Câu chuyện xót xa đằng sau vẻ đẹp hào nhoáng của ngôi làng cổ gần 700 năm tuổi

Sự tàn phá của thời gian tại ngôi làng giàu có một thời

Bước chân dạo quanh những con ngõ tại làng Cựu, không khó để bắt gặp những nét đẹp cổ kính mà nơi đây còn lưu giữ được. Thế nhưng, càng tìm hiểu, người ta lại càng dễ thấy một khung cảnh buồn trầm mặc đang ẩn mình bên trong sự cổ kính và đầy hoài niệm đó.

Nhìn những gì còn sót lại, có thể thấy nơi đây đã từng là một ngôi làng trù phú đến nhường nào. Ông Trần Đức Tiến (trưởng thôn làng Cựu) cho biết, trước đây khắp các con đường trong làng, đâu đâu cũng được lát đá xanh.

Chúng tôi lại bất giác nhớ đến truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân. Trong truyện, nhà văn đã từng miêu tả: "Đường trong làng lát đá xanh, trời mưa trời gió tha hồ đi khắp đầu làng cuối xóm, bùn không dính đến chân. Tháng năm, ngày mười phơi rơm, phơi thóc thì thượng hạng, không có lấy một hạt đất…".

Đường lát đá xanh từng là biểu tượng cho sự giàu có của một ngôi làng tại vùng nông thôn Bắc Bộ thời xưa. Thế nhưng để theo kịp nhịp sống hối hả ngày nay, làng Cựu chỉ còn giữ lại những viên đá xanh ở đình làng. Những con ngõ khác giờ đây đã được phủ kín bê tông.

Chúng tôi được trưởng thôn dẫn đến gặp anh Trần Trung Tuyến (sinh năm 1972), là thế hệ thứ ba sống trong căn nhà số 1 ngõ 19 làng Cựu. Ngỡ tưởng sẽ được nhìn thấy một ngôi nhà cổ nguy nga tráng lệ, mang đậm lối kiến trúc phương Tây, như những gì mà người ta thường hay nghĩ về làng Cựu.

Thế nhưng hiện ngay trước mặt chúng tôi là một ngôi nhà cũ nát đã xuống cấp. Những gì còn sót lại chỉ là một cái khung nhà 2 tầng xác xơ, những cánh cửa gỗ mục nát, phần mái ngói đã xập xệ.

Chỉ cần nhìn khung cảnh bên ngoài, cũng có thể hiểu ngôi nhà này đã từng đẹp đến mức nào. Ông trưởng thôn Tiến ghé tai chúng tôi: "Thời ngày xưa các cụ xây được cái nhà 2 tầng to rộng thế này là không phải dễ đâu. Nhà này trước đây từng là một trong những nhà giàu nhất làng đấy".

Anh Tuyến, chủ nhân ngôi nhà nhớ lại những ngày tháng khi mình còn nhỏ, ngôi nhà vẫn còn vững chắc, những gỗ lim trong nhà đều bóng loáng, ngôi nhà đẹp và thật xa hoa. Mẹ anh khi còn sống vẫn thường hay nhắc: "Tuyến nhớ lau bàn thờ các cụ nha con!".

Thấm thoát, anh Tuyến cũng chỉ còn một mình sống trong căn nhà này. Ngôi nhà giờ đây đã xuống cấp nghiêm trọng, anh tâm sự: "Tôi buồn lắm vì để ngôi nhà thành như này. Thế nhưng tôi nghèo, có muốn sửa sang lại thì cũng không đủ tiền".

Cũng như ngôi nhà của anh Tuyến, nhiều ngôi nhà cổ khác tại làng Cựu đã lộ rõ những dấu hiệu của sự xuống cấp với thời gian.

Những nỗ lực của người dân để bảo vệ ngôi làng cổ

Để bảo tồn và gìn giữ ngôi làng cổ, người dân làng Cựu luôn tự động viên nhau. Đình làng Cựu chính là minh chứng cho sự đồng lòng gìn giữ những nét đẹp cha ông để lại của người dân nơi đây.

Ông Trần Đức Tiến cho biết, những người dân trong làng đã vận động từ nguồn lực của người dân trong làng đến những người con đang làm ăn xa xứ để phục hồi lại hình dáng ban đầu của đình.

Đình làng Cựu là nơi dân làng vẫn thường xuyên tổ chức những lễ hội lớn vào ngày tết. Dưới gốc đa cổ thụ của đình, vẫn luôn có hình bóng của những cụ già đang ngồi nói chuyện với nhau, những em trẻ tung tăng vui đùa, tạo nên một khung cảnh thật nên thơ.

Tuy có tầm quan trọng trong văn hóa, lịch sử và đã được tu sửa, nhưng do kinh phí còn hạn hẹp, đình làng Cựu vẫn còn nhiều hạng mục chưa được sửa chữa. Ông Tiến tâm sự: "Chúng tôi không nhận được bất cứ sự hỗ trợ nào của chính quyền trong việc gìn giữ và tu sửa làng Cựu".

Hiện tại, vẫn còn khá nhiều ngôi nhà được giữ gìn rất cẩn trọng, giữ nguyên được nét đẹp ban đầu. Song, dù đã cố gắng, nhiều gia đình vẫn đành bất lực nhìn ngôi nhà của mình ngày càng xuống cấp.

Xót xa khi chứng kiến nhiều ngôi nhà cổ đang ngày một bị tàn phá bởi thời gian, ông Tiến bày tỏ: "Dân làng chúng tôi rất cần những hướng dẫn và chỉ đạo từ cấp trên. Từ đó chúng tôi mới có thể bảo vệ được làng này tốt hơn".

Trong những cuộc họp của xã, huyện, ông Tiến và người dân cũng đã trình bày rất nhiều về việc cần phải có sự quan tâm cần thiết hơn hơn cho làng Cựu, tuy nhiên, họ vẫn chưa nhận được một sự phản hồi thiết thực.

Trao đổi với Dân Việt, ông Nguyễn Mạnh Huy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Huyện Phú Xuyên (Hà Nội) cho hay: Tại làng Cựu đang có mấy chục ngôi nhà cổ mang nét cổ kính, rêu phong. Tuy nhiên, trải qua thời gian, một số ngôi nhà hiện đã xuống cấp.

"Các ngôi nhà ở làng Cựu rất đẹp, chính vì vậy, chúng tôi đang lập đề án, xin ý kiến Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch về việc phối hợp cùng người dân sửa chữa, bảo tồn những ngôi nhà đang xuống cấp hư hỏng", ông Huy nói.

×