"Biển người" rước kiệu trên đường Nguyễn Trãi, công an chăng dây chống ùn tắc

Nằm nép mình bên bờ nam sông Tô Lịch, phía Tây Nam của Hoàng Thành Thăng Long xưa, 5 làng Mọc là cái tên gợi nhắc về một vùng đất cổ kính với lịch sử hàng trăm năm. Tiền thân của nơi đây là vùng Kẻ Mọc, gồm 7 ngôi làng trù phú: Thượng Đình, Hạ Đình, Giáp Nhất, Chính Kinh, Cự Lộc, Quan Nhân và Phùng Khoang. Trong số đó, 5 làng Giáp Nhất, Chính Kinh, Cự Lộc, Quan Nhân và Phùng Khoang đã cùng nhau "kết chạ" – một nghi thức kết nghĩa anh em thắm thiết. Về sau, khi Chính Kinh và Cự Lộc hợp nhất, vùng Kẻ Mọc chỉ còn lại 5 ngôi làng, và cái tên "5 làng Mọc" ra đời từ đó, lưu giữ dấu ấn của một thời kỳ gắn bó keo sơn.

Đình Cự Chính tôn thờ Lã Đại Liệu – vị Tả tướng quân dưới trướng vua Ngô Quyền, một trong 12 sứ quân lừng lẫy vùng Tế Giang xưa. Đình Quan Nhân là nơi ngự trị của Trung Nghĩa Đại Vương Hùng Lãng Công và Thánh Bà Trương Mỵ Nương – người con gái tài sắc của làng. Đình Giáp Nhất thờ Phùng Luông – vị tướng kề vai sát cánh cùng anh hùng Phùng Hưng, người đã góp phần đánh đuổi ách đô hộ nhà Đường vào thế kỷ VIII. Đình Phùng Khoang dành riêng cho Thượng Đẳng Phúc Thần Đoàn Thượng – danh tướng thời Lý, một biểu tượng của sức mạnh và lòng trung nghĩa.

Tương truyền, vào thời xa xưa, khi thiên tai hoành hành, vùng Kẻ Mọc rơi vào cảnh đói kém thảm thương. Xác người nằm la liệt bên đường, dịch bệnh tràn lan khiến dân chúng khốn cùng. Giữa cơn hoạn nạn, người dân làng Phùng Khoang được vua ban lệnh nấu cháo, làm cơm nắm cứu đói. Một cậu bé nhận nắm cơm từ tay người làng đã không giữ cho riêng mình, mà chia sẻ với bốn cậu bé khác. Từ hành động nhỏ ấy, năm người kết nghĩa anh em, cùng nhau dựng nghiệp, biến vùng đất hoang sơ thành những ngôi làng trù phú – tiền thân của 5 làng Mọc ngày nay.

Lễ hội 5 làng Mọc ra đời từ tục "kết chạ" ấy, là sợi dây gắn kết Giáp Nhất, Chính Kinh, Cự Lộc, Quan Nhân và Phùng Khoang trong tinh thần tương trợ, sẻ chia. Ngày nay, lễ hội được tổ chức tại bốn ngôi đình thuộc hai quận: Giáp Nhất, Cự Chính, Quan Nhân (phường Nhân Chính) và Phùng Khoang (phường Trung Văn), như một minh chứng sống động cho tình làng nghĩa xóm bất diệt.

Vào những năm "phong đăng hỏa cốc" thời xưa, khi mùa màng no đủ, dân làng mới có điều kiện tổ chức lễ hội lớn. Từ năm 1992, người dân thống nhất cứ 5 năm một lần, lễ hội lại tưng bừng diễn ra vào ngày 11 và 12 tháng Hai Âm lịch, luân phiên do các làng đăng cai. Những năm không tổ chức đại hội, từng làng vẫn duy trì lễ hội nhỏ theo phong tục truyền thống. Điểm nhấn của lễ hội là điệu múa "con đĩ đánh bồng" độc đáo, mang đậm nét văn hóa dân gian, khiến bất kỳ ai chứng kiến cũng không thể rời mắt.