Bị phạt tù vì đánh trọng thương người dí súng vào mình: Phòng vệ vượt quá giới hạn có thể bị xử lý hình sự

Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng: Lĩnh 15 tháng tù

TAND TP Hà Nội đưa bị cáo Trịnh Hồng Phong (SN 1995, trú tại Hà Nội) ra xét xử về tội "Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng".

Theo cáo trạng, vào lúc 14h ngày 27/8/2023, tại một ngã tư thuộc khu đô thị Thanh Hà, Hà Nội, Nguyễn Tuấn Anh, 27 tuổi, có biểu hiện không bình thường, cầm dao đe dọa nhiều người đi đường.

Tuấn Anh sau đó tiến vào một quán nước ven đường, liên tiếp vỗ 3-4 cái vào mặt một thanh niên không quen biết và giơ dao khiến nạn nhân sợ bỏ chạy. Sau khi không thấy Tuấn Anh đuổi theo, nạn nhân quay lại quán nước.

Cùng lúc này, Trịnh Hồng Phong, 30 tuổi, trên đường đi làm về, ghé vào quán và được nạn nhân cùng nhóm bạn kể lại sự việc. Phong đã gọi điện báo cho trưởng công an xã, và được dặn: "Không được đánh người, không được đánh nhau."

Cáo trạng xác định, trong khi công an đang trên đường đến hiện trường, Tuấn Anh quay lại quán nước với khẩu súng tự chế trên tay, giơ về phía mọi người. Nhóm của Phong hô nhau bỏ chạy.

Do ngồi ở góc trong cùng của quán và vướng bàn uống nước, Phong không kịp chạy, bị Tuấn Anh tiến lại chĩa súng đe dọa. Nhóm bạn của Phong sau đó đã kiếm được một vài tuýp sắt, quay lại vụt vào chân và mạng sườn Tuấn Anh khiến anh ta phải bỏ chạy. Đám đông tiếp tục đuổi theo và vụt thêm một nhát vào chân khiến Tuấn Anh ngã xuống đất.

Mặc dù được đưa đi cấp cứu và điều trị kịp thời, nạn nhân không tử vong nhưng tổn hại 86% sức khỏe. Đến nay, Tuấn Anh không có ý thức, không nhận thức được, liệt nửa người và nằm một chỗ.

Tuấn Anh bị truy tố về tội Đe dọa giết người và Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng, tuy nhiên, đến nay cơ quan công an chưa thể lấy lời khai của nạn nhân vì anh vẫn trong tình trạng bất tỉnh. Vụ việc sẽ được xử lý sau.

Đối với những người tham gia tấn công Tuấn Anh, kết quả điều tra xác định họ không có mâu thuẫn, không quen biết với nạn nhân. Khi thấy Tuấn Anh giơ súng đe dọa, nhóm người này đã dùng tuýp sắt đánh Tuấn Anh với mục đích tước súng, ngăn chặn hành vi của Tuấn Anh. Cơ quan điều tra xác định hành vi này là phòng vệ chính đáng và không gây thương tích cho Tuấn Anh, do đó không đề cập xử lý.

Sau khi xem xét, HĐXX tuyên phạt bị cáo Phong mức án 15 tháng tù. Gia đình bị cáo đã bồi thường cho gia đình Tuấn Anh 330 triệu đồng.

Phòng vệ vượt quá giới hạn: Có thể bị xử lý hình sự

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, theo quy định tại Điều 22 Bộ Luật Hình sự, mọi người đều có quyền phòng vệ chính đáng. Đây là hành vi chống trả một cách cần thiết đối với hành vi của người khác khi họ đang trực tiếp xâm phạm hoặc đe dọa xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của bản thân mình hoặc của người khác.

Tuy nhiên, hành vi phòng vệ chỉ được coi là chính đáng nếu mức độ chống trả là cần thiết. Nếu hành vi phòng vệ vượt quá mức độ cần thiết và xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác, đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm, và người thực hiện hành vi phòng vệ chính đáng sẽ được loại trừ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, để hành vi này được công nhận là phòng vệ chính đáng, cần có căn cứ xác định rõ ràng.

Theo đó, hành vi chỉ được coi là phòng vệ nếu việc sử dụng vũ lực được thực hiện sau khi có hành vi tấn công của người khác. Việc phòng vệ sử dụng vũ lực yêu cầu trước đó phải có hành vi sử dụng vũ lực hoặc đang sử dụng vũ lực uy hiếp, đe dọa hoặc đang trực tiếp xâm hại đến lợi ích của bản thân người phòng vệ hoặc của người khác.

Trong tình huống này, việc phòng vệ có thể ngăn chặn được thiệt hại, hạn chế những tổn thất có thể xảy ra để bảo vệ bản thân và người khác. Tuy nhiên, nếu hành vi tấn công, đe dọa của người khác đã chấm dứt, mà vì bực tức, người phòng vệ lại tiếp tục dùng vũ lực để tấn công họ, thì hành vi này sẽ được coi là phòng vệ muộn và sẽ bị coi là vi phạm pháp luật, không phải là phòng vệ chính đáng.

Theo Tiến sĩ Đặng Văn Cường, việc xác định phòng vệ có chính đáng hay không không chỉ phụ thuộc vào thời điểm sử dụng vũ lực mà còn phải xét đến mục đích sử dụng vũ lực đó. Khi bản thân hoặc người khác bị tấn công, mọi người có quyền sử dụng vũ lực để chống trả lại người đang vi phạm pháp luật, với mục đích là triệt tiêu vũ lực, ngừng hành vi vi phạm và hạn chế thiệt hại có thể xảy ra.

Việc sử dụng vũ lực cần thiết phải phụ thuộc vào từng tình huống cụ thể. Mục đích của phòng vệ chính đáng là để chặn đứng hành vi vi phạm pháp luật, nếu đối phương không còn tấn công, không còn nguy hiểm, thì không được phép tiếp tục phòng vệ.

Nếu vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng và gây chết người, có thể bị xử lý về tội Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Nếu gây thương tích, sẽ bị xử lý về tội Cố ý gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Về vụ việc liên quan đến Trịnh Hồng Phong, ông Cường cho rằng hành vi của Tuấn Anh là vi phạm pháp luật, có dấu hiệu của tội đe dọa giết người và sử dụng trái phép vũ khí quân dụng.

Hành vi của bị cáo Phong ban đầu là hợp pháp và được coi là phòng vệ chính đáng. Mặc dù sau khi nhóm người đuổi theo và vụt thêm một nhát vào chân Tuấn Anh khiến anh ta ngã xuống đất, hành vi này vẫn được công nhận là phòng vệ chính đáng. Tuy nhiên, khi Tuấn Anh đã ngã xuống, không còn nguy hiểm, Phong lại tiếp tục sử dụng gậy golf đánh vào đầu Tuấn Anh, gây ra thương tích nghiêm trọng.

Lúc này, hành vi của Phong đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng và có thể dẫn đến chết người. Thực tế, Tuấn Anh bị thương nặng, tổn hại đến 86% sức khỏe.

Vì vậy, cơ quan tố tụng xử lý Phong về tội Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng theo quy định tại Điều 126 Bộ Luật Hình sự là có căn cứ.

×