động thường xuyên, biểu diễn phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa.

Do đó, việc ban hành cơ chế chính sách để khuyến khích việc duy trì và phát triển phong trào hoạt động văn hóa văn nghệ, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, tiêu biểu, đậm đà bản sắc của các dân tộc trong tỉnh là hết sức cần thiết. Điều này góp phần thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết quan trọng của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam.

Tỉnh Sơn La đã chỉ đạo và đưa ra một số giải pháp như: Ban hành các cơ chế về chính sách hỗ trợ đội văn nghệ quần chúng. Năm 2010, HĐND tỉnh Sơn La đã ban hành Nghị quyết số 342/2010/NQ-HĐND quy định mức chi hỗ trợ hoạt động của các đội văn nghệ bản với mức bình quân 2 triệu đồng/bản/năm.

Mặc dù chính sách này sau đó hết hiệu lực, nhưng đến năm 2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu với UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 90/2018/NQ-HĐND ngày 08/12/2018.

Ngay sau khi có hiệu lực, các Nghị quyết này đã khuyến khích nhân dân các dân tộc trong tỉnh tiếp tục duy trì, phát triển phong trào hoạt động văn hóa văn nghệ trong quần chúng nhân dân và tham gia vào các đội văn nghệ quần chúng trên địa bàn, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân và nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Chúng tôi đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các kế hoạch tổ chức liên hoan, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng. Đồng thời, các phòng chuyên môn và đơn vị thuộc Sở đã tích cực tạo điều kiện để các CLB, đội văn nghệ có “đất diễn”. Đặc biệt, chúng tôi tập trung vào công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống của dân tộc thiểu số, nâng cao đời sống văn hóa cơ sở gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại 11 huyện miền núi.

Trong đó, chú trọng mở các lớp tập huấn cho nghệ nhân, những người am hiểu các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Từ các lớp tập huấn, chúng tôi hướng dẫn cơ sở thành lập các CLB, tổ, đội, nhóm văn nghệ để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể ngày một tốt hơn. Đồng thời, đưa văn hóa trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương.

Để hoạt động của các CLB, đội văn nghệ ngày càng đi vào chiều sâu và phát huy hiệu quả hơn nữa, Sở tiếp tục chỉ đạo Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh phối hợp tổ chức các Liên hoan, hội thi, hội diễn Nghệ thuật quần chúng 2 năm/lần, mở lớp bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho thành viên.

Chúng tôi cũng triển khai thực hiện các nhiệm vụ thuộc Đề án “Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2025-2030” và “Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2025-2030”, đồng thời quan tâm hơn nữa đến việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa cơ sở.

Đẩy mạnh tuyên truyền, tăng cường công tác lãnh đạo và đầu tư cơ sở vật chất. Để nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng ở cơ sở, cần tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và nghiên cứu cơ chế khuyến khích các CLB, các đội văn nghệ quần chúng hoạt động.

Đồng thời, tăng cường công tác lãnh đạo của cấp ủy các cấp đối với công tác văn hóa, văn nghệ ở mỗi địa phương; có định hướng cụ thể, xây dựng được chương trình hoạt động phù hợp với nhu cầu của địa phương. Các Trung tâm Truyền thông – Văn hóa huyện, thành phố cũng thường xuyên phối hợp tổ chức các hội diễn nghệ thuật quần chúng, tạo sân chơi lành mạnh để các đội văn nghệ biểu diễn, phục vụ nhu cầu hưởng thụ của đông đảo quần chúng nhân dân.

Với các giải pháp đồng bộ, đến nay công tác phát triển, nhân rộng các đội văn nghệ và các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ trên địa bàn tỉnh Sơn La đã đạt được những kết quả nổi bật gì và góp phần nâng cao mức sống và thực hiện hiệu quả chương trình xóa đói giảm nghèo ra sao, thưa ông?

- Chúng tôi đã đạt được nhiều kết quả tiêu biểu. Phong trào hoạt động văn nghệ quần chúng nói chung và đội văn nghệ quần chúng nói riêng trên địa bàn toàn tỉnh không ngừng phát triển cả về chất lượng và số lượng. Nổi bật là các đội văn nghệ như Bản Tông, Bản Bó, Bản Phiêng Ngùa, Bản Hài, Bản Hìn (Thành phố Sơn La), Bản Áng, xã Đông Sang (Huyện Mộc Châu) và một số đội văn nghệ tiêu biểu của các huyện Mai Sơn, Vân Hồ, Yên Châu, Sốp Cộp, Sông Mã, Bắc Yên, Phù Yên, Thuận Châu, Quỳnh Nhai, Mường La… Các đội văn nghệ quần chúng đều hoạt động rất hiệu quả, thường xuyên tổ chức giao lưu với các đơn vị bạn, đồng thời tham gia biểu diễn tại các dịp lễ, các ngày kỷ niệm lớn của quê hương, đất nước.

Trung bình mỗi năm, chúng tôi tổ chức từ 2.600 - 2.800 buổi biểu diễn. Định kỳ hàng năm tổ chức hội thi, hội diễn cấp cơ sở và 2 năm/lần tổ chức hội thi, hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp tỉnh và tham gia khu vực, toàn quốc. Hàng năm, chúng tôi huy động nguồn vốn xã hội hóa từ 4 - 9 triệu đồng/đội văn nghệ để duy trì hoạt động; huy động từ 300 - 500 triệu đồng/năm cho việc tổ chức các kỳ hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng ở cơ sở và cấp tỉnh.

Bên cạnh việc huy động kinh phí của tổ chức và nhân dân đóng góp, trung bình mỗi năm ngân sách tỉnh đã đầu tư hỗ trợ cho các đội văn nghệ quần chúng cơ sở với nguồn kinh phí gần 6 tỷ đồng (2 triệu đồng/đội văn nghệ quần chúng/năm) theo quy định của Nghị quyết số 90/2018/NQ-HĐND.

Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao mức sống và thực hiện hiệu quả chương trình xóa đói giảm nghèo.

Thưa ông, trong thời gian tới, để tiếp tục phát triển và nhân rộng các đội văn nghệ và các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ trên địa bàn tỉnh Sơn La, Sở Văn hóa, Thể thao, Du lịch tỉnh Sơn La sẽ triển khai các nhiệm vụ cụ thể ra sao?

- Chúng tôi sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ cụ thể sau. Tiếp tục duy trì và phát triển phong trào hoạt động văn hóa văn nghệ trong quần chúng nhân dân và hoạt động của các đội của bản, tiểu khu, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân và nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Tiếp tục xây dựng và triển khai các Đề án, kế hoạch gắn với nhiệm vụ công tác hằng năm. Trong đó, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho công chức văn hóa xã, phường, các nghệ nhân, hạt nhân văn nghệ, nhằm nâng cao năng lực, bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc và hoạt động của các đội văn nghệ quần chúng ở cơ sở.

Chúng tôi sẽ tận dụng tối đa nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để tiếp tục xây mới, nâng cấp các nhà văn hóa bản, tiểu khu khang trang hơn, với hội trường rộng rãi, hệ thống loa đài và các thiết bị phụ trợ cơ bản đáp ứng yêu cầu tập luyện, biểu diễn của các đội văn nghệ.

Tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc Sở như: Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh phối hợp với Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh tổ chức các lớp tập huấn cho các đội văn nghệ cơ sở để nâng cao năng lực sáng tác, biên đạo, dàn dựng, nâng cao chất lượng chương trình văn nghệ quần chúng.

Xin chân thành cảm ơn ông!

×