ChatGPT bị kiểm soát chặt tại Trung Quốc

Khi các chuyên gia công nghệ của Trung Quốc trở lại làm việc sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài một tuần vào tháng 1, ngành công nghiệp này ngay lập tức xôn xao bàn luận về một chatbot trò chuyện AI mới từ OpenAI, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại San Francisco.

ChatGPT, một chatbot trò chuyện của OpenAI do Microsoft hậu thuẫn đã công bố vào tháng 11, có thể hiểu các câu hỏi phức tạp và đưa ra các câu trả lời bằng văn bản giống con người một cách đáng ngạc nhiên.

Nó được xây dựng dựa trên các mô hình ngôn ngữ lớn GPT-3 của OpenAI và đã được tinh chỉnh bằng cách sử dụng cả kỹ thuật học máy giám sát và học máy tăng cường.

Người dùng Trung Quốc đại lục đã bỏ qua các hạn chế tường lửa thông thường để thiết lập tài khoản qua VPN và cố gắng sử dụng chatbot này theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả với tư cách là nhà phê bình phim, cố vấn nghề nghiệp, tư vấn đầu tư và sức khỏe và trong một số trường hợp là người phiên dịch.

Chính phủ Trung Quốc cũng đã lưu ý về điều này. Một sách trắng gần đây được xuất bản bởi văn phòng công nghệ thành phố Bắc Kinh – thành phố có nhiều công ty khởi nghiệp AI nhất Trung Quốc – cam kết hỗ trợ các công ty địa phương phát triển các đối thủ của ChatGPT.

Nhưng điều này nói thì dễ hơn làm, do sự khác biệt trong cấu trúc của ngôn ngữ tiếng Anh và tiếng Trung, áp lực chi phí, tính sẵn có của bộ dữ liệu và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng – vấn đề kiểm duyệt nhức nhối ở Trung Quốc.

Bởi chính quyền Trung Quốc luôn kiểm soát chặt chẽ luồng thảo luận chính trị và xã hội trong nước, và trong thời gian gần đây đã đàn áp mạnh tay đối với nội dung trực tuyến được coi là không phù hợp, từ cá cược và nội dung khiêu dâm đến bạo lực trong trò chơi và nội dung cổ vũ những tư tưởng không phù hợp với các giá trị truyền thống của Trung Quốc.

Trong động thái mới nhất, các nhà quản lý đã yêu cầu các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc không cung cấp dịch vụ ChatGPT cho công chúng trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng báo động về các câu trả lời không được kiểm duyệt của chatbot do AI cung cấp cho các truy vấn của người dùng.

Tencent Holdings và Ant Group, chi nhánh fintech của Alibaba Group Holding, đã được hướng dẫn không cung cấp quyền truy cập vào các dịch vụ ChatGPT trên nền tảng của họ, trực tiếp hoặc thông qua bên thứ ba, những người có kiến thức trực tiếp về vấn đề này nói với tờ Nikkei Asia.

Các công ty công nghệ cũng sẽ cần báo cáo với các cơ quan quản lý trước khi họ tung ra các dịch vụ giống như ChatGPT của riêng họ, các nguồn tin cho biết thêm.

ChatGPT, được phát triển bởi công ty khởi nghiệp OpenAI do Microsoft hậu thuẫn, không có sẵn chính thức ở Trung Quốc nhưng một số người dùng internet đã có thể truy cập nó bằng mạng riêng ảo (VPN). Cũng đã có hàng chục "chương trình nhỏ" được phát hành bởi các nhà phát triển bên thứ ba trên ứng dụng truyền thông xã hội WeChat của Tencent tuyên bố cung cấp dịch vụ từ ChatGPT.

Dưới áp lực pháp lý, Tencent đã đình chỉ một số dịch vụ của bên thứ ba như vậy bất kể chúng được kết nối với ChatGPT hay thực tế là bản sao chép, những người quen thuộc với vấn đề này nói với tờ Nikkei.

Đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc chặn các trang web hoặc ứng dụng nước ngoài. Bắc Kinh đã cấm hàng chục trang web và ứng dụng nổi tiếng của Hoa Kỳ. Giữa năm 2009 và 2010, họ chuyển sang chặn Google, Facebook, YouTube và Twitter. Từ năm 2018 đến 2019, quốc gia tỷ dân này cũng đã ban hành lệnh cấm Reddit và Wikipedia.

Động thái mới nhất của các cơ quan quản lý diễn ra trong bối cảnh phản ứng dữ dội chính thức đối với ChatGPT. Hôm 20/2, hãng truyền thông nhà nước China Daily cho biết trong một bài đăng trên Weibo, mạng xã hội tương đương với Twitter bị kiểm duyệt gắt gao của Trung Quốc, rằng chatbot "có thể giúp chính phủ Hoa Kỳ trong việc truyền bá thông tin sai lệch và thao túng các câu chuyện toàn cầu cho mục đích của họ, cũng như để cũng cố lợi ích địa chính trị của riêng mình".

Các nguồn tin trong ngành công nghệ cho biết họ không ngạc nhiên trước một cuộc đàn áp như vậy.

"Ngay từ đầu, chúng tôi hiểu rằng ChatGPT không bao giờ có thể xâm nhập vào Trung Quốc do các vấn đề về kiểm duyệt và Trung Quốc sẽ cần các phiên bản ChatGPT của riêng mình", một giám đốc điều hành của một công ty công nghệ hàng đầu cho biết.

Một giám đốc điều hành từ một công ty công nghệ hàng đầu khác của Trung Quốc nói rằng ngay cả khi không có cảnh báo trực tiếp, công ty của ông sẽ không sử dụng ChatGPT.

"Chúng tôi đã là mục tiêu của cơ quan quản lý Trung Quốc trong bối cảnh ngành công nghệ đàn áp trong những năm gần đây, vì vậy ngay cả khi không có lệnh cấm như vậy, chúng tôi sẽ không bao giờ chủ động thêm ChatGPT vào nền tảng của mình, vì phản ứng của nó là không thể kiểm soát được", người này nói. "Chắc chắn sẽ có một số người dùng hỏi chatbot những câu hỏi nhạy cảm về mặt chính trị, nhưng nền tảng sẽ phải chịu trách nhiệm về kết quả".

Kể từ khi ChatGPT chiếm lĩnh thế giới công nghệ như một cơn bão, những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, bao gồm Tencent, Alibaba và Baidu, đã gấp rút công bố kế hoạch phát triển các dịch vụ giống ChatGPT của riêng họ. Tuy nhiên, các công ty này đã thận trọng về cách diễn đạt các thông báo của họ, tuy nhiên, tất cả họ đều nhấn mạnh rằng các dịch vụ của họ giống ChatGPT nhưng không hoàn toàn giống tuyệt đối.

Baidu đã thông báo rằng họ sẽ hoàn thành thử nghiệm nội bộ một dự án kiểu ChatGPT có tên là "Ernie Bot" vào tháng 3. Ban đầu, dịch vụ này có thể không phải là một chatbot mà là một tính năng nhúng trong một số sản phẩm của công ty, những người quen thuộc với vấn đề này tại Baidu nói với tờ Nikkei.

Cuộc đàn áp của Trung Quốc đối với ChatGPT diễn ra khi căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục leo thang. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hồi đầu tuần cho biết, thông tin mới cho thấy Bắc Kinh có thể cung cấp "sự hỗ trợ sát thương" cho Nga trong cuộc chiến Ukraine, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh lạnh mới. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết các tuyên bố là sai và cáo buộc Washington truyền bá những lời dối trá.

Dahlia Peterson, nhà phân tích nghiên cứu tại Trung tâm Công nghệ An ninh và Mới nổi (CSET) của Đại học Georgetown cho biết: "Việc kiểm duyệt chắc chắn có thể cản trở khả năng của Trung Quốc trong việc phát triển một dịch vụ địa phương tương đương với ChatGPT".

"Ngay cả khi các công ty AI [Trung Quốc] có thể truy cập và sử dụng dữ liệu toàn cầu và tài nguyên nghiên cứu để đào tạo các mô hình AI của họ, thì chính quyền Trung Quốc cũng không cho phép họ sử dụng bất kỳ tài liệu nào được coi là nhạy cảm về chính trị trong các câu trả lời của họ", cô nói thêm.